خانه‌ نمایشگاه بین‌المللی كتاب كجاست

به گزارش خبرنگار ایرنا پیشنهادها و تصمیمات درباره محل برگزاری نمایشگاه كتاب همواره با حساسیت كارگزاران نشر و ذینفعان برگزاری نمایشگاه مواجه شده است.
هفته گذشته یكی از مسئولان شهرداری تهران درحاشیه‌ دومین نمایشگاه بین‌المللی صنعت چاپ و بسته‌بندی در شهر آفتاب بار دیگر از احتمال برگزاری نمایشگاه كتاب سال 98 در این محل خبر داد. البته این آمادگی را پیش از این دیگر مدیران شهری و برخی اعضای شورای شهر تهران نیز اعلام كرده‌اند. سیاستی كه در هر دو دوره‌ مدیریت شهری دنبال شده است.
به این بهانه با «نیایش سرامی» كارشناس حوزه‌ نشر گفت و گویی داشته‌ایم.

**ایرنا: به نظر شما چه انگیزه‌هایی سبب ‌شده كه مدیران شهری بارها طی سال‌های گذشته برای برگزاری نمایشگاه در محل شهر آفتاب اعلام آمادگی كنند؟
سرامی: نمایشگاه بین المللی كتاب تهران را همگان به عنوان بزرگترین و پرمخاطب ‌ترین رویداد فرهنگی كشور می‌شناسند. طبیعی است كه هم در اختیار داشتن تصدی آن برای حوزه‌‌‌های گوناگون مدیریتی مطلوبیت دارد و هم مكان برگزاری آن. نمایشگاهی كه در هر جایی برگزار شود بر اعتبار آن مكان خواهد افزود.
طبیعی است كه اگر مكان نمایشگاه كتاب تهران در شهر آفتاب باشد، اقناع برای جذب سرمایه‌های مورد نیاز تكمیل بخش‌های ناتمام آن آسانتر خواهد بود، گفته شده تا به امروز نزدیك به 2 هزار میلیارد تومان در مجموعه‌ نمایشگاهی شهر آفتاب سرمایه گذاری شده است و مبلغی كه برای تكمیل بخش‌های تفریحی، هتل و حمل و نقل لازم است با در نظر گرفتن تغییرات نرخ ارز معادل 4 هزار میلیارد تومان برآورد شده است.
مجموعه ای ساخته شده و طبیعی است كه متولی آن به فكر برگزاری همه‌ی نمایشگاه ‌های صنعتی، تجاری و... در آن باشد. متولی برگزاری نمایشگاه كتاب تهران وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و شهرداری با این وزارت‌خانه قرارداد 6 ساله‌ رایگانی برای میزبانی این نمایشگاه در شهر آفتاب دارد.
طبیعی است كه برگزاری نمایشگاهی با چنین گستردگی همكاری نهادهای مختلف را می‌طلبد، نمی شود از ظرفیت همكاری‌های مشترك میان سازمانی برای برگزاری این نمایشگاه بزرگ غافل شویم. مشكل اینجاست كه شوربختانه در سال های اخیر این نمایشگاه دستاویزی بوده برای كسب منفعت میان سازمان‌ها و نهادهای گوناگون.
برای همین هم بده بستان‌ها میان برگزاركنندگان آن با سازمان‌هایی كه به شكلی در برگزاری نمایشگاه یاری‌گرند سبب شده تا نمایشگاه در دیدگاه متولیان آن تغییر شكل و شمایل دهد و كاركردهای تازه‌ای پیدا كند كه از آن انتظار نمی‌رود.
كاركردهایی كه در تعاریف اولیه نمی‌گنجند. برای همین است كه طی این سال‌ها با شكلی مجعول از نمایشگاه رو به رو هستیم. غرفه های فرهنگ سازی شهرداری و استانداری، نستله، سامانتل، ایرانسل، مبین نت، آسیاتك، همراه باتری، عطاری، دهكده تفریحات ورزشی و... در نمایشگاه كتاب چه می كنند؟
چه ضرورت هایی نمایشگاه را چنین پهناور كرده كه حضور نهادهای گوناگون، سازمان های دولتی و... به بهانه‌ فرهنگ، آن را از نمایشگاهی تخصصی،به تفرجگاهی فرهنگی تبدیل كرده است؟ آیا نمایشگاه كتاب تهران یك جشن بزرگ فرهنگی است یا باید یك نمایشگاه تخصصی كتاب باشد.
نمایشگاه كالایی نیست كه بتوان به بهانه‌های گوناگون و با انگیزه‌ پیشبرد منافع این سازمان یا آن نهاد آن را وجه‌المصالحه قرار داد، نمایشگاه كتاب تهران به حكم نمایشگاه كتاب بودن، آینه تمام نمای صنعت نشر كشور است و به هیچ چیز غیر خودش نباید تبدیل شود.

**ایرنا: با این وصف چه اشكالی دارد كه نمایشگاه كتاب تهران یك محل ثابت برای برگزاری پیدا كند. اگر این سرمایه‌گذاری‌ها انجام شود آیا شهر آفتاب امكان خوبی برای برگزاری یك نمایشگاه بزرگ نیست؟
سرامی: به نظر می‌رسد كه یكی از دلایل این تصمیم های ناپخته، شناخت نادرست مدیران از مختصات، ویژگی‌ها و كاركردهای این نمایشگاه است. اگر در برگزاری نمایشگاه های تجاری یا صنعتی مكان یك نمایشگاه بیرون شهر در نظر گرفته می‌شود، پذیرفتنی است چرا كه این نمایشگاه‌ها مخاطبان خاص خود را دارند اما نمایشگاه كتاب تهران از قسمی دیگر است.
مخاطبان این نمایشگاه بیشتر خانواده‌ها، دانش‌آموزان و دانشجویان كشورند. طبیعی است كه صرف زمان بسیار برای آمد و شد به نمایشگاه برای آنان دشوار است، وقتی برای رفتن و بازگشتن از شهر آفتاب از مركز شهر تهران حدود دو ساعت در راه باشی، هر قدر كه كتاب برایت جذاب باشد، شاید در بازدید ازنمایشگاه آن تردید كنی.
آیا برگزاری چنین نمایشگاهی كه مخاطب میلیونی عام دارد، در بیرون شهر اقدام سنجیده ای است؟ آیا آسایش خانواده ها، دانش آموزان و... در دوره بازدید از نمایشگاه برایمان مهم نیست؟ مسافت زیاد اكثر مخاطبان نمایشگاه (تهرانی ها) تا شهر آفتاب عاملی تعیین كننده در میزان بازدید و استقبال از آن است.

**ایرنا: دلایل مخالفان برگزاری نمایشگاه كتاب تهران در محل شهرآفتاب چیست؟
سرامی: مخالفت كارگزاران نشر از دو زاویه قابل بررسی است. اولی تجربه‌ای كه از دو دوره برگزاری نمایشگاه در شهر آفتاب دارند. در دو سال برگزاری این نمایشگاه در شهر آفتاب آب گرفتگی در برخی سالن ها مشكلات بسیاری پیش آورد همچنانكه هوای نامطبوع و دم كرده و غلظت گرد و غبار در این سازه های موقت.
جز این؛ ترافیك بزرگراهی به ویژه در ساعات شلوغی نمایشگاه، از پل شهید كاظمی و اتوبان آزادگان تا عوارضی قم و برعكس بسیار بود و آمد و شد به پاركینگ‌های عمومی و اختصاصی در بیشتر مواقع سخت است. مساله‌ دیگر اینكه پاركینگ‌های عمومی تا محل برگزاری نمایشگاه مسافت بسیاری دارند.
مساله‌ دوم مسافت طولانی شهر آفتاب با تهران و سختی آمد و شد به آن است، شاید اولی را بشود با پول و بسیج امكانات حل كرد اما دومی قابل مرتفع كردن نیست، به طور كلی به نظر می‌رسد جانمایی نمایشگاه مطلوب نبوده و فاصله‌ای كه با شهر تهران دارد بسیار زیاد است.
بیشتر ناشران با برگزاری نمایشگاه كتاب تهران در محل شهر آفتاب مخالف‌اند، آمارها طی دو سال برگزاری این نمایشگاه در شهر آفتاب خبر از كاهش محسوس بازدید دارد. وقتی برای ذینفعان این نمایشگاه از پدیدآور، ناشر و خریدار، محل شهرآفتاب مطلوبیت ندارد چه اصراری است كه دوباره ایده برگزاری آن را در این محل مطرح كنیم.
فراهنگ**3009** 1701