شینا انصاری مدیركل دفتر پایش سازمان حفاظت محیط زیست در یادداشتی در روزنامه قانون، نوشته است: به مصرف كیسه‌های پلاستیكی عادت كرده ایم و روزی نیست كه از محصولات پلاستیكی یكبار مصرف استفاده نكنیم. هنگام تفرج در دشت، جنگل و ساحل و در مناسبت های مختلف جشن و سوگواری آنچه از ما باقی می ماند، حجمی انبوه از پلاستیك‌هاست.به همین دلیل امروزه در پس زمینه تصویر اغلب مناطق طبیعی و گردشگری ما كیسه های پلاستیكی نشسته است.
آمارها حاكی از آن است كه ایران یكی از 10 كشور اصلی مصرف كننده پلاستیك در دنیاست، عمر هر كیسه پلاستیكی در كشور ما 12 دقیقه هست و هرخانواده ایرانی روزانه پنج تا هفت كیسه پلاستیكی وارد چرخه مصرف می‌كند كه متاسفانه نیمی از آن‌ها تنها یكبار مورد استفاده قرار می‌گیرد و در خوش بینانه ترین حالت راهی مكان‌های دفن می شوند كه به واسطه تجزیه‌پذیری طولانی مدت(بیش از 300 سال)، درواقع باری سنگین و غیرقابل هضم برای زمین هستند. اما چرا به رغم هشدارها و اطلاع رسانی ها درباره آثار زیانبار پلاستیك های یكبار مصرف، استفاده بی رویه از آن‌ها و گسترش كاربرد انواع و اقسام پلاستیك‌ها به جزئی جدایی ناپذیر از زندگی روزمره ما تبدیل شده است؟
شاید یكی از مهم‌ترین دلایل در مصرف نامتعارف كیسه های پلاستیكی در كشور را باید در دسترسی راحت و ارزان به كیسه های پلاستیكی جست. كشور ما یك كشور نفت خیز است و وجود مواد اولیه ارزان و در دسترس پلیمری، یكی از مهم‌ترین عوامل در تولید و مصرف غیرمنطقی این كالای آسیب رسان به محیط زیست محسوب می شود. در عین حال فقدان سیاست های بازدارنده و تشویقی برای تغییر در الگوی مصرف پلاستیك ها نیز از مهم‌ترین مولفه هاست كه موجب شده اقدام شاخصی در كشور در خصوص پلاستیك ها چه در حوزه تقنین و چه اجرا صورت نپذیرد. این در حالی است كه هم اكنون بسیاری از كشورهای جهان به منظور حفاظت از محیط زیست سعی كرده اند با اجرای «سیاست های ملی» مصرف پلاستیك ها را در كشورهای‌شان محدود كنند، به گونه‌ای كه در حال حاضر 50 كشور جهان دارای برنامه فعال برای مقابله با آلودگی پلاستیك هستند، اقداماتی چون ممنوعیت مصرف كیسه های پلاستیكی یكبار مصرف، وضع مالیات بر مصرف، حذف و جایگزینی میكروپلاستیك ها، استفاده از پلاستیك های زیست تجزیه‌پذیر و ... با هدف كاهش آلودگی پلاستیك ها به‌ویژه در مناطق گردشگری و ساحلی جهان از جمله این اقدامات بوده است.
از این رو با درك این واقعیت كه ما با فاصله ای قابل توجه با سایر كشورها، گام‌های نخستین را در این عرصه بر می‌داریم، ضروری است با وضع قوانین برای ترغیب مردم، صنایع و صنوف به محدودیت درزمینه استفاده از پلاستیك از یك سو و حمایت از صنایع بازیافت و سرمایه گذاری در گسترش واحدهای جایگزین پلاستیك از سوی دیگر، اقدامات بنیادین را با سرعت بیشتری در كشور آغاز كنیم.
خوشبختانه در سال‌های اخیر پویش های اجتماعی خوبی در حوزه های مختلف زیست محیطی در كشور شكل گرفته است كه می تواند بستر مناسبی برای تغییر الگوی مصرف و ترك عادت «پلاستیك‌گرایی» ما باشد، مشروط بر آنكه با همگرایی و اعتماد متقابل، ظرفیت سازی برای مشاركت فعالانه نهادهای مردمی محیط زیست جهت آموزش و اطلاع رسانی برای كاهش مصرف كیسه‌های پلاستیكی انجام گیرد. تجربیات موفق در مهار آلودگی پلاستیك‌ها در جهان نیز موید این حقیقت است كه بدون همراهی واقعی مردم، اجرای سیاست های سلبی و بازدارنده راه به جایی نخواهد برد و غلبه بر عادتی كه به رویه متداول زندگی ما بدل شده است، به موازات قوانین و اسناد بالادستی نیازمند برنامه ای فراگیر، تدریجی، مستمر و نفوذ در بطن جامعه دارد.
*منبع: روزنامه قانون،1397،9،20
**گروه اطلاع رسانی**1893**9131
تهران- ایرنا- خوشبختانه در سال‌های اخیر پویش های اجتماعی خوبی در حوزه های مختلف زیست محیطی در كشور شكل گرفته است كه می تواند بستر مناسبی برای تغییر الگوی مصرف و ترك عادت «پلاستیك‌گرایی» ما باشد، مشروط بر آنكه با همگرایی و اعتماد متقابل، ظرفیت سازی برای مشاركت فعالانه نهادهای مردمی محیط زیست جهت آموزش و اطلاع رسانی برای كاهش مصرف كیسه‌های پلاستیكی انجام گیرد.
