حاشیه نشینی امروزه بعنوان یك درد و بیماری مزمن، زندگی شهری را تهدید كرده و با وجود برخی اقدامات هنوز این آسیب اجتماعی درمان نیافته و همچنان در حال گسترش در مناطق و شهرهای بسیاری نیز می باشد.
به گزارش ایرنا، در حال حاضر از 21 شهر استان اردبیل اكثریت آنها دارای بافت روستایی بوده و مهم ترین و بزرگترین آنها نیز با مشكل حاشیه نشینی مواجه هستند.
با اینكه دولت در سال های اخیر با تشكیل ستاد بازآفرینی شهری اقدامات اساسی برای نوسازی و بازسازی فرسوده شهری و چاره اندیشی برای رفع كاستی های اجتماعی، فرهنگی و مبلمان مناطق حاشیه ای شهر ها انجام داده اما همچنان نیاز به فعالیت بیشتر برای زدودن آثار فرسودگی عمرانی و اجتماعی در این بافت ها می باشد.
به اعتقاد كارشناسان، چهره و سیمای شهرهای استان اردبیل كه تعدادی از آنها دارای پیشینه غنی تاریخی از جمله خاستگاه سلسله بزرگی چون صفویه و زایشگر مكتب خاص خود در تاریخ فرهنگی ، اجتماعی و سیاسی ایران زمین هستند، امروزه بسیار فرسوده شده و نتوانسته بسان هویت تاریخی خود چهره خویش را بشاش و سر زنده نگاه دارد.
مبلمان شهری اغلب سكونت گاه های استان نتوانسته خود را با سرعت توسعه تكنولوژی و معماری نوین هماهنگ سازد ضمن اینكه كیفیت رفاه شهروندان نیز به لحاظ كمبود امكانات آموزشی ، فرهنگی و اقتصادی در وضعیت نه چندان قابل تعریفی می باشد.
زیرساخت ها و امكانات اقتصادی ،اجتماعی و فرهنگی در محله های ناكارآمد شهرهای استان به مراتب پایین بوده و همین امر باعث شده این محله ها بنام محله های حاشیه نشین لقب گیرند.
بر اساس آمارهای رسمی ، در استان اردبیل در مجموع بیش از 2 هزار و 669 هكتار با سكنه بیش از 141 هزار نفر شامل یك هزار و 145 هكتار سكونت گاه غیر رسمی و نیز حدود یك هزار و 523 هكتار بافت ناكارآمد میانی شناسایی شده كه حدود 30 درصد مساحت شهرهای مورد مداخله استان را شامل می شود.
در حال حاضر بافت اكثریت شهرهای استان دچار فقر شهری، هویتی و ناپایداری بوده و نیاز است كه گام های موثرتری برای رفع این معضلات و كمبودها برداشته شود.
** ساماندهی بافت ناكارآمد در استان اردبیل ضروری است
اكبر بهنامجو ، استاندار اردبیل می گوید كه ساماندهی بافت ناكارآمد در استان ضروری بوده و بازسازی و نوسازی بافت ها به احیای حیات اجتماعی و اقتصادی كمك خواهد كرد.
وی با بیان اینكه باید هر چه سریع تر در خصوص بازآفرینی شهرها اقدام اساسی انجام گیرد، افزود: مشكلات شهرسازی در زمان فعلی تنها با نگاه صرف فنی و معماری رفع نمی شود بلكه قطعا نیاز به یك نگاه اجتماعی و جمعیت شناسانه به شدت احساس می‌شود.
بهنامجو بیان كرد: برای بازآفرینی شهری می توان در حاشیه شهرها و محله های هدف مشاغل خانگی خرد و كوچك راه اندازی كرده و با ارائه تسهیلات بانكی كم بهره شاهد كارآفرینی در محله های هدف شد.
او اضافه كرد: حاشیه شهرها از یكدیگر متفاوت هستند و باید برای هر یك برنامه جداگانه و طرح های متفاوت اشتغال زایی تدارك دیده و امكانات ورزشی، فرهنگی برای آنها ایجاد كرد.
استاندار اردبیل اظهار داشت: با توجه به اینكه بخش قابل توجهی از بافت های ناكارآمد درون محدوده شهری بویژه در مركز شهرها واقع شده اند، ارائه تسهیلات به این واحدهای مسكونی باید در اولویت قرار داشته و محدوده مطالعاتی نیز همه بافت های ناكارآمد را در برگیرد.
** 60 محله ناكارآمد در اردبیل در برنامه بازآفرینی
عبدالرحمن روحی ، رییس اداره هماهنگی ستاد بازآفرینی راه و شهرسازی استان اردبیل هم گفت: 60 محله ناكارآمد در شهرهای این استان از سال 1397 تا سال 1400 بازآفرینی می شوند.
وی با اشاره به این كه مطالعات اولیه و نحوه بازآفرینی این محلات انجام شده ،افزود: بازآفرینی محلات در شهرهای مختلف تفكیك شده و در اردبیل 20 محله ، مشگین شهر 12 محله ، پارس آباد 11 محله و خلخال هفت محله بعنوان ناكارآمد شناسایی شده اند.
روحی با بیان اینكه هزار و 145 هكتار از مساحت استان اردبیل را سكونتگاه غیررسمی و بافت ناكارآمد شهری تشكیل می دهد، گفت: در سه سال گذشته با تشكیل جلسه ستاد ملی بازآفرینی موفق شدیم مهم ترین مصوبه آن یعنی تخصیص یك ردیف بودجه اعتباری برای جبران عقب ماندگی و توسعه متوازن شهرهای استان را با توجه به شرایط ویژه آب و هوایی در استان اردبیل كسب كنیم.
** مطالعه بازآفرینی 60 محله در اردبیل
محبوب حیدری ، مدیركل راه و شهرسازی استان اردبیل هم گفت: مطالعات اولیه و نحوه بازآفرینی 60 محله در استان انجام شده كه در آن 20 محله در اردبیل ، 12 محله در مشگین شهر ، 11 محله در پارس آباد مغان و هفت محله در خلخال بعنوان بافت فرسوده ناكارآمد شناسایی شده اند.
وی بیان كرد: در حال حاضر 963 هكتار از مساحت شهر اردبیل ، 248 هكتار از مساحت پارس آباد ، 95 هكتار از مساحت مشگین شهر و 84 هكتار از مساحت شهر خلخال بافت فرسوده ناكارآمد هستند.
به گفته او، بر اساس ماده 59 قانون توسعه ششم تا سال 1400 در مشگین شهر 12 محله بازآفرینی می شود و از این تعداد چهار محله در سال 97 و سه محله در سال 98 و سه محله در سال 99 و مابقی در سال 1400 در برنامه باز آفرینی شهری استان لحاظ شده است.
حیدری بیان كرد: در سال های گذشته با تشكیل جلسه ستاد ملی بازآفرینی، تخصیص یك ردیف بودجه اعتباری برای جبران عقب ماندگی و توسعه متوازن شهرهای استان مصوب شد تا در كنار آن توسعه فضاهای عمومی در محدوده بافت ناكارآمد و سكونت گاه های غیررسمی اجرایی شود.
وی به اجرای برنامه ها در راستای شناسایی محله های هدف اشاره كرد و گفت: تهیه یك فیلم با رویكرد شناسایی محلات هدف و تدارك برنامه نرم افزاری و برگزاری دوره آموزشی با حضور استادان دانشگاهی و همچنین استفاده از ظرفیت سازمان های مردم نهاد در بخش بازآفرینی از جمله برنامه های اجرا شده در استان است.
** ساماندهی سكونت گاه های غیر رسمی در استان اردبیل
موسی كنعانپور ، مدیركل دفتر فنی استانداری اردبیل نیز گفت: دولت تدبیر و امید ساماندهی سكونت گاه های غیررسمی و مطالعات بهسازی و نوسازی بافت فرسوده شهری را در قالب طرح بازآفرینی شهری در دستور كار قرار داده و مطالعات بهسازی و نوسازی بافت فرسوده شهر خلخال هم تهیه شده است.
وی از تشكیل ستاد باز آفرینی پایدار محدوده ها و محلات هدف بهسازی شهری در استان خبر داد و گفت: با تشكیل این ستاد طرح بازآفرینی پایدار شهری خلخال و گرمی در سال 95 تهیه و منابع آن از محل اعتبارات ملی و داخلی تامین شده است كه پس از تصویب و ابلاغ خدمات طرح های بازآفرینی از سوی شورای عالی شهرسازی و معماری ایران نسبت به عقد قرارداد انجام كار اقدام خواهد شد.
او اضافه كرد: با تشكیل ستاد بازآفرینی استان جلسات ستاد استانی برگزار شد و اخیرا موضوع بازآفرینی پایدار شهر های استان در دستور كار ستاد ملی بازآفرینی پایدار قرار گرفته و مصوباتی در این ستاد در رابطه با بافت های فرسوده شهری تصویب شده كه نیازمند پیگیری دستگاه های اجرایی مربوطه و شهرداری هاست.
محله های ناكارآمد شهری نیازمند كارآفرینی هستند
قاسم رحیمی مدیركل تعاون ،كار و رفاه اجتماعی استان اردبیل نیز گفت: محله های ناكارآمد در قالب طرح بازآفرینی شهری در این استان به منظور فراهم نمودن بستر اشتغال نیازمند كارآفرینی هستند.
وی افزود: همسو با ستاد ملی بازآفرینی ، كمیته ارتقای اقتصادی تشكیل شده كه با شناسایی محله های ناكارآمد اقدام به ساماندهی محله ها ی نا كارآمد خواهد شد.
وی با اشاره به اهداف تشكیل این كمیته افزود: بهسازی بافت های فرسوده شهری ، گسترش حمایت های اجتماعی ،تعامل و اقدام مشترك نهادهای دولتی ، عمومی ،تعاونی و خصوصی به منظور ایجاد مشاغل خرد و شغل های پایدار ، پیشگیری از آسیب های اجتماعی ، رفع بیكاری و آموزش مهارت های لازم از جمله اهداف این كمیته است.
رحیمی اضافه كرد: بررسی برنامه های در حال اجرا در زمینه های اقتصادی و مشاركت های مردمی به منظور نوسازی بافت های فرسوده و ناكارامد شهری ، تبیین برنامه های پیشنهادی ، افزایش مهارت های شغلی ،حمایت از تشكیل تعاونی ها در محله های هدف ، بكارگیری ظرفیت ها و مهارت های مردمی ، توسعه مشاركت زنان و جوانان در فعالیت های اقتصادی محلات هدف از جمله وظایف تعریف شده در كمیته است.
وی تشكیل این كمیته را در ساماندهی محله های هدف موثر دانست و افزود: با شناسایی محله های ناكارآمد و فرسوده می توان وظایف هر یك از دستگاه ها را در اجرای طرح های مورد نیاز مشخص كرد.
مدیركل تعاون ، كار و رفاه اجتماعی استان اردبیل با بیان اینكه همه دستگاه های اجرایی در طرح بازآفرینی شهری سهیم هستند افزود: در صورت اجرای مصوبات كمیته بسیاری از مشكلات محله ها حل و محله های فرسوده و ناكارامد از توزیع عادلانه امكانات برخوردار خواهند شد.
بر اساس آمارهای موجود 963 هكتار مساحت اردبیل ، 248 هكتار مساحت پارس آباد ، 95 هكتار مساحت مشگین شهر و 84 هكتار مساحت شهر خلخال بافت فرسوده ناكارآمد است.
به اعتقاد كارشناسان، وجود شهری با مبلمان زیبا و بناهایی با حفظ هویت فرهنگی به خودی خود می تواند در ایجاد نشاط اجتماعی تاثیرگذار بوده و به داشتن اجتماعی سالم كمك كند ضمن اینكه پرداختن به مشكلات اقتصادی و اجتماعی مناطق حاشیه ای شهرها موجب آرامش پایدار خواهد شد.
گزارش از: یعقوب شاددل
6016/ 7110
اردبیل - ایرنا - چهره بزك كرده و تر و تمیز ورودی شهرها را كه می گذری، كم كم چهره واقعی و پنهان زندگی حاشیه ای با نمایان شدن بناهای فرسوده و بی نظمی در مبلمان آن خود را برای هر تازه واردی نمایان می سازد.
