به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا، در دنیای كنونی آموزش سواد رسانه ای به شهروندان مفهومی كلی به شمار می رود كه به مطالعات رسانه ای، فرهنگی، اجتماعی، تاریخی، سیاسی و تكنولوژیكی وابسته است و می توان آن را به آموزش شیوه های بهتر زندگی كردن در عصر اطلاعات و ارتباطات كه به طور خاص در یك جامعه و به طور عام در جامعه جهانی می توان اطلاق كرد.
همچنین سواد رسانه ای را می توان به عنوان ابزاری برای حمایت شهروندان در برابر آثار منفی رسانه های جمعی دانست كه چارچوبی را جهت دسترسی، تحلیل، ارزیابی و خلق پیام ها به اشكال مختلف از انتشار گرفته تا اینترنت، فراهم می كند. در واقع سواد رسانه ای دركی را از نقش رسانه در اجتماع شكل می دهد و كسب مهارت های ضروری تحقیق و بیان عقاید شخصی را برای شهروندان در عصر جهانی شدن ضروری می داند تا با ژرف اندیشی و برنامه ریزی دقیق و سنجیده نسبت به آموزش آن و استقرار یك نظام كارآمد، جهت تربیتِ شهروندی مناسب با ضرورت های عصر جهانی شدن در كشور اقدام های لازم را انجام دهد. به عبارت دیگر سواد رسانه ای به فرد اجازه می دهد با دنیای اطلاعات در تعامل باشد و هوشمندانه نیازهای اطلاعاتی خود را شناسایی، جستجو و بهره برداری كند.
بر پایه آمارها سطح سواد رسانه‌ای در مناطق شهری بزرگ در ایران 22.9 درصد در مناطق حومه شهر 18 درصد، در شهرهای كوچك 18.9 درصد و در مناطق روستایی 17.9 درصد است. سطح سواد عمومی رسانه ای ایرانی ها نیز در سطح جهان عدد 12 از 100 است. بنابراین ضرورت دارد سواد رسانه ای و آموزش آن به شكل جدی مورد توجه سیاستگذاران در سطح كلان كشوری قرار گیرد تا بتوان معایب و مزایای آن را مورد ارزیابی قرار داد. این مفهوم اجتماعی شدنِ پله پله است كه نقش وسایل نوین ارتباطی را بیش از گذشته پر رنگ می كند و بهره مندی از سواد رسانه ای را الزامی می سازد.
پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا در گفت وگو با «مهدی آركونتن» كارشناس ارتباطات و
مشاور رسانه ای كمیسیون اصناف مجلس شورای اسلامی، ضرورت ارتقای سواد رسانه ای را در سطح جامعه از زوایای مختلف بررسی كرد. در ادامه این گفت وگو می خوانیم:
** رسانه های ارتباطی بستری نوین برای تبادل اطلاعات
سواد رسانه ای از جمله مفاهیمی در حوزه ارتباطات است كه با گسترش رسانه های ارتباطی و شبكه های اجتماعی مجازی به عنوان بستری نوین برای تبادل اطلاعات از حدود ده سال قبل در ایران بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است. سنجش میزان تاثیر ارتقای سواد رسانه ای بر تقویت توسعه سیاسی و فرهنگی جامعه نیازمند، تعریف مفهوم سواد رسانه ای است. به عنوان مثال، شما هنگام خرید یك دستگاه تلویزیون، همراه آن كاتالوگی را دریافت می كنید كه نحوه راه اندازی و امكانات محصول خریداری شده را به شما آموزش می دهد، با ارجاع همین مصداق به مفهوم سواد رسانه ای می توان به تعریف آن رسید، یعنی مخاطبی كه در مقابل حجم انبوهی از اطلاعات، شایعات و اخبار قرار گرفته با استفاده از سواد رسانه ای است كه می تواند به مقیاسی برای درستی و نادرستی محتوای ارائه شده دست پیدا كند و خود را از تاثیرات مخرب شایعات و اخبار نادقیق مصون دارد.
بر همین پایه در شرایطی كه ضریب نفوذ شبكه های اجتماعی و ماهواره ای در میان اعضای جامعه ایرانی گسترش می یابد، عدم برخورداری از سواد رسانه ای مشابه رانندگی در یك اتوبان پرخطر بدون داشتن گواهینامه ی رانندگی است زیرا سواد رسانه ای یاد می دهد كه كدام پیام رسانه ای امن و كدام پیام انحرافی و خطرناك است و در نقطه مقابل بی سوادی رسانه ای باعث می شود تا ندانیم كدام پیام قابل اعتماد و كدام پیام فریبكارانه، جعلی و دروغ است.
** استفاده از كالاهای فرهنگی به میزان سودمندی تربیتی
امروزه خانواده‌ها با حجم عظیمی از رسانه‌ها و كالاهای فرهنگی روبرو هستند كه توجه ویژه به سواد رسانه‌ای، به انتخاب و استفاده آگاهانه خانواده‌ها در مصرف رسانه‌ها و كالاهای فرهنگی در محیط خانواده كمك می‌كند و موجب می‌شود كه والدین هر فیلم، بازی، پویانمایی یا رسانه مجازی را تنها به دلیل جذاب و سرگرم كننده بودن برای فرزندان خود خریداری یا در منزل استفاده نكنند و در انتخاب هر رسانه و كالای فرهنگی هم به میزان سودمندی تربیتی آن و هم به ویژگی‌های رشدی فرزندان خود توجه كنند. در راستای این رویكرد، مدارس كشورهایی مانند ژاپن و كانادا سواد رسانه ای را از سنین پایین به دانش آموزان آموزش می دهند تا در انتخاب محتوای رسانه ای مورد نیاز خود گزینشی عمل كنند و از آثار مخرب آن بكاهند و این مهارت‌ها به آنها كمك می‌كند تا بتوانند از میان حجم انبوه اخبار و اطلاعاتی كه از سوی رسانه‌ها به آنها داده می‌شود اخبار صحیح را از ناصحیح تشخیص دهند و خود را در برابر آسیب‌های ناشی از مواجهه با داده‌های ناصواب مصون بدارند.
** ارتقای فرهنگ رسانه ای در جهت افزایش شعور اجتماعی مخاطبان
دانش و آگاهی جامعه از اخبار دقیق می تواند ضمن ارتقای فرهنگ رسانه ای، شعور اجتماعی مخاطبان را نیز افزایش داده و به توسعه فرهنگی و در نهایت توسعه سیاسی كشور منجر شود و از آنجایی كه در جریان جنگ جهانی دوم و پس از آن دوران جنگ سرد، رسانه ها نقش ویژه ای را در سیاست های بین المللی بازی كردند، می توان به این نتیجه گیری رضایت داد كه ارتقای سواد رسانه ای یك جامعه و تولید محتوا مطابق با نیاز های رسانه ای مخاطب هدف می تواند عملیات روانی دشمن را خنثی كرده و اعتماد ملی را به رسانه های بومی افزایش دهد. اكنون لازم است بیش از گذشته به این مساله توجه كرده و با طراحی یك برنامه مدون و همه جانبه اولا مانع از گسترش آسیب های بی سواد رسانه ای شد و ثانیا با افزایش سواد رسانه ای جامعه ایرانی تهدیدها را به فرصت تبدیل كرد.
پژوهشم**9117**9131
تهران- ایرنا- ارتقای سواد رسانه ای و تولید محتوا مطابق با نیاز های روز در جامعه می تواند عملیات روانی دشمن را خنثی كند و اعتماد ملی به رسانه های بومی را افزایش دهد. از این رو لازم است با طراحی یك برنامه مدون و همه جانبه در فضای مجازی تهدیدها را به فرصت تبدیل كرد.
