پیشگیری از بیماری ایدز با ارتقای آگاهی اجتماعی

به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا، ایدز از جمله بیماری هایی به شمار می رود كه به لحاظ میزان كشندگی زیاد، هزینه مراقبتی فراوان، ایجاد مشكلات اجتماعی و هدف قرار دادن جمعیت جوان از معضلات مهم جوامع بشری محسوب می شود. با توجه به اینكه بیش از 2 دهه از شیوع این بیماری می گذرد اما همچنان بخش زیادی از افراد درباره مسایل جنسی و عفونت های منتقله از این راه همچنان بی اطلاع هستند، بیشتر افراد درباره بیماری ایدز چیزهایی شنیده‌اند اما بسیاری از آنها نمی‌دانند این بیماری چگونه شیوع می‌یابد و هرگز باور ندارند كه خودشان هم در معرض خطر قرار دارند.

مبارزه با ایدز یك تعهد اجتماعی است و تك تك افراد جامعه باید در این مسیر سهیم باشند تا با فعالیت مشترك امكانات موجود را توسعه دهند و از گسترش ایدز جلوگیری كنند. با توجه به رشد گسترده ایدز از راه تماس جنسی، اهمیت آموزش در این زمینه از سنین پایین به ویژه برای نوجوانان در مدارس آشكار می‌شود. به گفته كارشناسان بهداشتی «انتقال از راه مادر به فرزند چهار درصد، اعتیاد تزریقی 40 درصد و تماس جنسی40 درصد» از موارد این بیماری را به خود اختصاص می دهند كه در زمان حاضر موج سوم ابتلا از طریق روابط جنسی شانه به شانه موج دوم ابتلا یعنی از طریق تزریق مشترك در حال پیشروی است.

درد عضلانی، درد مفاصل و ورم غدد لنفاوی، تب، خستگی، گلودرد و سردرد، خارش های پوستی، تهوع، استفراغ و اسهال، كاهش وزن و... نشانه های شایع بیماری ایدز هستند كه با فاصله زیادی پس از ورود ویروس HIV به بدن خود را نشان می دهند.

روز نخست دسامبر از طرف سازمان جهانی بهداشت «روز جهانی مبارزه با ایدز» نامگذاری شد كه فرصتی برای حمایت از مبتلایان به این ویروس است. به همین مناسبت شعار این روز در سال جاری «من هم تست می دهم تا وضعیتم را بدانم» در نظر گرفته شده است.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا به مناسبت روز جهانی ایدز در گفت وگو با «زهرا بیات جوزانی» مدیر مركز تحقیقات ایدز ایران و مسوول باشگاه یاران مثبت، راه های انتقال این ویروس و خدمات ارایه دهنده به بیماران ناقل را از زوایای مختلف بررسی كرد.

در ادامه این گفت وگو آمده است:

** تزریق مواد مخدر منشاء اصلی ابتلا به ویروس HIV
آمارهای به دست آمده از افراد مبتلا به ایدز نسبت به واقعیت متفاوت است زیرا بسیاری از افراد از ابتلای خود به این بیماری ناآگاه هستند و به همین دلیل به مراكز مشاوره مراجعه نمی كنند. منشاء اصلی ابتلاء به ویروس HIV در گذشته، تزریق از طریق سرنگ های آلوده بوده در حالی كه در سال‌های اخیر بیشترین راه انتقال، ارتباط جنسی محافظت نشده است زیرا بیشتر افرادی را كه برای مشاوره به مراكز درمانی مراجعه می‌كنند، جوانانی تشكیل می‌دهند كه از این روش به بیماری ایدز مبتلا شده‌اند.

** افزایش زنان مبتلاء به ویروس HIV
بررسی های مركز مدیریت بیماری‌های واگیردار وزارت بهداشت و مركز تحقیقات ایدز نشان می دهد، روند شیوع HIV مثبت در میان زنان در سال های اخیر افزایش بیشتری پیدا كرده و به همین دلیل مركز تحقیقات ایدز اقدام به ارایه آموزش های ویژه برای زنان مبتلا به HIV مثبت كرده است كه مهمترین بخش آن اطلاع رسانی درباره بیماری HIV/AIDS، راه های مختلف محافظت از خود و توانمندسازی زنان مبتلا به شمار می رود. همچنین بحث آموزش همسان نیز وجود دارد كه بر این پایه زنان مبتلا به این ویروس كه آموزش دیده اند، در زمینه ایدز به زنان مشابه خود در گروه هایی كه HIV مثبت هستند، آموزش هایی ارایه می دهند.

با توجه به آمارها تعداد مبتلایان به ایدز 34 هزار و 949 تن به شمار می رود كه 16 درصد آن را زنان تشكیل می‌دهند كه تعداد مبتلایان زن نسبت به سال های گذشته جهش چشمگیری داشته است كه شاید به دلیل آگاهی و اطلاع زنان نسبت به بیماری و با توجه به اجرای برنامه‌های وزارت بهداشت از ابتلای خود به بیماری آگاه شده‌ و به مراكز تست ایدز مراجعه كرده‌اند. تعداد زنان پرخطر در كشور بسیار زیاد است برهمین پایه وزارت بهداشت مراكز كاهش آسیب را در تعدادی از مناطق احداث كرد كه خدمات خوبی به زنان پرخطر ارایه می‌دهد. زنان پرخطر اطلاعات خوبی درباره مراكز كاهش آسیب به دست آورده اند و به این مراكز مراجعه می‌كنند و به وسایل پیشگیری دسترسی دارند و می‌دانند كه چطور باید از خود در برابر ابتلا به ایدز محافظت كنند.

** آگاهی بخشی و اطلاع‌رسانی درباره بیماری ایدز به دانش‌آموزان
آگاه سازی و برگزاری دوره های متناسب با گروه سنی دانش آموزان به گونه ای كه آنان در این زمینه حساس و دچار بلوغ زودرس نشوند، از جمله برنامه هایی است آموزش و پرورش با همكاری وزرات بهداشت در دست اقدام دارد. وزارت آموزش و پرورش با استقبال از حضور سمن ها(NGOها) برای آموزش و اطلاع‌رسانی به دانش‌آموزان در مورد بیماری ایدز استقبال كرده است و برای معلمان و دانش‌آموزان دوره‌های آموزشی برگزار می كند. باید راه‌های اصولی مبارزه با HIV به صورت متعادل به دانش‌آموزان و معلمان آموزش داده شود تا هم صورت مساله پاك نشود و هم را‌ه ‌حل‌های اشتباه به افراد آموزش داده نشود.

** باشگاه یاران مثبت؛ مركزی برای ارایه خدمات
انتقال ایدز از راه فرآورده‌های خونی در كشور صفر است زیرا سازمان انتقال خون كشور به صورت كامل غربالگری فرآورد‌‌ه‌های خونی را انجام می‌دهد و هیچ موردی در این زمینه تاكنون گزارش نشده است. باشگاه «یاران مثبت» بیمارستان امام خمینی(ره) بیشترین تعداد مبتلایان به HIV را تحت پوشش دارد. به طوری كه حدود 700 تن از افراد مبتلا به ایدز در این مركز حمایت می‌شوند كه از این تعداد 300 تن را زنان تشكیل می‌دهند. تمام تست‌ به صورت رایگان انجام می‌شود، افراد برای انجام دادن مشاوره اولیه هیچ پولی پرداخت نمی‌كنند و درصورتی كه تست HIV مثبت باشد، فرد دارو را به صورت رایگان می‌گیرد.

به ‌طوركلی این مراكز و باشگاه‌ها ایجاد شده‌اند تا از گسترش HIV جلوگیری شود. افراد در این مركز از كلاس‌ها و خدمات آموزشی بهره‌مند و از حمایت‌های بهداشتی وزارت بهداشت برخوردار می‌شوند زیرا ابتلا به HIV به معنای پایان زندگی نیست. فعالیت اصلی این نهاد تمركز بیماران بر روی درمان است كه هم خودشان در برابر بیماری مسوول بدانند و همین اینكه دیگران را محافظت كنند. یكی دیگر از وظایف باشگاه یاران مثبت پایبندی تست و انجام دادن آن به وسیله افراد است كه در این زمینه نیز كمك می كنند. این افراد كه خودشان HIV مثبت دارند و به آنها گروه های همسان گفته می شود، مشاوره های رایگان به دیگر ناقلان می‌دهند. این مراكز در تهران هم فعال هستند اما 2 مركز خاص وجود دارند كه كار پاسخگویی و مشاوره‌های تلفنی را بر عهده دارند. نیازمندان به این خدمات در تهران می‌توانند از طریق شماره تلفن‌های 66593030 خدمات و مشاوره‌های لازم را به صورت رایگان و با رعایت اصل محرمانگی دریافت كنند.

** اجرای برنامه 90.90.90 در جهت كنترل HIV
برنامه 90.90.90 برپایه تعهدات بین‌المللی سازمان ملل متحد است كه هدف نهایی آن كنترل ایدز یا HIV به شمار می رود كه تا 2030 میلادی همه‌ گیری HIV كنترل و مهار شود. با توجه به این برنامه باید تا 2020 میلادی، 90 درصد موارد مبتلا به ایدز شناسایی شوند، 90 درصد این موارد به طرف درمان رفته باشند و 90 درصد افرادی كه برای درمان اقدام كرده‌اند، تعداد ویروس در بدنشان مهار شود. البته ایران با این برنامه فاصله دارد اما واقعیت این است كه در مقایسه با كشورهای همسایه از وضعیت خوبی برخوردار است. HIV مانند برخی از بیماری‌ها درمان قطعی ندارد اما وقتی درمان دارویی برای فرد مبتلا به ایدز آغاز می‌شود، سیستم ایمنی فرد تقویت خواهد شد، فرد یك طول عمر معمولی خواهد داشت و حجم ویروس در بدن او كاهش پیدا می كند و قابلیت انتقال را از دست می‌دهد.

** تلاش وزارت بهداشت برای گسترش و فراگیر كردن آموزش‌ها و اطلاع رسانی
عزم وزارت بهداشت برای گسترش و فراگیركردن آموزش ها در این زمینه بسیار چشمگیر است. در راستای كاهش ابتلا به این بیماری بسیاری از خدمات درمانی سرپایی و آزمایشگاهی برای این گروه از بیماران رایگان است. داروها از سازمان بهداشت جهانی تهیه می شود و ایران نیز در ارتباط با داروهای HIV هیچگونه مشكلی و كمبودی ندارد و تمامی داروها در ایران به طور كامل رایگان محسوب می شود. بسیاری از این اطلاع رسانی‌ها از طریق اماكن عمومی بسیار تاثیرگذار بوده، به گونه ای كه از زمان آغاز اطلاع رسانی درباره ایدز در مراكز عمومی تاكنون تعداد تماس‌ها با كلینیك‌های مشاوره ایدز بسیار افزایش یافته است كه این موضوع نشان می دهد، باید در این زمینه كار شود. اطلاع رسانی از طریق برخی سایت‌ها، مجله ها، روزنامه‌ها و صدا و سیما هم در دستور كار قرار گرفته است. با ارتقای آگاهی عموم مردم و بهبود ارایه خدمات می‌توان با رفع پیامدهای روانی بیماران، بهبود كیفیت زندگی مبتلایان را رقم زد و همچنین از انتشار بیشتر بیماری به دلیل عدم افشای آن در خانواده، مراكز ارایه خدمات و در ارتباط با شریك جنسی پیشگیری كرد.

پژوهشم**9117**2002**9131