تيغ عربستان پس از قتل خاشقچي در منطقه كند شد

فايننشال تايمز مي نويسد:
ماجراي كشته شدن 'جمال خاشقچي' روزنامه نگار سعودي؛ تمام تلاش هاي رياض براي مهار ايران در منطقه را بر باد داده است؛ پادشاهي سعودي و متحدانش، ايران را يك تهديد جدي در منطقه مي شناسند.
عربستان ستون فقرات ائتلافي است از كشورهاي سني مذهب كه با حمايت آمريكا جلوي پيشروي ها و قدرت نفوذ ايران شيعه مذهب در منطقه به ويژه در كشورهاي لبنان، سوريه و عراق ايستاده است. حالا ماجراي قتل خاشقچي امكان دارد اين ائتلاف را سست كند.
'اميل هوكييم' كارشناس مسائل خاورميانه در 'موسسه بين المللي مطالعات استراتژيك' در لندن درباره اين موضوع مي گويد: پس از ماجراي قتل خاشقچي، عربستان ديگر آن قدرت چانه زني سابق را ندارد كه بتواند حمايت غرب را براي مقابله با ايران بدست آورد.
او مي گويد: ماجراي قتل خاشقچي و همچنين جنگ يمن باعث شده است تا امروز بسياري در آمريكا و در غرب، عربستان را رژيمي سركوبگر بدانند.
سران كشورهاي عرب حاشيه خليج فارس و خاورميانه؛ در ارتباط با ماجراي خاشقچي و محكوميت آن، همه از يكديگر سبقت مي گيرند؛ يكي از اين كشورها، تركيه است كه دستياران شاهزاده سعودي را به عنوان عاملان قتل خبرنگار سعودي معرفي مي كند.
بديهي است كه سران عرب در ماجراي كشته شدن خاشقچي، هيچگاه در ملاء عام از عربستان لب به انتقاد نمي گشايند. اين سرزنش كردن ها فقط در محافل خصوصي است. ديپلماتها و مقامات بلندپايه از سراسر جهان عرب در محافل خصوصي به فايننشال تايمز گفته اند كه پادشاه عربستان لازم است كنترل بيشتري بر شاهزاده داشته باشد و جلوي اينكونه بي تدبيري ها را بگيرد.
ديپلماتها و مقامات بلندپايه كشورهاي عرب به طور خصوصي به 'فايننشال تايمز' گفته اند كه مرگ خاشقچي؛ تمام نگراني هاي رهبران كشورهاي حاشيه خليج فارس را در مورد حاكم جديد عربستان؛ تاييد مي كند. همه اين دولت ها از مدتها پيش نگران بودند كه سياست هاي شاهزاده سعودي كل منطقه را بي ثبات كرده است و اين خطر را دارد كه روابط با آمريكا روابط اين كشورها را با يكديگر مكدر كند.
يك ديپلمات عربي كه خواست نامش فاش نشود در اين باره مي گويد:'سران عرب همه تظاهر مي كنند كه شاهزاده سعودي را دوست دارند، اما در حقيقت آنها دلواپس اند. آنها مي بينند كه اين شاهزاده جوان است و مي تواند ساليان سال همچنان بر تخت پادشاهي تكيه بزند. آنها مي ترسند كه اگر وضع بر همين منوال باقي بماند و وليعهد عربستان از سر بي تدبيري و عجولانه و بدون رعايت احتياط و عقلانيت تصميم بگيرد و عمل كند و زور بازويش را به همه نشان بدهد، آن موقع است كه منطقه به يك نقطه دشواري كشيده خواهد شد.
سران كشورهاي عرب اميدوارند ماجراي مرگ خاشقچي منتهي به يك تحول و تغيير رفتار اساسي در شاهزاده سعودي بشود و جلوي تندخويي هاي او در منطقه را بگيرد.
' مايكل وحيد هانا' از تحليلگران انديشكده 'بنياد قرن' در نيويورك معتقد است: 'سران عرب اميدوارند بن سلمان با گذشت زمان به پختگي لازم برسد و دست از اين بي تدبيري ها بردارد و دو شرط 'عقلانيت' و 'احتياط ' را اساس تصميم گيريها قرار دهد.
متحدان سعودي نگرانند كه دوستي و صميميت بن سلمان با 'جرد كوشنر' داماد ترامپ و فرستاده او به خاورميانه باعث شود تا سرانجام يك توافق بسيار معيوب و ناقص ميان اسرائيل و فلسطينيان بدست آيد.
بقاء كشورهاي مصر، اردن؛ بحرين و لبنان، متكي به كمك هاي مالي سعودي است. آنها چاره اي ندارند جزآنكه در ماجراي خاشقچي از شاهزاده سعودي دفاع كنند. بسياري از ايشان براي آنكه وفاداري شان به او را ثابت كنند؛ ماه گذشته در كنفرانس سرمايه گذاري رياض كه به 'داووس صحرا' معروف شد شركت كردند تا مبادا هدف انتقامجويي شاهزاده سعودي قرار گيرند.
'سعد حريري' نخست وزير لبنان كه به زور بن سلمان در رياض مجبور به استعفا شده بود اما در بازگشت به بيروت استعفايش را پس گرفت؛ در اين اجلاس بر روي سكو در كنار شاهزاده سعودي ايستاد. ملك 'عبدالله' پادشاه اردن هم از حاضران در اين اجلاس بود.
البته شاهزاده جوان سعودي بابت نوآوري ها در سياست هاي حاكم بر كشور از جمله نوسازي كشور و مهار قدرت نفوذ روحانيت حاكم، مورد تحسين غرب قرار داشت. اما يك مقام بلندپايه عرب مي گويد كه همين اصلاحات، نشان دهنده يك چرخش اساسي در اعمال قدرت در پادشاهي بود كه عواقب زيانباري را براي منطقه موجب شد.
اين مقام عرب مي گويد:'مراكز متعدد قدرت در حاكميت از بين رفته اند. اين مراكز قدرت هم در خدمت اصلاحات بودند و هم نظام حكمراني را نظارت مي كردند و توازني در آن برقرار مي كردند. اما اينك پادشاه و محمد بن سلمان همه قدرت را يكجا در دست دارند و شيوخ مسن تر و مشاوراني باتجربه تر هم نمي توانند جلوي ايشان را بگيرند.
ديپلمات هاي منطقه معتقدند كه قاطعيت شاهزاده سعودي در حفظ رويكرد محافظه كارانه و سنتي حكومت عربستان و 'ديپلماسي دسته چك' و ساختن اجماع داخلي؛ نه براي عربستان و نه براي كل منطقه موثر و مفيد نيست.
يكي از مقامات كشورهاي حاشيه خليج فارس مي گويد: عرصه سياست در خاورميانه، فاقد عقلانيت و منطق است.
برخي هم مي گويند كه اين بدنام شدن بين المللي شاهزاده سعودي آبروي دوستان و متحدان را هم برده است.
يكي از اصلي ترين موارد رسوايي اين شاهزاده سعودي، جنگ يمن است كه به رهبري عربستان به راه افتاده است. آمار تلفات غيرنظاميان در اين جنگ رو به فزوني است و اين مساله خشم واشنگتن را هم برانگيخته است.
حالا كه ماجراي قتل خاشقچي اتفاق افتاده است؛ آمريكا به حاكمان سعودي فشار وارد مي آورد تا اين جنگ را تمام كند.
هانا مي گويد: اگر در جنگ يمن قرار بر اين شود كه اعمال عربستان در اين جنگ زير ذره بين موشكافي و تحقيق قرار گيرد؛ پاي امارات هم به پرونده باز خواهد شد.
وي مي افزايد: بسياري از كشورهاي منطقه دوست دارند وقتي پرونده خاشقچي به نتيجه رسيد، در انتهاي كار، محمد بن سلمان، يك سياستمدار تزكيه شده و درستكار متحول شده باشد. اما من شك دارم كه او داوطلبانه خودش را تغيير بدهد.
امارات عربي متحد اصلي رياض در جنگ يمن است.
”اروپام**1591**2040