نشانه های سرافكندگی كشورهای حامی تروریستها در سوریه

این كشورها هشت سال قبل و زمانی كه به دنبال اجرای برخی طرح ها علیه دولت قانونی سوریه بودند، هیچگاه فكر نمی كردند كه روزی فرا رسد كه آنان بخواهند به دنبال بهانه هایی باشند تا بار دیگر با دولتی كه به دنبال قطع روابط، آن را از نظر خود قبول نداشتند، از در مذاكره وارد شده و بخواهند دوباره سفارتخانه های خود را در دمشق بازگشایی كنند.
از زمان آغاز بحران در سوریه در اسفند ماه 1389 روابط بسیاری از كشورهای عرب با سوریه دستخوش تغییر شد و برخی از این كشورها مانند عربستان ، امارات و قطر روابط خود را به امید سقوط 'بشار اسد' به صورت كامل قطع و حتی كمك هایی را به تروریست ها ارایه كردند و برخی نیز مانند مصر روابط با سوریه را به سطح كاردار كاهش دادند، ولی در مقابل دمشق با وجود چنین مواضعی سفارتخانه های خود را در برخی از این كشورها همچنان دایر نگهداشت و نسبت به كاهش روابط در حد سفیر اقدام كرد.
'خالد الجارالله' معاون وزیر خارجه كویت در همین رابطه یكشنبه شب گفت: روابط بین ما و دمشق متوقف، اما قطع نشده و سفارت سوریه در كویت به فعالیت های طبیعی و روزمره به ویژه ارایه خدمات به مراجعین ادامه می دهد.
وی در سخنانی كه از سوی خبرگزاری دولتی كویت (كونا) منتشر شد، افزود: روابط ما با سوریه طبق تصمیم 'اتحادیه عرب' به حالت تعلیق در آمده و به همین دلیل سفارت كویت در دمشق همچنان بسته است، هر چند كه برخی از كشورهای عربی درخواست كرده اند تا سفارت خود در پایتخت سوریه را بازگشایی كنند.
در روزهای اخیر اخباری مبنی بر تمایل برخی كشورهای عربی مانند مصر ، امارات و الجزایر برای از سرگیری روابط كامل در سطح سفیر با سوریه و در ابعاد مختلف در رسانه ها منتشر شده بود.
'محمد ثروت سلیم' كاردار مصر در دمشق نیز با حمایت از تلاش های سازمان ملل متحد برای حل سیاسی بحران سوریه، روابط دیپلماتیك قاهره و دمشق را خوب توصیف كرد.
وی تصریح كرد: قاهره بر این باور است كه با حل سیاسی بحران سوریه، شرایط بسیار بهتر خواهد شد و این موضوعات تاثیرات بسیار خوبی بر تمامی زمینه ها خصوصا موضوع نقش اتحادیه عرب در این كشور خواهد داشت.
روزنامه 'الاخبار' لبنان نیز اواخر شهریور ماه اعلام كرد كه 'علی محمد بن حماد الشامسی' مشاور شورای عالی امنیت ملی امارات ژوئیه (تیر ماه) گذشته محرمانه به دمشق سفر كرده و در دیدار با یك افسر بلند پایه سوری (احتمالا دیب زیتون رئیس سازمان اطلاعات كل سوریه) خواستار از سرگیری روابط میان ابوظبی و دمشق به دور از چشم ریاض شده است.
الشامسی در دیدار خود با این افسر سوری علاوه بر مسائل امنیتی درباره راه‌های از سرگیری روابط میان دو كشور كه از سوی امارات از زمان آغاز بحران سوریه قطع شده است، رایزنی كرد و در همین راستا، طرف اماراتی در این دیدار موضوع استفاده از 'حمد سعید الشامسی' سفیر امارات در بیروت را برای پیگیری مسائل سفارتخانه این كشور در دمشق مطرح كرد.
با توجه به سرمداری بحران سوریه از سوی عربستان و شكست این كشور به دنبال هزینه های هنگفت كه برخی رقم آن را تا 440 میلیارد دلار اعلام می كنند، امارات از علنی شدن این روابط بیمناك است.
اردن نیز به عنوان یكی از كشورهای حامی تروریست ها در هشت سال گذشته به دنبال عملیات ارتش سوریه در مناطق جنوبی این كشور و آزادی مناطق و شهرهای اشغالی در این مناطق مانند 'قنیطره'، 'سویدا' و 'درعا' بسرعت روابط خود را با سوریه از سر گرفت و اكنون به دنبال توسعه و گسترش آن در ابعاد مختلف به خصوص تجاری و اقتصادی برای رهایی از برخی مشكلات خود است.
روزنامه عرب زبان 'رای الیوم' نیز در همین ارتباط در خبری با عنوان ' روند پرشتاب گرمی روابط میان اردن و سوریه ' از شوق شدید بازار اردن برای محصولات كشاورزی سوریه خبر داد.
بر اساس اعلام این روزنامه همزمان با سفر یك هیات كشاورزی از سوریه به اردن برای گفت و گو در خصوص صادرات محصولات كشاورزی به این كشور، یك هیات پارلمانی از اردن نیز راهی دمشق می شود تا در ارتباط با روابط دو كشور گفت و گو و تبادل نظر كند.
به نوشته رای الیوم، این رفت و آمدها، ارتباطات رسمی بی سابقه میان دو كشور و پس از بازگشایی گذرگاه مرزی 'نصیب' است.
گذرگاه 'نصیب - جابر' بین سوریه و اردن ماه گذشته پس از فراهم شدن زمینه های فعالیت آن در دو بخش فعالیت خود را از سر گرفت و در اولین روز تعطیلات هفتگی در اردن شمار زیادی از مردم این كشور خود را به سوریه رساندند و نسبت به وضعیت موجود در این كشور در مقایسه با اخبار كذب منتشره درباره اوضاع بد سوریه از سوی برخی رسانه ها مغرض ، وجود امنیت و ارزانی كالا در این كشور اظهار تعجب كردند.
بر اساس آخرین آمار منتشر شده، در یك ماه گذشته حدود 92 هزار شهروند اردنی به منظور استفاده از بازارهای سوریه وارد این كشور شده اند .
اوایل مهر ماه نیز 'خالد بن ‌احمد آل‌ خلیفه' وزیر خارجه بحران در جریان برگزاری مجمع عمومی سازمان ملل با 'ولید المعلم' همتای سوری‌ خود در راهروهای این سازمان در یك تلاشی كه سعی شد تا غیرمترقبه نشان داده شود، مواجه و به صورت كوتاه دیدار و گفت و گو كردند كه بسیاری این دیدار را با برنامه قبل و بر اساس چراغ سبز عربستان اعلام كردند.
علاوه بر موضوع روابط دو جانبه بین سوریه و كشورهای عربی، موضوع حضور این كشور در مجامع عربی از جمله اتحادیه عرب نیز این روزها از سوی برخی كشورها در حال مطرح شدن است.
اتحادیه عرب از آبان 1390 و كمتر از یك سال پس از شروع بحران در سوریه، عضویت این كشور را كه یكی از اعضای موسس آن بود، به حالت تعلیق در آورد و حتی برای مدتی كوتاه صندلی سوریه را در اختیار مخالفان این كشور قرار داد، اما این روزها و با گذشت هفت سال از این رویداد، نشانه های مثبتی برای بازگشت دمشق به این سازمان منطقه ای مشاهده می شود.
'سامح شكری' وزیر خارجه مصر نیز در هفته های اخیر در باره بازگشت سوریه به اتحادیه عرب گفت: قاهره امیدوار است دمشق پس از پایان درگیری ها و تحقق اراده سوری ها، به اتحادیه عرب بازگردد.
'عمرو موسی' دبیر كل پیشین اتحادیه عرب هم در این باره اعلام كرد كه هر چند اكنون عضویت سوریه در اتحادیه عرب به حالت تعلیق درآمده، اما از ابتدا كشوری عربی بوده و خواهد بود و نمی توان سوریه را كشوری خارجی محسوب كرد و جای آن در جهان عرب است.
البته باید گفت كه در ارتباط با روابط سوریه با كشورهای غربی نیز وضعیت مشابهی حاكم است كه موضوع گزارش نیست و جای گزارش مفصل با توجه به تفاوت برخی زمینه های ارتباطی بین دو طرف دارد و در همین زمینه لازم به ذكر است كه اسد رییس جمهوری سوریه پیشتر از تلاش برخی كشورهای غربی برای از سرگیری روابط با دمشق سخن گفته است.
در پی تحولات اخیر و تغییر دیدگاه های برخی كشورها نسبت به بحران در سوریه به خاطر سربلند بیرون آمدن این كشور از آن، 'فیصل المقداد' معاون وزیر خارجه سوریه نیز اعلام كرد كه دمشق از هر گامی كه كشورهای عربی برای عادی‌سازی روابط و بازگشایی سفارت خود در دمشق برمی‌دارند، استقبال می‌كند.
وی كه در واكنش به خبرهایی مبنی بر احتمال بازگشایی سفارت امارات در دمشق سخن می گفت ، افزود: ما از هرگونه اقدام و گامی كه ممكن است كشورهای عربی كه سفارت‌هایشان را در دمشق بسته بودند، برای ازسرگیری فعالیت در خاك سوریه بردارند، استقبال می‌كنیم و تصمیم بازگشایی سفارت امارات به خود آنها مربوط است، چرا كه این كشور دارای حاكمیت است و آنها خود این خبر را اعلام و پخش كرده‌اند.
نتیجه این كه در طول هشت سال گذشته سوریه با وجود این كه كشورهای حامی تمام قد تروریست ها را به خوبی می شناخت، ولی به خاطر نگاه و افق بلند خود هیچگاه مانند آنان روابط خود را به صورت یكطرفه قطع نكرد، بلكه همواره به آنان نسبت به گسترش تروریست و خطراتی كه ناشی از آن متوجه تمام كشورهای منطقه خواهد بود، هشدار داد.
اكنون نیز سوریه با وجود ضرباتی كه از این كشورها و یا حمایت های آنان از تروریست ها متحمل شده، ولی با آغوش باز از روابط با آنان استقبال كرده و این همان حكمت و دوراندیشی است كه در بین بسیاری از كشورهای عربی وجود ندارد و اگر وجود داشت وضعیت منطقه غرب آسیا و خاورمیانه اكنون اینچنین نبود و بسیاری از مشكلات آن با همكاری و همدلی خود كشورهای آن حل می شد.
گزارش از داود پورصحت
خاورم*1436**1651