برگشت نخبگان از خارج،سرعت گرفته است

به گزارش ايرنا، از ابتداي دولت يازدهم يكي از اصلي ترين اهدافي كه اين دولت در حوزه علم و فناوري داشت توقف خروج نخبگان دانشگاهي و در نقطه مقابل نيز ورود دانشجويان فارغ التحصيل و استادان ايراني دانشگاه هاي برتر جهان به كشور بود.
با توجه به تلاش هايي كه در اين زمينه صورت گرفت و بهبود وضعيت ايران در عرصه هاي بين الملل شاهد هستيم كه نه تنها خروج دانشمندان از كشور افزايش پيدا نكرده بلكه روند معكوس نيز داشته است.
در اواسط دهه 80 بود كه موج بازنشستگي در دانشگاه ها ايجاد شد و همين موضوع بر روند خارج شدن دانشجويان از كشور تاثير داشت در همين زمان بود كه بنياد ملي نخبگان اعلام كرد كه 308 تن از دارندگان مدال المپياد و 350 نفر از برترين‌هاي آزمون سراسري سال هاي 82 تا 86 به خارج از كشور مهاجرت كرده‌اند.
روند خروج نخبگان ادامه داشت تا اينكه در ابتداي دولت يازدهم شاهد تغيير نگرش، فراهم كردن فضاي شغلي مناسب ، اجرايي شدن خواسته هاي دانشگاهيان و همچنين ايجاد فضاي مساعد براي بازگشت افراد به كشور بوديم كه همه اين عوامل باعث شد تا دوران طلايي بازگشت نخبگان به ايران شكل بگيرد.
بر اساس آمار هايي كه بنياد ملي نخبگان منتشر كرده است بيش از 50 هزار دانشجوي ايراني در خارج از ايران در حال تحصيل هستند و گفته شده كه بيش از 75 درصد اين دانشجويان در رشته هاي علوم انساني و اجتماعي و فني و مهندسي تحصيل مي كنند.

** بازگشت 53 نفر نخبه ايراني تحصيل كرده در دانشگاه هاي برتر جهان به شيراز
رئيس بنياد نخبگان استان فارس در گفت وگو با خبرنگار ايرنا گفت:53 نفر از نخبگان دانشگاهي تحصيل كرده در دانشگاه هاي برتر جهان در زمينه هاي استفاده از فرصت مطالعاتي ، نظام وظيفه ، پسا دكتري ، كارآفرينان و استادياران جوان طي دوسال به استان فارس بازگشته اند.
حبيب شريف اضافه كرد: در استان فارس دو مركز علمي ، دانشگاه شيراز و دانشگاه علوم پزشكي شيراز با معاونت علمي رياست جمهوري قرارداد داشته و استادان و دانشمندان غير مقيم مي توانند به اين دانشگاه ها مراجعه كنند و از خدمات و تسهيلات ورود دانشمندان غير مقيم بهره مند شوند.
وي عنوان كرد: استادان مختلفي نيز در كارگاه هاي مختلف و دوره هاي آموزشي كه در استان فارس برگزار مي شود حضور داشته اند كه آمار دقيقي از اين افراد در دسترس نيست چون برخي از دستگاه ها به صورت خصوصي اقدام به دعوت و ورود اين گونه استادان كرده اند.
شريف درباره مدت زمان اقامت نخبگان گفت: اين افراد در دوره هاي پسادكتري حداكثر 18 ماه اقامت داشته اند و اگر از نظر علمي مورد تاييد دانشگاه باشد و كد خالي نيز وجود داشته باشد دانشگاه نسبت به استخدام اين گونه افراد اقدام مي كند اين در حالي است كه هر دو نفري كه به بخش فيزيك دانشگاه شيراز طي دو سال اخير مراجعه كرده اند تاكنون استخدام شده اند.
رئيس بنياد نخبگان فارس اضافه كرد: در دوره پسادكتري ماهيانه حقوقي معادل چهار ميليون تومان و 20 ميليون تومان نيز اعتبار پژوهشي به اين افراد پرداخت مي شود و 5 ميليون تومان نيز از خدمات آزمايشگاهي ايران بهره مند خواهند شد.
شريف اضافه كرد: اگر اين افراد به صورت فرصت مطالعاتي به كشور مراجعه كنند علاوه بر مبالغ فوق در حوزه اعتبارات پژوهشي مبلغ 60 ميليون تومان تسهيلات پرداخت خواهد شد و در صورت ارائه مقاله هاي علمي در كنفرانس هاي بين المللي نيز هزينه اين كنفرانس ها پرداخت مي شود البته به اين افراد نيز ماهيانه 3 ميليون تومان كمك هزينه اقامت پرداخت مي شود.
وي اظهار داشت: نخبگان دانشگاهي اگر به صورت حمايت از طرح هاي فناورانه به كشور بيايند نيز اعتبار طرح هاي پژوهشي تا سقف 100 ميليون تومان پرداخت مي شود.

** بازگشت 1 هزار و 95 نخبه ايراني به كشور
رئيس بنياد نخبگان استان فارس با بيان اين كه آمار دقيقي از ورود نخبگان به كشور موجود نيست اضافه كرد: بر اساس آماري كه بنياد ملي نخبگان اعلام كرده است طي دوساله گذشته به طور ميانگين هر دو روز سه نفر به كشور بازگشته اند اما به علت اين كه تنها 13 دانشگاه برتر در كشور داريم واين دانشگاه ها تنها مرجعي بودند كه مي توانستند با معاونت علمي و فناوري رئيس جمهوري قرار داد داشته باشند آمار دقيق ورود نخبگان به ايران مشخص نيست.
وي گفت: يكي از راه هايي كه ميتوان به چشم انداز علمي كشور رسيد استفاده از دانشمندان و نخبگاني است كه خارج از ايران تحصيل كرده و علاقه مند به بازگشت به كشور هستند. از اين رو آيين نامه طرح همكاري با دانشمندان غير مقيم توسط بنياد ملي نخبگان تدوين شده است.
شريف گفت: انتقال دانش ، ايده و طرح هاي فناورانه از مهمترين اهداف اين طرح است و استفاده از ظرفيت علمي و پژوهشي دانشمندان غيرمقيم در مراكزعلمي و فناوري كشور، ترغيب و تسهيل براي بازگشت دانشجويان فارغ التحصيل دانشگاه هاي برتر جهان به وطن، توسعه فناوري هاي نوظهور در كشور ، فراهم سازي شرايط كسب مهارت ها ، روش ها و تكنيك هاي خدماتي نوين و كمك به تاسيس شركت هاي دانش بنيان بخشي از اهدافي است كه براي اين طرح در نظر گرفته شده است.
رئيس بنياد نخبگان استان فارس افزود: اگر فرصت شغلي در كشور براي نخبگان فراهم شود بسياري از اين دانشمندان علاقه مند هستند تا به ايران بازگردند اما يكي از عواملي كه باعث شده تا اين افراد به ساير كشورها مراجعه كنند فراهم بودن فرصت هايي شغلي است كه براي آنان در كشورهاي مقصد فراهم است و اگر احساس كنند در كشور مفيد هستند علاقه مندند به كشور بازگردند.

**فرهنگ سرمايه گذاري خطرپذير درميان سرمايه گذاران وجود ندارد
يكي از 53 نخبه دانشگاهي كه پس از بازگشت به ايران در استان فارس در حال فعاليت است پويان مبتهج است وي فارغ التحصيل كارآفريني است و پس از بازگشت به ايران در اتاق بازرگاني ،صنايع، معادن و كشاورزي مركز شيراز در قالب گروهي به تجاري سازي ايده ها و همچنين تبادل تكنولوژي مشغول است.
كارشناس دفتر تبادل تكنولوژي اتاق بازرگاني صنايع معادن و كشاورزي شيراز در گفت و گو با خبرنگار ايرنا گفت: پس از پايان تحصيل به اين نتيجه رسيدم كه اگر تلاشي در حال صورت گرفتن است بهتر است براي كشورم باشد و در آن كشور هر ميزان پژوهش صورت بگيرد شاهد ارتقاي يك كشور ديگر هستيم پس اگر پيشرفتي قرار است صورت بپذيرد بايد براي ايران باشد.
پويان مبتهج افزود: پس از بازگشت به ايران در بنياد ملي نخبگان شروع به فعاليت كردم و با ورود به بنياد نخبگان فارس در حوزه كارآفريني در استان فارس مشغول شدم و به دنبال بهبود شرايط كسب و كار در استان فارس هستم.
وي اضافه كرد: پس از تحصيل در رشته كارآفريني در انگلستان نسبت به ثبت و فعاليت در حوزه هاي زيرساختي در قالب شركت هاي دانش بنيان (استارتاپ) اقدام كردم و بعد از ورود به ايران نيز ضمن فعاليت در حوزه كارآفريني در حوزه شركت هاي دانش بنيان(استارتاپ)، طرح توسعه سيستم كارآفريني كشور را نيز براي بهبود كسب و كار در ايران طراحي و با همكاري بنياد ملي نخبگان اجرايي كرده ام.
مبتهج درباره فعاليت هاي خود در استان بيان كرد: با همكاري نهاد هاي زيرساختي كشور مراكز نوآوري در ايران مصوب و دفاتر اين مراكز در دانشگاه هاي برتر ايجاد شده است و همزمان با اين طرح در اتاق بازرگاني ،صنايع ،معادن و كشاورزي شيراز دفتر تبادل فناوري شكل گرفته است.
وي اضافه كرد: يكي از اهدافي كه دفتر تبادل فناوري دنبال مي كند بهبود فضاي كسب و كار در استان فارس و همچنين تغيير نگرش در سيستم كارآفريني كشور است كه در ابتدا بايستي با تغيير در بخش هاي خرد اقتصادي نسبت به تغيير نگرش در واحد هاي كلان بپردازيم تا شرايط براي تجاري سازي ايده هاي كارآفرينان فراهم شود.
اين كارشناس كارآفريني درباره مشكلات اين حوزه نيز گفت: بزرگترين مشكل در حوزه كارآفريني در استان فارس و همچنين به طبع آن در كشور اين موضوع است كه افراد علاقه اي به سرمايه گذاري خطرپذير(High Risk Investment) ندارند و بايد در ابتدا در حوزه كارآفريني نهاد هايي را تشكيل دهيم كه بتوانند سرمايه گذاي خطرپذير را در جامعه به عنوان يك فرهنگ در جامعه ايجاد كنند.
مبتهج بيان كرد: پس از پذيرش فرهنگ سرمايه گذاري خطرپذير بايستي نسبت به حمايت از شركت هاي دانش بنيان اقدام كرد و با پذيرش ريسك سرمايه گذاري عاملي براي رشد اين شركت هاي دانش بنيان و افزايش بازدهي اين واحد ها بشوند اين در حالي است كه اين فرهنگ هنوز در جامعه ايجاد نشده و سرمايه گذاران نسبت به سرمايه گذاري به روش هاي سنتي و ايجاد حساب هاي بانكي اقدام مي كنند.
ع.پ /1876