معتادان بهبودیافته، همانها كه برای مبارزه با وابستگی به مواد مخدر عزم و تلاش بسیار كردند، هنوز هم سختیهای فراوانی را در جامعه تجربه می كنند. 'نگاههای سنگین مردم، بی اعتمادی اعضای خانواده نسبت به توان بازگشت دوباره به موقعیت پیشین اجتماعی، مبارزه با حس زجرآور یك فرد بی مصرف و سربار جامعه، نبود فرصت و موقعیت شغلی برای نقش آفرینی دوباره به عنوان یك انسان در جامعه و از همه سختتر نگاه سرد دوری گزینی دیگران از مراوده' هنوز هم به قلب زخمی معتادان بهبودیافته چنگ می زند.
مددكاران اجتماعی و روانشناسان تاكید دارند فردی كه مصرف مواد مخدر را ترك می كند و یا به اصطلاح بهبود می یابد نیازمند حمایتهای همه جانبه خانواده و جامعه می باشد. بنابراین ضروری است كه وی احساس مفید بودن برای جامعه داشته باشد تا دوباره به مصرف مواد مخدر گرایش پیدا نكند زیرا در مسیر بازگشت 'حس مفید بودن، حضور در كانون خانواده، اشتغال و توانمندی' اموری مهم و تعیین كننده هستند.
چندسالی است كه با فعال شدن 'مراكز جامع توانمندسازی و صیانت اجتماعی معتادان بهبود یافته' از سوی بهزیستی روند بازگشت به جامعه برای این قشر آغازی روشن را نشان می دهد و این امر موجب افزایش پذیرش معتادان سابق در جامعه شده است.
* توانمندسازی رمز موفقیت معتادان
مدیركل بهزیستی خراسان رضوی به خبرنگار ایرنا گفت: معتادان بهبودیافته به واسطه آسیبی كه دچار آن شده اند جایگاه مناسبی در منظر جامعه و خانواده ندارند.
دكتر حمیدرضا پوریوسف افزود: از دست دادن اعتماد دیگران موجب می شود دستیابی دوباره به آن بسیار سخت و بعضا ناشدنی باشد.
وی به مشكلات فراوان معتادان بهبودیافته در جلب دوباره اعتماد جامعه اشاره و بیان كرد: سابقه اعتیاد برای این افراد موجب شده آنها در زمینه های مختلف از جمله حضور در عرصه های شغلی، استخدامی، فعالیتهای اقتصادی، اجتماعی و در مجموع تجربه یك زندگی معمولی با مشكلات فراوانی رو به رو باشند.
مدیركل بهزیستی خراسان رضوی ادامه داد: به همین دلیل توانمندسازی، آموزش و ارائه خدمات مددكاری به معتادان بهبود یافته با هدف بازگشت آنان به جامعه جزو كارهای مهم و با اولویت سازمان بهزیستی قرار گرفته است.
وی گفت: توانمندشدن، فراگیری یك حرفه و تلاش برای حضور در اجتماع و زندگی معمولی تمام آن چیزی است كه یك معتاد بهبودیافته به شدت نیازمندش است. اعتماد دیگران تنها چیزی است كه برای شروع دوباره یك معتاد بهبودیافته نیاز است و در ادامه آن توانمند شدن وی رمز موفقیتش خواهد بود.
* ضعف پیگیری
پوریوسف افزود: ضعف در 'مرحله پیگیری پس از ترك اعتیاد' مهمترین عامل بازگشت دوباره فرد به مصرف مواد مخدر است. پیگیری و حمایت از معتادانی كه اقدام به ترك مصرف مواد مخدر كرده اند و ارائه خدمات اشتغال، اجتماعی و مددكاری به آنان می تواند مانع درصد بالایی از بازگشت این افراد به مصرف مواد شود.
وی ادامه داد: درمان و ترك اعتیاد در مراكز دارای مجوز تنها یك بخش كار است. بخش مهم و دوم كار در این زمینه، پیگیری و حمایت از فرد پس از ترخیص از مركز درمان اعتیاد است.
مدیركل بهزیستی خراسان رضوی گفت: بازگشت به مصرف مواد مخدر می تواند آسیبهای به مراتب بدتری در پی داشته باشد ضمن اینكه احتمال بهبودیافتگی فرد نیز بسیار كمتر از قبل خواهد شد.
* 443 مركز درمان اعتیاد
كارشناس مسئول دفتر پیشگیری و درمان اداره كل بهزیستی خراسان رضوی نیز به فعالیت 443 مركز درمان و ترك اعتیاد در سطح این استان اشاره و بیان كرد: این مراكز شامل 333 كلینیك سرپایی، 80 كمپ، 10 مركز گذری، شش مركز سرپناه، دو مركز اجتماع درمان مدار، یك كلینیك دولتی و 11 مركز ماده 16(معتادان متجاهر) هستند.
دكتر نرگس قربانی افزود: طی نیمه نخست امسال 40 هزار نفر در خراسان رضوی برای درمان و ترك اعتیاد به این مراكز مراجعه كرده اند. هم اینك درسطح 11 مركز ماده 16 كه امسال مدیریت آنها به بهزیستی واگذار شد سه هزار و 800 فرد معتاد حضور دارند.
وی ادامه داد: درمان اعتیاد روند روانی و جسمی سختی برای فرد دارد و به همین دلیل بازگشت فرد بهبودیافته به جامعه همزمان با توانمندسازی وی امری بسیار مهم و ارزشمند است.
* جامعه پذیری
یك جامعه شناس نیز به خبرنگار ایرنا گفت: باید جامعه پذیری مداوم را مد نظر قرار داد تا اعتماد به افراد در جامعه ایجاد شود. جامعه پذیری امری زنجیره ای است زیرا از كوچكترین واحد اجتماعی یعنی خانواده آغاز می شود و باید تا سطح جامعه و ساختارهای اجتماعی پیوند بخورد.
دكتر مهرداد توكلی راد افزود: فردی كه بخاطر شرایط جامعه دچار آسیب اجتماعی اعتیاد شده و بعد ترك كرده، می‌خواهد زندگی كند و باید فرصت زندگی را برای او فراهم كرد.
وی ادامه داد: علت اینكه آسیبهای اجتماعی افسار گسیخته می شوند نگاه تك بعدی به موضوع آسیب اجتماعی است. نگاه به اعتیاد به عنوان یك پدیده مخرب روانی و یا تلقی آن به عنوان ناهنجاری اجتماعی، نتایج كاملا متفاوتی را در برخورد با آن به وجود می آورد.
او گفت: بسیاری از معتادان بعد از ترك اعتیاد وارد جامعه می شوند اما دوباره به دام اعتیاد گرفتار شده اند زیرا چنین فردی در ابتدای ترك اعتیاد هنوز توانایی اجتماعی ماندن را ندارد و مجموعه ای از بحرانها او را احاطه كرده است.
* مراكز توانمندسازی، پل ارتباط
معاون پیشگیری اداره كل بهزیستی خراسان رضوی نیز نقش مراكز توانمندسازی معتادان بهبودیافته را حمایت این افراد ذكر و بیان كرد: مراكز توانمندسازی معتادان بهبودیافته در حقیقت پل ارتباطی میان مراكز درمان و جامعه هستند.
مسعود هنربخش افزود: معتادان بهبودیافته بیمارانی هستند كه دوره درمانشان كامل شده اما فاقد شغل و حس تعلق به خانواده هستند و از جایی حمایت نمی شوند بنابراین در مراقبتهای پس از خروج آنها از مراكز درمان زیر پوشش خدمات حمایتی قرار می گیرند.
وی به فعالیت سه مركز توانمندسازی معتادان بهبودیافته در سطح خراسان رضوی اشاره و بیان كرد: معتادانی كه ترك اعتیاد كرده اند اما به واسطه عدم پذیرش خانواده و فقدان شغل و سرپناه جایی برای رفتن ندارند می توانند بین سه تا شش ماه در این مراكز اقامت كنند.
معاون اداره كل بهزیستی خراسان رضوی ادامه داد: این افراد در مركز توانمندسازی تحت نظارت كامل بوده و ضمن دریافت آموزشها و مهارتهای لازم فرصت دارند تا شغل مناسبی برای خود پیدا كنند.
وی گفت: علاوه بر این در مدت اقامت آنها، مددكاران برای برقراری ارتباط میان بیمار، خانواده و بستگانش اقدام می كنند زیرا بازگشت به آغوش خانواده در جلوگیری از مصرف دوباره مواد مخدر تاثیر فراوانی دارد.
* اشتغال، حلقه مفقوده
هنربخش مهمترین مشكل معتاد بهبودیافته را پس از خروج و درمان از مراكز درمان 'اشتغال' اعلام و بیان كرد: اشتغال حلقه مفقوده روند بازگشت فرد بهبودیافته به جامعه و فقدان آن عمده ترین دلیل بازگشت این نوع بیماران به مصرف دوباره مواد مخدر است.
وی افزود: در 'مراكز درمان اعتیاد ماده 16' كه معتادان متجاهر را از نیروی انتظامی تحویل می گیرند، در قالب تفاهمنامه ای با اداره كل فنی و حرفه ای مربیان رشته های فنی مختلف اقدام به آموزش این افراد می كنند تا به این ترتیب پس از پایان دوره درمان بتوانند شغل مناسبی بیابند.
معاون پیشگیری اداره كل بهزیستی خراسان رضوی ادامه داد: از جمله رشته های آموزشی برای بانوان 'شیرینی پزی، گل سازی و آشپزی' و برای مردان 'صافكاری، تعمیرات اتومبیل و نقاشی ساختمان' است كه مورد تقاضای بسیاری از معتادان درمان شده هستند.
وی گفت: در همین چارچوب از ابتدای امسال تاكنون 105 معتاد بهبودیافته در خراسان رضوی گواهینامه های آموزشی دریافت كرده اند.
* معضل ضمانت بانكی
هنربخش در ادامه یكی از اقدامات حمایتی برای اشتغال بهبودیافتگان را ارائه تسهیلات بانكی ذكر و بیان كرد: بهزیستی افرادی را كه آموزشهای مهارتی فراگرفته اند و با سرمایه ای می توانند شغلی برای خود دست و پا كنند، با پرداخت این تسهیلات حمایت می كند.
وی افزود: البته همچنان ضمانتهای بانكی برای این افراد بسیار سخت دریافت می شود و همین امر با توجه به وضعیت خاص بهبودیافتگان، اخذ وام را برای آنان با مشكل جدی مواجه كرده است.
معاون اداره كل بهزیستی خراسان رضوی ادامه داد: از ابتدای امسال تاكنون 100 فرد بهبودیافته در این استان برای دریافت تسهیلات اشتغال به بانكها معرفی شده اند اما تنها نیمی از آنهان موفق شدند با تامین شرایط سخت تضمینی، تسهیلات را دریافت كنند.
7496/1858
مشهد- ایرنا- 'طعم تلخ از بی اعتماد خانواده و جامعه، عرق سرد پشیمانی، آرزوی بازگشت به زمان پیش از اعتیاد و رویای بازیافتن شان و منزلت از كف رفته' اموری نیست كه هر فرد سالمی بخواهد حتی لحظه ای آن را به جای یك معتاد بهبودیافته برای شخص خود تصور و یا تجربه كند.
