به گزارش روز چهارشنبه خبرنگار فرهنگی ایرنا، فصل سوم كتاب باز به تازگی از شبكه نسیم به در حال پخش است. به بهانه شروع جدید این برنامه به استودیو «كتاب‌باز» در خیابان ایرانشهر تهران رفتیم و با «محمدرضا رضاییان» تهیه‌كننده برنامه به گفت‌وگو نشستیم.
- ایرنا : شما تحصیلكرده دانشگاه امام صادق (ع) هستید؟
- رضاییان : بله، كاملا متوجه شدم كه چرا این سوال را پرسیدید.
- ایرنا : قصدمان برچسب زدن به شما نبود.
- رضاییان : بگذارید در همین ابتدای گفت‌وگو عنوان كنم كه من یك انقلابی هستم. این روحیه انقلابی را دوست دارم چون باعث می‌شود جسورتر باشم و البته این جسارت بارها باعث موفقیتم شده است.
- ایرنا : چه شد كه تصمیم گرفتید برنامه‌سازی كنید؟
- رضاییان : حول و حوش سال 87 بود كه برنامه‌ای به نام «عصر خمینی» برای شبكه «عصر» ساختم كه بعدها به شبكه «افق» تغییر نام داد و در نهایت این برنامه با رویكرد تفسیر صحیفه امام در 52 قسمت ساخته و از شبكه افق پخش شد. بعد از پایان این پروژه چندین كار دیگر انجام دادم تا اینكه سال 92 به من پیشنهاد شد تا برنامه‌ای در خصوص نمایشگاه كتاب بسازم.
- ایرنا : و اینجا بود كه برنامه كتاب‌باز كلید خورد؟
- رضاییان : بله، البته آن كتاب‌بازی كه امروز شما شاهد آن هستید با برنامه یازده قسمتی كه به بهانه نمایشگاه كتاب ساخته شد خیلی تفاوت دارد. ساخت این برنامه تمام شد اما از آنجا كه خود من دغدغه‌ای به نام كتاب داشتم به همراه چند نفر دیگر هر ماه جلسه‌ای برای طرح و تولید یك برنامه تلویزیونی درباره كتاب می‌گذاشتیم و ایده‌ها و سوژه‌هایمان را بررسی می‌كردیم. این جلسه‌ها به خاطر یك سفارش كار جلو نمی‌رفت بلكه همه ما دغدغه تولید یك برنامه در راستای كتاب را داشتیم.
- ایرنا : چند نفر به جز شما در این جلسه‌های خودجوش شركت می‌كردند؟
- رضاییان : در این جلسه‌ها من و احمد ذوعلم كه مدیر موسسه رسانه شیرازه (رسانه تخصصی كتاب) بود و حمید مراد وندی شركت می‌كردیم. حاصل این جلسه‌های متعدد شد ملاقاتی با مدیر شبكه نسیم و تایید طرح و تولید برنامه كتاب‌باز در سال 95.
- ایرنا : آن زمان ریاست وقت شبكه به عهده دكتر حسین كرمی بود به پیشنهاد كرمی شما تهیه‌كننده كار شدید؟
- رضاییان : جلسه‌ای با هم داشتیم و تیم ما از دغدغه‌هایش برای ساخت چنین برنامه‌ای گفت و در نهایت تهیه‌كنندگی كار به من سپرده شد.
- ایرنا : هدف از تولید كتاب‌باز در آن دوران چه بود؟
- رضاییان : ما به دوران نوجوانی خودم نگاهی انداختیم. به یاد دارم در دوران نوجوانی‌ام تلویزیون هیچ برنامه سرگرم‌كننده‌ای كه اطلاعاتی درباره كتاب به مخاطبان بدهد نداشت. همیشه جای چنین برنامه‌ای در تلویزیون خالی بود به همین خاطر من و گروه تصمیم گرفتیم برنامه‌ای بسازیم كه هم سرگرم‌كننده باشد و هم اطلاعات خوبی به مخاطب ارائه دهد. طرح اصلی برنامه نوشته شد.می‌دانستیم چه آیتم‌هایی خواهیم داشت اما مهم‌ترین اتفاق انتخاب مجری بود.
- ایرنا : كسی را در نظر نداشتید؟
- رضاییان : ما باید فردی را انتخاب می‌كردیم كه هم كتابخوان باشد و هم اجرایش بتواند برای بیننده جذاب و سرگرم‌كننده باشد. در ابتدا فهرستی از بازیگران، ورزشكاران، مجری‌ها و...نوشتیم اما انتخاب مجری خیلی چالش‌برانگیز بود.
- ایرنا : نام چه كسانی در فهرست شما جا گرفته بود؟
- رضاییان : خیلی‌ها از جمله اشكان خطیبی،علی ضیاء، اما خیلی‌ها نمی‌توانستند در برنامه حضور پیدا كنند برای مثال آن زمان ضیاء اعتقاد داشت كه تازه از شبكه سه سیما به شبكه یك آمده است و اگردوباره به شبكه نسیم برود با ریزش مخاطب روبه‌رو می‌شود و ما هم پس از بررسی متوجه شدیم اگر برنامه را با ضیاء دنبال كنیم شاید به خاطر نوع اجرا خیلی به برنامه‌های دیگر نزدیك شویم در صورتی كه تیم كتاب‌باز اصلا دوست نداشت شبیه برنامه‌ای دیگر جلو برود. همین شد كه با امیرحسین صدیق تماس گرفتیم.
- ایرنا : دلیل انتخاب امیرحسین صدیق برای به عهده گرفتن اجرای این برنامه چه بود؟
- رضاییان : امیرحسین صدیق فردی بسیار كتابخوان بود ولی مدتی كتابخوانی را زیاد دنبال نمی كرد همچنین او بازیگری بود كه در سریال «كتابفروشی هدهد» بسیار درخشید، همین برای تیم تولید ما كافی بود ما می‌خواستیم بیننده قبلا شاهد ارتباطی بین مجری و كتابخوانی‌اش باشد و چه كسی بهتر از صدیق.
- ایرنا : نظر صدیق چه بود؟
- رضاییان : او گفت كه با مرضیه برومند مشورت كرده است و برومند به او گفته است اگر برنامه‌ای دیگر بود حتما می‌گفت كه قبول نكند اما درمورد این برنامه نظر مثبت داشته است. برنامه با اجرای امیرحسین صدیق ساخته شد. در ابتدا مهمان‌هایی دعوت می‌شد كه شاید حتی خیلی كه هم كتاب نخوانده بودند اما چند كتاب را خوب خوانده بودند همچنین آیتم‌های متفاوتی در این برنامه جا دادیم.
- ایرنا : آیا پیش آمده بود كه مهمانی را در نظر بگیرید اما بعد از صحبت با او متوجه شوید كه اصلا كتابخوان نبوده است؟
- رضاییان : تا دلتان بخواهد. خیلی از بازیگران، بیشتر ورزشكاران و حتی برخی نماینده‌های مجلس دعوت ما به برنامه را رد و عنوان كردند كه اصلا كتاب نمی‌خوانند و این خیلی باعث تعجب من بود.
- ایرنا : بعد از پخش چند قسمت از برنامه به آن نتیجه‌ای كه دوست داشتید رسیدید؟
- رضاییان : برنامه كتاب باز خیلی زود دیده شد. ما سعی داشتیم با تولید این برنامه افرادی كه كتاب نمی‌خوانند و یا كتابخوان بودند و مدتی است كه دیگر زیاد كتاب نمی‌خوانند را ترغیب كنیم تا دوباره به سمت كتابخوانی بروند. زمانی كه قسمت‌های از برنامه پخش شد سیل پیام‌ها به ما شروع شد. بینندگان در شبكه‌ها اجتماعی و یا به صورت ارسال پیامك به ما پیشنهاد ساخت آیتم‌های دیگر و یا دعوت مهمان را می‌دادند. وقتی تعداد پیام‌ها بالا رفت متوجه شدیم كه به آنچه خواستیم رسیدیم.
- ایرنا : خودتان كدام قست از برنامه فصل اول را بیشتر از سایر قسمت‌ها دوست داشتید؟
- رضاییان : آیتمی داشتیم به نام كودك. در این آیتم كودكی مقابل دوربین می‌رفت و با همان لحن كودكانه ازعلاقه‌اش به یك كتاب كودكانه حرف می‌زد. من بسیار این آیتم را دوست داشتم چون بازخوردها نشان داد كه این آیتم باعث شده است حتی كسانی كه خود كتابخوان نیستند با خودشان بگویند اگر یك كودك با این شوق درباره كتابی صحبت می‌كند پس حتما كودك من هم از آن خوشش خواهد آمد و اینگونه آن كتاب را برای كودكانشان تهیه كنند. اینگونه نسل جدید كم‌كم به سمت كتابخوانی پیش می‌رفت. آیتمی دیگر هم به صورت مستند ساخته بودیم كه در آن زندگی یك كتابفروش را به همراه پسرش به تصویر می‌كشید. این پدر و پسر بیش از پنجاه سال بود كه در توپخانه كتابفروشی داشتند و امیدوارم این شغلشان نسل به نسل ادامه پیدا كند.
- ایرنا : فصل اول با 120 قسمت به پایان رسید چه شد كه در فصل دوم كه سال 96 به روی آنتن رفت «سروش صحت» برای اجرا انتخاب شد؟
- رضاییان : ما در فصل اول كتاب باز قصد بررسی كتاب و یا جدی دنبال كردن مقوله كتاب را نداشتیم آمده بودیم كه بگویم كتاب خواندن حال خوبی دارد اما ناخواسته در اواخر فصل اول برنامه، پیام‌هایی از بیندگان دریافت می‌كردیم كه خواستار معرفی كتاب بودند و یا دوست داشتند كه در برنامه به جای سلبریتی‌ها از شاعرها و نویسنده‌ها دعوت به عمل بیاید حتی بحث نقد كتاب هم مطرح شد حالا دیگر معقول نبود كه برنامه با صدیق كه در ابتدا گفته بود كتابخوان حرفه‌ای نیست جلو برود. ما باید سراغ یك فردی می‌رفتیم كه به نوبه خود كتاب باز باشد.
- ایرنا : پس دلیل عدم همكاری صدیق با كتاب‌باز كه خیلی هم حاشیه به دنبال داشت این بود؟
- رضاییان : دقیقا همین بود ما باید سراغ یك فرد كتاب‌باز حرفه‌ای می‌رفتیم كه علیرغم كتابخوان بودن سرگرم‌كننده هم باشد. نام سه نفر را روی فهرست نوشتیم. سروش صحت، محمدحسین میثاقی و محمدرضا شریفی‌نیا. این سه فرد هم می‌توانستند برنامه سرگرم‌كننده‌ای را اجرا كنند وهم كتابخوان حرفه‌ای بودند. برای مثال میثاقی همیشه روی میز خود و كنار تختش و یا حتی در خودروی خود كتابی به همراه داشت، سروش صحت یك كتابخانه سیار است و هر كسی سروش را بشناسد می‌داند او تا وقت پیدا می‌كند به كتابخانه ملی می‌رود و شریفی‌نیا نیز اصلا نیاز به گفتن ندارد اوعادت ندارد بدون خواندن كتاب روزش را به شب برساند. از میان این سه نفر سروش صحت انتخاب شد. او یك نویسنده و طنزپرداز بود و البته یك آرشیو سیار از كتاب‌های خوب دنیا.
- ایرنا : سروش صحت نظرش درباره با اجرا چه بود؟
- رضاییان : آن زمان صحت، سر فیلمبرداری لیسانسه‌ها بود و من برای این پیشنهاد به سر صحنه فیلمبرداری لیسانسه‌ها رفتم و ماجرا را با او درمیان گذاشتم، پذیرفت و از همان قسمت اول فصل دوم خودش به عنوان یكی از اعضای تیم اتاق فكر كتاب و یا مهمان به ما پیشنهاد می داد.
- ایرنا : در طول این چند سال فعالیت برای تیم تولید دعوت كدام یك از مهمان‌ها خیلی سخت بود؟
- رضاییان : رضا امیرخانی خیلی سخت به تلویزیون می‌آید اما دعوت ما را قبول كرد او یكی از مهمان‌هایی بود كه دعوتش خیلی از ما انرژی و زمان بُرد البته دعوت برانكو نیز سختی‌های خودش را داشت.
- ایرنا : پیش آمده است كه به خاطر دعوت یك مهمان، از برنامه انتقاد شود؟
- رضاییان : مخاطب‌ها خیر ولی عده‌ای از صاحبان نظر و منتقدان از دعوت ده‌نمكی به برنامه زیاد خوششان نیامد.
- ایرنا : بارها دیده شده است قسمت‌هایی از برنامه كتاب‌باز در فضای مجازی خیلی دیده شده است برای مثال اگر به یاد داشته باشید ماجرای مجتبی جباری و جریمه شدنش به خاطر خواندن كتاب در جلسه میلیون‌ها بازدیدكننده در فضای مجازی داشت. آیا تیم كتاب‌باز دنبال كلیك خوردن در فضای مجازی است؟
- رضاییان : دیده شدن در فضای مجازی خوب است ولی ما برای مخاطبان تلویزیون برنامه می‌سازیم وهیچ وقت قصد ما كلیك در فضای مجازی خوردن نبوده و نیست.
- ایرنا : دعوت از «دكتر مجتبی شكوری» در برنامه كتاب‌باز خیلی سر و صدا كرد چه شد كه كتاب باز چنین برگ برنده‌ای را رو كرد؟
- اصولا من از اینكه كسی پیشنهاد از دوستان و یا همكاران پیشنهاد دعوت از فردی را به من بدهد فراری هستم. یك روز دوستی گفت به باغ كتاب بیا تا فردی را با تو آشنا كنم كه می‌تواند مهمان خوبی برای برنامه‌ات باشد. به باغ كتاب رفتم و آنجا بود كه بعد از شنیدن صحبت‌های دكتر شكوری اشك در چشمانم جمع شد. شب به خانه برگشتم ماجرای كتابخوان شدن دكتر را برای خانواده تعریف كردم و گفتم امروز با فردی آشنا شدم كه در چهار سالگی لكنت زبان داشت و كودكی بیش‌فعال بود، سال سوم دبیرستان در مدرسه به خاطر مشكلاتش در بیان، توهین شنیده است اما سخت تلاش كرده تا بالاخره دانشگاه صنعتی شریف قبول شده و آرزویش این است كه سخنگوی دولت شود. اعضای خانواده من رده‌های سنی متفاوتی دارند اما بعد از شنیدن این حرفها همگی حس و حال دیگری داشتند و گفتند این بهترین سوژه برای دعوت به كتاب‌باز است. از دكتر دعوت كردیم به برنامه بیاید اما بعد از دعوت با هزاران پیام روبه‌رو شدیم. تا آن روز ما هیچ وقت، دو بار مهمانی را به برنامه دعوت نكرده بودیم اما مجبور شدیم به احترام مخاطبان باز از دكتر دعوت كنیم كه به برنامه بیاید. در آخر كار به جایی رسید كه دكتر شكوری به خواست مخاطبان، یكی از اعضای تیم ثابت ما در برنامه شد. این كل ماجرای آشنایی تیم ما با دكتر شكوری بود.
- ایرنا : و حالا فصل سوم كتاب‌باز با حضور سروش صحت و همان تیم تولید قدیمی، قرار است این برنامه در این فصل چه بگوید؟
- رضاییان : ما در فصل دو توانستیم پله‌ها بالاتر از فصل یك قدم برداریم حتی دهها پیام از روستاهای كشور داشتیم كه همگی خواستار بحث و تفسیر كتابها بودند. حالا دیگر به جز سرگرمی، كتابخوانی و معرفی كتاب قصد داریم از كتابهایی كه آماده چاپ هستند در برنامه‌مان رونمایی كنیم.
«كتاب‌باز» در فصل سوم خود، با پنج رویكرد از جمله داستان‌نویسی و شعر، ورزش، ادبیات آیینی و ارزشی، سینماگران و هنرمندان عرصه نمایش و گریزی به موضوعات متفاوت برنامه‌های گذشته با اجرای سروش صحت و به تهیه‌كنندگی محمدرضا رضاییان از شنبه تا چهارشنبه ساعت 21 به روی آنتن شبكه نسیم خواهد رفت.
فراهنگ **خ.ع** 1055
تهران- ایرنا- اولین قسمت از فصل جدید برنامه سرگرم‌كننده و چالش‌برانگیز «كتاب‌باز» با رویكرد تقویت حس كتابخوانی در میان افراد جامعه و با اجرای سروش صحت از شنبه 14 مهر به روی آنتن شبكه نسیم رفت.
