عراق مقصد اول صادراتی ایران می‌شود

فاكتورهای مؤثر بر اقتصاد ملی، سبدی از زیرمجموعه‌های مختلف را در بر می‌گیرد كه یكی از مهم‌ترین آن‌ها بحث روابط بازرگانی و تجاری با كشورهای همسایه است، زیرا علاوه بر آن كه می‌تواند بر اقتصاد تأثیر مثبت بگذارد بر مواردی مانند امنیت ملی و منطقه‌ای نیز سایه می‌اندازد.

ایران نیز با توجه به اهداف تعیین‌شده در سند 1404، همواره تلاش كرده با همسایگان خود روابط تجاری برد-برد و گسترده‌ای ایجاد كند. در همین مورد، یكی از مهم‌ترین همسایگان ایران را می‌توان كشور عراق دانست. وسعت مرزهای مشترك با این كشور در كنار وجود فرهنگ‌های مشترك و بازارچه‌های مرزی اهمیت توجه به گسترش تجارت با عراق را نشان می‌دهد.

با توجه به اهمیت این موضوع، ایران در سال‌های اخیر بحث صادرات گاز به عراق را در دستوركار قرار داد و اكنون روزانه حدود 45میلیون متر مكعب گاز از عسلویه به عراق صادر می‌شود. همچنین بحث گسترش بازارچه‌های مرزی و رونق تجارت بین دو كشور نیز پیشرفت مناسبی داشته كه می‌تواند ایران و عراق را به‌عنوان شركای تجاری مهم برای یكدیگر به دنیا معرفی كند.

**افزایش 45 درصدی صادرات به عراق

در همین زمینه سید حمید حسینی، دبیر كل اتاق مشترك بازرگانی ایران و عراق، در گفت‌وگو با ایرناپلاس، با بیان اینكه پیش‌بینی می‌شود مشكل خاصی در روابط تجاری برای عراق نداشته باشیم، گفت: در حالی كه سال گذشته عراق سومین مقصد صادراتی ایران بود، امسال به دومین مقصد صادراتی كشور تبدیل شده است.

وی ادامه داد: در 6 ماهه اول سال جاری بیش از 4.5 میلیارد دلار صادرات به عراق داشتیم و این در حالی است كه صادرات ایران به چین كه اولین مقصد صادراتی كشورمان است 4.6 میلیارد دلار بوده و حكایت از فاصله 100 میلیون دلاری دارد. بنابراین می‌توانیم چین را پشت سرگذاریم تا عراق مقصد اول صادراتی شود.

حسینی با بیان اینكه ایران سومین واردكننده از عراق بوده، افزود: چین و تركیه در رتبه‌های قبل از ایران قرار داشتند، اما روند نشان می‌‌دهد كه كشورمان می‌تواند جای تركیه را در عراق بگیرد و در گام بعد حتی به رتبه اول برسد.

وی به افزایش 45 درصدی صادرات به عراق در سال جاری اشاره كرد و گفت: در حالی كه مجموع صادرات كشور در 6 ماهه اول سال جاری حدود 14 درصد افزایش داشته، صادرات به عراق رشدی 45 درصدی را تجربه می‌كند و در6 ماهه اول امسال 9 میلیون تن كالا به عراق صادر كردیم.

**رونق محصولات ایرانی برای بازسازی عراق

عضو هیأت مدیره اتاق مشترك بازرگانی ایران و عراق تأكید كرد: این در حالی است كه در چند ماهه اول سال، عراق واردات برخی اقلام را ممنوع كرده بود و پس از آن نیز ما بعضی كالاها را صادر نمی‌كردیم.

وی با اشاره به اینكه صادرات برخی اقلام محدود شده، ادامه داد: با این حال، با آغاز روند بازسازی، عراق به‌ویژه شهرهای شمالی و مناطق موصل و كركوك، بازار خوبی برای مصالح ساختمانی و مواد غذایی ایران است، زیرا عراق 6 میلیون آواره داشته كه با شكست داعش، 4 میلیون نفر آن‌ها بازگشته‌اند و بازار ایران برای تأمین نیاز این افراد می‌تواند بهترین گزینه باشد. اگرچه سهم ما در بازار موصل و كركوك فعلاً كم است، اما باید تلاش شود این سهم افزایش پیدا كند.

حسینی افزود: دیروز نیز نشست خوبی با اتاق بازرگانی و تجار موصل داشتیم. این برای نخستین بار است كه پس از 15 سال از استقلال عراق، شاهد حضور این تجار در ایران هستیم كه نشان‌دهنده علایق و گرایش عراقی‌ها به كالای ایرانی است.

**امكان دخالت در تجارت ایران و عراق وجود ندارد

وی با بیان اینكه كسی در دو كشور ذهن خود را درگیر بحث تحریم نخواهند كرد، گفت: تنها موردی كه آمریكایی‌ها می‌توانند بر عراقی‌ها فشار بیاورند، بحث بانك‌‌های عراقی و مبادلات دلاری است، زیرا 45 درصد از سهام بزرگ‌ترین بانك عراق یعنی بانك تجارت این كشور، متعلق به بانك جی پی مورگان آمریكاست و از آنجا كه بانك مركزی عراق كار تجاری نكرده و این بانك عمده مبادلات خارجی عراق را انجام می‌‌دهد، ممكن است در این خصوص با مشكلاتی روبه‌رو شویم، اما در بقیه زمینه‌ها نه نفوذ و نه امكان دخالت در تجارت ایران و عراق وجود ندارد.

به گفته وی تجارت ایران با عراق به‌جز بحث صادرات گاز و برق، تجارت مردمی است و این تجارت آن‌قدر برای مردم دو كشور اهمیت دارد كه به‌طور مثال، زمانی كه دولت عراق گذرگاه‌ها و بازارچه‌های مرزی را می‌بندد، نارضایتی اجتماعی ایجاد شده و با فشار مردم، مجبور به بازگشایی دوباره این گذرگاه‌ها می‌شوند.

حسینی ادامه داد: در مبادلات دو كشور هم می‌توان از دینار عراقی استفاده كرد وهم صراف‌ها امكان این را دارند تا ریال رد و بدل كنند. از همین رو، مشكلی در مبادلات بازرگانی با عراق در بحث پرداخت‌ها و مبادلات بانكی نداریم.

**احتمال توقف سوآپ نفت عراق از ایران

دبیر اتحادیه صادركنندگان فرآورده‌های نفتی ایران، با اشاره به اینكه عراق كشوری نفتی است، گفت: با این حال در مواردی مانند صادرات گاز یا سوآپ نفت منطقه كردستان، با این كشور همكاری داریم و از ظواهر امر برمی‌آید كه گاز جزو تحریم‌ها نبوده و تركیه و عراق در بحث واردات گاز از ایران تحت فشار نیستند.

وی با بیان اینكه آینده سوآپ نفت این كشور مشخص نیست، افزود: از زمان شروع سوآپ نفت عراق 600 تا 700 هزار تن به ایران منتقل شده و این رقم هنوز به یك میلیون تن نرسیده است. در مجموع، روزانه 50 تا 60 هزار بشكه نفت عراق به ایران منتقل می‌شود.

حسینی ادامه داد: واردات برخی فرآورده‌های نفتی مانند گازوئیل و ... از ایران همچنان ادامه دارد، زیرا جایگزین دیگری در این مورد برای عراق وجود ندارد. با این حال، ترانزیت از كردستان عراق به سمت جنوب كم شده و ممكن است كاهش پیدا كند، زیرا شركت‌های دولتی ترانزیت را انجام می‌دادند. بنابراین ممكن است تحت تأثیر تحریم كارشان متوقف شود، اما نگران نیستیم كه به دلیل تحریم نفتی روابط با عراق كاهش پیدا كند.

گزارش از حوری قاسمی

**اداره كل اخبار چندرسانه‌ای**ایرناپلاس**