به گزارش روز چهارشنبه ایرنا، افزایش بهای كاغذ كه به نحوی باعث بحران حوزه نشر شد به دنبال تمام تبعات خود به تازگی توجیهی برای افزایش قیمت كتاب از سوی ناشرانی شد كه آن را حق طبیعی خود می‌دانند.
اتحادیه ناشران و كتابفروشان تهران در اواسط شهریورماه امسال نظر خود را با توجه به افزایش روز افزون قیمت مواد مصرفی تولید كتاب و مشكلات ناشی از ضرورت تغییر قیمت كتاب با ارسال نامه‌ای به معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، درباره قیمت‌گذاری كتاب اعلام كرد.
«براساس این اعلام تغییر قیمت كتاب حق طبیعی ناشران است و تنها مرجع رسمی اعلام آن، ناشر ذینفع (تولیدكننده) است.
ناشر با اعلام رسمی تغییر قیمت در سایت شخصی خود و اعلام آن به مراجع مرتبط و واحدهای ذی‌ربط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از جمله اداره كتاب و موسسه خانه كتاب، اطلاع‌رسانی لازم را انجام داده و به این ترتیب نباید مسئولیتی متوجه ناشر شود.»
**صنعت نشر باید تابع نظر تولیدكننده باشد
جواد رسولی كارشناس حوزه نشر گفت: در هر بحثی از جمله كتاب، سرمایه‌گذار و تولیدكننده بر اساس منطقی قیمت‌گذاری می كند كه كالا به فروش رود، بر این اساس اگر قیمت بالا باشد فروش نمی‌رود و اگر پایین هم باشد به روند تولید آسیب می‌زند.
وی افزود: صنعت نشر هم مانند تمام صنایع دیگر باید تابع نظر تولیدكننده باشد، نه اینكه تابع نظر دولتی، چون دولت هیچ خدماتی به ناشر عرضه نمی كند، بنابراین در قیمت‌گذاری هم دخالتی ندارد و منطق قضیه ایجاب می‌كند كه ما بپذیریم ناشر یعنی تولیدكننده حق قیمت‌گذاری دارد.
این كارشناس حوزه نشر افزود: همچنان كه در مورد محصولات دیگر صنایع نیز این ایراد گرفته نمی شود، در مورد كتاب هم این مطلب نباید چالش برانگیز باشد، جرم كتاب این طفل معصوم این است كه قیمت روی پیشانی‌اش خورده است.
رسولی گفت: براساس یكسری منطق‌ها از جمله این موارد، ذهنیت عمده ناشران بویژه اعضای اتحادیه این است كه ناشر حق دارد كتاب‌های مانده خود را قیمت‌گذاری كند، حتی اگر به كتابفروشی‌ها توزیع شده ناشر می‌تواند كتاب فروش نرفته و یا برگشت خورده را قیمت‌گذاری جدید انجام دهد.
این مدرس مدیریت نشر، افزود: چندسالی است برخی ناشران به قیمت ها شكل شناور داده اند، به این صورت كه كادری زده می شود كه قیمت كتاب تا فلان تاریخ این مبلغ است و برخی پا را فراتر گذاشته و گفتند اصلا چه نیازی هست قیمت را در كتاب درج كنیم.
رسولی گفت: پیشتر نظارت دولتی روی توزیع كاغذ یارانه ای صورت می‌گرفت و بنابراین روی قیمت هم اعمال نظر داشته و ناشر را ملزم به رعایت می كردند اما اكنون هیچ خدماتی از جهت مواد اولیه از سوی دولت صورت نمی‌گیرد بنابراین چه الزامی وجود دارد كه ناشر رعایت كرده و قیمت را روی كتاب درج كند.
**ناشران گنج قارون ندارند
امیر هوشنگ اقبال پور ناشر بین المللی كتاب نیز گفت :به روز كردن قیمت كتاب‌ها حق ناشران است و با شرایط كنونی كاغذ، قیمت كتاب‌ها باید شناور باشد.
وی افزود: تهدید بی ثباتی قیمت كاغذ و هزینه‌های چاپ و قیمت سر به فلك كشیده كاغذ، ناشران را ناچار كرده است كتاب های انبار خود را با هزینه های جدید عرضه كنند در حالیكه اگر وضعیت كاغذ ثبات داشت و هزینه‌ها افزایش نمی‌یافت، این اتفاق نمی‌افتاد.
وی گفت: از سوی دیگر سرانه مطالعه در فروش تیراژ كتاب تاثیر دارد، ناشران برای فروش یك تیراژ چندین سال ایوب‌وار صبر می‌كنند، قناعت هم می‌كنند، ولی گنج قارون كه ندارند.
**ارزش افزوده در تبدیل كاغذ سفید به كتاب معنی ندارد
اقبال پور گفت: ناشران كم سودترین بنگاه‌های اقتصادی هستند و عبارت سوء استفاده زیبنده این قشر نیست، با این شرایط اگر ناشران كاغذهای خود را چاپ نكنند، سود می‌برند.
وی افزود: همه این شرایط در حالی است كه اوضاع كتابخوانی هم خوب نیست، مردم باید از كتاب و كتابفروشی و ناشر حمایت كنند اما امروزه اگر به بعضی مردم كتاب رایگان هم بدهید كتاب نمی خوانند، چون هرگز لذت خواندن را درك نكرده اند.
**چرا افزایش قیمت كتاب را مانند كالاهای دیگر نپذیریم؟
نیایش سرامی كارشناس مدیریت اجرایی و مدیرمسئول یك نشر گفت: مساله نوسانات قیمت‌ها گاهی به شكل برچسب تغییر قیمت در بازار تولیدات ایرانی دیده می‌شود و كتاب هم از آن مستثنا نیست.
وی افزود: در اقتصاد، قیمت تولیدات بر اساس آخرین هزینه‌های تولید تعیین می‌شود و در كشورهای با اقتصادهای پویا و باثبات چون جهشی در قیمت نهاده‌های تولید نداریم این مساله اتفاق نمی‌افتد. اما در جامعه ما افزایش ناگهانی و لجام‌گسیخته قیمت ارز چند سال یكبار سبب می‌شود كه قیمت نهاده‌های وارداتی رشدی سرسام‌آور پیدا كند و به تبع آن قیمت كالاها افزایش یابد.
سرامی گفت: در اقتصاد شاخصی را داریم مربوط به هزینه‌های تولید كالاها. این شاخص نشان می‌دهد كه یك تولیدكننده برای تولید یك كالای مشخص با چقدر افزایش هزینه نسبت به سال پیش مواجه است، این شاخص را بانك مركزی تعریف می‌كند.
وی افزود: میانگین افزایش این شاخص از سال 96 تا 97 رشدی 21 درصدی داشته، یعنی مثلا به طور طبیعی هزینه‌های سال یك كارگاه تولیدی نسبت به سال قبل آن 21 درصد افزایش یافته است. این افزایش هزینه باید در قیمت كالاهایی كه در سال 97 فروخته می‌شوند نیز لحاظ شود. پس چون قیمت نهاده‌های تولید از جمله كاغذ كه عمدتاً وارداتی است، افزایش پیدا می‌كند، به تبع آن قیمت كتاب نیز افزایش می‌یابد.
كارشناس مدیریت اجرایی ادامه داد: از سوی دیگر كتاب با كالایی مثل گروه لبنیات فرق می‌كند و ممكن است در بازه زمانی كوتاهی پس از تولید فروخته نشود. مثلاً ما كتاب را در سال 96 تولید كرده‌ایم اما در میانه سال 97 می‌فروشیم. این یعنی كتاب چند ماه از مدتی كه تولید شده تا زمانی كه در بازار فروخته شده تاخیر فروش دارد.
سرامی افزود: در طی این مدت افزایش تورم را داشته‌ایم و افزایش هزینه‌های سازمان نشر. از آنجا كه فروش كتاب تنها راه درآمدزایی موسسات نشر است موسسات انتشاراتی باید بتوانند این افزایش هزینه‌ها را با افزایش قیمت كتاب پوشش بدهند. هزینه های سال 97 بالاتر رفته در حالی كه قیمت‌گذاری كتاب برای سال 96 بوده است.
سرامی اظهاركرد: این بحث در گذشته نیز وجود داشته است. ما در سال 90 هم جهش قیمت ارز را تجربه كردیم و به دلیل تحریم‌ها قیمت كاغذ از بندی 30 هزار تومان به 90 هزار تومان افزایش پیدا كرد و بحث برچسب قیمت وجود داشت.
وی افزود: طبیعی است كه ناشر برای جبران این هزینه‌ها به تغییر قیمت روی بیاورد. این اتفاق را در مورد كالاهای دیگر در كشور می‌پذیریم، چرا در مورد كتاب این اتفاق نیافتد. البته باید سهم پدیدآورنده از این افزایش قیمت به شكل افزایش در حق ترجمه یا حق تالیف در نظر گرفته شود كه این یك مسئله اخلاقی و حرفه‌ای است كه سازمان‌های نشر باید در نظر داشته باشند.
** در بحران كنونی ناشر یا باید فعالیش را حفظ كند یا نصف
فرهاد تیمورزاده دیگر كارشناس حوزه نشر گفت: افزایش قیمت كتاب های مورد اقبال مخاطبان مكانیزم جبرانی كاهش سرمایه در گردش ناشر است كه با افزایش هزینه‌های مواد اولیه و خدمات یك سوم شد.
وی افزود: گرانی در حوزه كتاب بستگی به قیمت مصوب دارد، در كتاب قیمت گذاری مصوب نداریم، قیمت گذار در كتاب تولید كننده و ناشر است.
تیمورزاده اظهاركرد: در حال حاضر كتاب با اقبال خوبی مواجه نیست و افزایش قیمت هم تنها در مورد كتاب هایی صدق می كند كه بتواند مورد اقبال مشتری قرار بگیرد و بازار رقابتی هم اجازه این اتفاق را بدهد.
وی افزود: در حوزه كتاب ناشر وقتی كتاب را چاپ می كند گاهی حدود چهار سال فروش محصول طول می كشد و گاهی اصلا كتابش فروش نمی رود، حالا اگر این ناشر نیاز یك ساله اش را منتشر می‌كرد و دوباره می خواست همان كتاب را چاپ كند، در تجدید چاپ نباید هزینه های مواد اولیه و تولید و خدمات آن مقطع را لحاظ و سپس قیمت گذاری می كرد؟
این كارشناس حوزه نشر افزود: كاغذ ماده اولیه فعالیت ناشر است، وقتی توان سرمایه گذاری ناشر به خاطر افزایش بهای مواد اولیه كاهش می یابد چه چیزی باید این را جبران كند تا فعالیت ناشر حفظ شود؟ پس ناشر یا باید فعالیت خود را حفظ كند یا به دلیل این افزایش ها نصف كند و این یك توجیه اساسی برای افزایش قیمت هاست.
فراهنگ**3009**9053
تهران- ایرنا- افزایش بهای كتاب‌های چاپ قدیم و عرضه با برچسب قیمت‌های جدید بحث‌ها و انتقاداتی را در حوزه كتاب به دنبال داشته است، تغییر قیمتی كه داد مخاطب را درآورده اما ناشران آن را مكانیزم جبرانی كاهش سرمایه در گردش تولیدكنندگان كتاب به واسطه افزایش بهای مواد اولیه می دانند.
