مقام های وزارت دفاع آمریكا (پنتاگون) گفتند كه در این مورد كارها را آغاز كرده اند و در اوایل سال آینده میلادی جزئیات این برنامه را به ترامپ خواهند سپرد، اما روند خروج بیش از هفت هزار سرباز آمریكایی در افغانستان تا چند هفته آینده آغاز می شود.
این اقدام، اولین گام از برنامه مرحله‌بندی‌شده كاهش چشمگیر حضور نظامی آمریكا در افغانستان و نهایتا پایان دادن به این حضور پس از نزدیك به 18 سال است.
آمریكا در سال 2001، پس از حادثه 11 سپتامبر، به ادعای مبارزه با تروریسم به افغانستان حمله كرد. با وجود آنكه تنها چند ماه بعد 'جورج بوش' پسر، رئیس‌جمهور وقت آمریكا اعلام كرد كه ماموریت این كشور در افغانستان به موفقیت پایان یافته، اما با گذشت بیش از 17 سال، ناامنی در افغانستان بیشتر شده است كه كارشناسان دلیل آن را حضور نظامی آمریكا در این كشور می دانند.
آمریكا در حال حاضر بیش از 14 هزار نیروی نظامی در افغانستان دارد كه بخش عمده آنها در قالب ماموریت سازمان آتلانتیك شمالی (ناتو) در زمینه آموزش نیروهای محلی و پشتیبانی از آنها فعالیت می‌كنند.
در هر حال با خروج نیروهای آمریكایی از افغانستان قرار است ماموریت مقابله با تروریست های داعش و شاید با طالبان بر عهده 350 هزار سرباز افغان سپرده شود؛ ماموریتی كه مقامات افغانستان نیز از آن احساس نگرانی نمی كنند.
چون سخنگوی رئیس جمهوری این كشور گفته است 'خروج نیروهای آمریكایی تاثیر سوئی بر امنیت این كشور نخواهد داشت زیرا در چهار سال و نیم گذشته كنترل كامل اوضاع در دست نیروهای افغان بوده است'.
این تصمیم در حالی توسط ترامپ اتخاذ شد كه او در دو سال گذشته علاوه بر افزایش بودجه نظامی ایالات متحده، بر شمار نظامیان خود در كشورهای این منطقه نیز افزوده است.
وی 30 مرداد سال گذشته راهبرد دولتش را در قبال افغانستان تشریح كرد و گفت: نیروی نظامی آمریكا از 16 سال پیش در افغانستان حضور دارد و این حضور چند سال دیگر نیز ادامه خواهد یافت. در جریان این ماموریت قرار است مبارزه با تروریست های القاعده و داعش تشدید و از قدرت گیری اسلام گرایان افراطی طالبان در افغانستان فعالانه جلوگیری شود.
البته آمریكا طی این چند سال حضور خود در افغانستان برای دومین بار است كه از تصمیم برای خروج نظامیانش از خاك افغانستان سخن گفته است.
در نوبت اول كه همزمان با پایان دوره حكومت 'بارك اوباما' در سال 2014 بود با مقاومت جنگ سالاران به وقفه افتاد و با به قدرت رسیدن ترامپ نه تنها این تصمیم عملی نشد، بلكه تعداد نظامیان آمریكایی در افغانستان افزایش یافتند و از پنج هزار نظامی به بیش از 14 هزار نفر امروز رسیدند.
* * اندك كسانی كه با ترامپ در این طرح همسویی كردند
امروزه اكثریت بزرگی از آمریكایی‌ها و افغانی خواهان پایان مأموریت سربازان این كشور در افغانستان هستند و معتقدند كه مردم افغانستان باید بتوانند حفاظت و امنیت خودشان را خود به دست بگیرند.
در این بین علاوه بر نیروهای طالبان افغانستان، در خود آمریكا شمار زیادی از سیاستمداران و حتی نظامیان همسو با ترامپ قرار دارند، چرا كه خستگی از جنگ در افغانستان مدت ها است خود را به طرز بارزی نشان داده است.
این تصمیم ترامپ همچنین موجب شادمانی برخی كشورهای منطقه از جمله روسیه و پاكستان شد، به گونه ای كه روز شنبه شاه محمود قریشی، وزیر خارجه پاكستان در شهر مولتان در گفت وگو با رسانه ها این تصمیم ترامپ را اقدامی مناسب برای پیشبرد مذاكرات صلح پیش روی طالبان و آمریكا ارزیابی كرد و گفت كه اسلام آباد از مذاكرات صلحی كه چند روز گذشته در ابوظبی برگزار شد استقبال كرده و به حمایت از روند صلح افغانستان ادامه می‌دهد.
'محمد فیصل' سخنگوی وزارت امور خارجه پاكستان نیز دیروز (یكشنبه) گفت كه خروج نیروهای آمریكایی از افغانستان اقدامی مثبت بود و طالبان همیشه روی این موضوع اصرار داشتند.
همانگونه كه اشاره شد این طرح ترامپ بیش از همه مورد رضایت كامل طالبان بود، چون پس از پایان نشست به اصطلاح صلح افغانستان در ابوظبی رسانه ها اعلام كرده بودند كه گروه طالبان در مذاكراتش با طرف های دیگر خواستار خروج آمریكا از افغانستان شده است و از امارات، پاكستان و عربستان خواسته است كه خروج آمریكایی ها را تضمین كند؛ بنابراین می توان چنین ارزیابی كرد كه این دستور ترامپ گامی برای این تضمین بوده است.
البته برخی تحلیلگران نیز در قطعیت این تصمیم ترامپ تشكیك ایجاد كردند؛ از جمله در یكی از صفحات اجتماعی پربازدید افغانستان به نام 'صدای بغلان' در همین رابطه آمده است كه اصل خروج اتفاق نمی افتد اما در ظاهر تبلیغاتی انجام می شود كه آمریكا خروج نظامیان خود را روی دست گرفته است كه با این كار طالبان هم می تواند بگوید یكی از خواسته های آنها كه خروج نظامیان آمریكایی بود، در حال عملی شدن است و بنابر این گفت وگوی آنها با آمریكا موفقیتی هم برای آنها داشته است.
اداره كنندگان این صفحه باور دارند كه طالبان، آمریكا و كشورهای حامی آنها همه می دانند كه خروجی در كار نیست و تنها در گفتار میدان گفت و گو با طالبان را داغ می سازد.
با این وجود خود دولت افغانستان تاكنون نه تنها نظر منفی در این خصوص ابراز نداشته بلكه به نوعی رضایت خود را از این موضوع اعلام كرده است.
از جمله بعد از اعلام این تصمیم ترامپ بود كه 'هارون چخانسوری' سخنگوی ریاست جمهوری افغانستان به خبرنگاران گفت كه نظامیان خارجی كه در این كشور حضور دارند، تنها نقش مشورتی و آموزشی دارند و در جنگ جاری با طالبان نقشی ایفا نمی كنند كه خروج آنها اثری در صحنه جنگ داشته باشد.
** چالش های داخلی و خارجی ترامپ برای اجرای این طرح
غیر از این دسته اندك از موافقان داخلی و خارجی این طرح، گروهی از شخصیت های آمریكایی، دولت های جهان و افغانی هایی هم هستند كه مخالف خروج آمریكا از افغانستان هستند.
باوجود اعتماد به نفس سران كابل و تاكید آنان بر تامین امنیت كشور خود، در داخل و خارج از مرزهای آمریكا انتقادهایی علیه تصمیم ترامپ صورت گرفته است.
از نگاه منتقدان، خروج نظامیان آمریكایی از افغانستان بر تقویت و افزایش گستره نفوذ طالبان و داعش در آن كشور خواهد افزود؛ به ویژه اینكه این گروه های تروریستی به تازگی بیش از پیش قدرت گرفته اند.
از جمله معروف ترین مخالفان این طرح، جیمز متیس، وزیر دفاع آمریكا است كه با پافشاری بر این موضوع و حتی پس از نگرفتن جواب قانع كننده از سوی ترامپ، روز جمعه سرانجام مجبور به تسلیم استعفای خود از دولتش شد.
البته اختلاف میان متیس و ترامپ تنها مربوط به پرونده افغانستان و یا سوریه و عراق نمی‌شود بلكه او یك تئوریسین نظامی به شمار می‌رود و از این‌رو نه تنها در موضوعات میدانی بلكه به برآیند رفتار تند ترامپ كه منجر به خروج از پیمان‌های بین‌المللی و حتی توافق جامع قدرت های هسته ای جهان با ایران (برجام) می‌شود نیز كاملا آگاه بود.
** مخالفان طرح در داخل آمریكا
اعلام خروج آمریكا از افغانستان و حتی سوریه علاوه بر دمكرات های آمریكا به ویژه هیلاری كلینتون، وزیر خارجه پیشین این كشور و رقیب انتخاباتی ترامپ، با انتقاد بعضی از جمهوری خواهان هم حزبی سرشناس او در كنگره نیز همراه شد.
از جمله 'لیندسی گراهام' از سناتورهای جمهوری خواه در پیام توئیتری كه منتشر كرد با انتقاد از این تصمیم ترامپ، نسبت به گسترش نفوذ ایران در منطقه هشدار داد و نوشت كه داعش در سوریه، عراق و افغانستان شكست نخورده است و این خروج نیرو به ضرر متحدان آمریكا تمام می شود.
وی به عنوان نماینده سنا از ایالت كارولینای جنوبی یكشنبه این هفته گفت كه خروج آمریكا از افغانستان بسیار خطرناك است و شرایط را برای ایجاد یك اقدام تروریستی 11 سپتامبر دیگر آماده خواهد كرد.
سناتور 'باب كوركر' رئیس جمهوری خواه كمیته سیاست خارجی مجلس سنا و 'ماركو روبیو' یكی دیگر از سناتورهای شاخص جمهوری خواه هم با انتقاد از این اقدام ترامپ به ویژه برای خروج آمریكا از سوریه آن را تصمیمی سیاسی خواندند و از آن به عنوان واگذاری امور منطقه به روسیه و ایران یاد كردند.
'بیل روجیو' تحیلگر مسائل افغانستان در بنیاد دفاع از دمكراسی در واشنگتن تصمیم آمریكا برای خروج از افغانستان را بزرگترین دستاویز جدید طالبان و حتی تروریست های داعش برای هرچه جولان دادن در این كشور ارزیابی كرد.
وی در عین حال این تصمیم را موجب وارد آمدن آسیب جدی به بیش از 100 هزار نیروی سازمان پیمان آتلانتیك شمالی (ناتو) در این كشور توصیف كرد و گفت كه از آنجایی كه نیروی هوایی آمریكا بزرگترین تضمین كننده امنیت هوایی افغانستان است، نیروهای ناتو از این پس با مشكلات جدی رو به رو خواهند شد.
** مخالفان طرح در خارج از آمریكا
كشورهای اروپایی نیز از مخالفان تصمیم رئیس جمهوری آمریكا برای خروج نیروهایش از افغانستان هستند چرا كه آنها هزاران نیرو در كنار نظامیان آمریكا در قالب ماموریت ناتو برای حمایت از دولت كابل و مبارزه با طالبان دارند.
به اعتقاد مقامات اروپایی، خروج نظامیان آمریكا از افغانستان، نیروهای اروپایی را در معرض خطر بزرگ تری قرار می دهد، زیرا بسیاری از دولت های اروپایی كه تحت فشار واشنگتن بر شمار نیروهای خود در این كشور افزودند، اكنون احتمالا تعهدات خود را در زمینه تامین نیروی انسانی در افغانستان، مورد ارزیابی مجدد قرار می دهند.
این درحالی است كه 'امانوئل مكرون' رئیس جمهوری فرانسه و 'آنگلا مركل' صدراعظم آلمان به تازگی از تشكیل ارتش مستقل اروپایی (جدای از ناتو) طرفداری كرده اند.
به اعتقاد تحلیلگران، بسیاری در اروپا اعتبار خاصی برای جیمز متیس به عنوان ژنرالی بازنشسته و حامی پروپا قرص ناتو و اروپا قائل بودند و كناره گیری وی در اعتراض به تصمیمات ترامپ در مورد سوریه و افغانستان، كشورهای اروپایی را دلسرد و سرخورده كرده است.
در این بین آلمان و هلند روز جمعه از تصمیم رئیس جمهوری آمریكا برای كاهش نیروهای آن كشور در افغانستان و سوریه ابراز نگرانی كردند.
به گزارش خبرگزاری رویترز از پراگ، 'آنك بایلولد' وزیر دفاع هلند در یك كنفرانس خبری در این شهر، طرح دولت آمریكا برای خروج از سوریه و افغانستان را نگران كننده خواند.
بایلولد روز جمعه همچنین گفت: 'تصمیم واشنگتن برای عقب نشینی نیروهایش از افغانستان از نظر ملاحظات امنیتی بسیار نابهنگام است'.
به گزارش همین خبرگزاری از فرانكفورت، خانم 'اورزولا فوندِر لایِن' وزیر دفاع آلمان نیز جمعه با صدور بیانیه ای خواستار شفافیت آمریكا بعد از استعفای ناگهانی جیمز متیس وزیر دفاع آن كشور شد.
وی در این بیانیه با اشاره به آنچه كه از آن به عنوان نقش برجسته امریكا در ساختار امنیت جهانی نام برد، افزود، برای همگان بسیار مهم است كه بدانند این كشور در باره طرح ها و برنامه های امنیتی آینده خود چگونه شفاف سازی می كند.
به گزارش ایرنا، چهارشنبه گذشته بود كه این وزیر آلمانی در سفری به افغانستان از پایگاه نیروهای آلمانی در مزار شریف بازدید كرده بود.
وزارت دفاع آلمان حتی به تازگی در ترسیم راهبرد امنیتی خود در افغانستان، استفاده از پهپادهای رژیم صهیونیستی در افغانستان را تا سال 2020 تمدید كرده بود.
'هایكو ماس' وزیر خارجه آلمان نیز با اعلام اینكه تصمیم ترامپ یك اقدام شگفت انگیز است، تاكید كرد كه این خطر وجود دارد كه اجرای این تصمیم به مبارزه با داعش لطمه بزند و دستاوردهای گذشته را نیز به خطر اندازد.
انگلیس فعال ترین شریك در مبارزه با داعش نیز هر چند آشكارا از آمریكا انتقاد نكرد اما مقامات این كشور نیز آشكارا ناخشنود هستند و از این تصمیم بی اطلاع بوده اند.
'گاوین ویلیامسون' وزیر مشاور در امور دفاعی انگلیس نیز روز پنجشنبه با رد نظر ترامپ تاكید كرد كه كارهای زیادی باید انجام شود تا از پیروزی غرب در خاور میانه اطمینان حاصل شود.
در این میان، دولتمردان هند نیز نسبت به این تصمیم رئیس جمهوری آمریكا و حتی كناره گیری جیمز متیس وزیر دفاع آمریكا از پست ریاست پنتاگون با توجه به سابقه دیرینه روابط وی با هند و از دست دادن این شریك دفاعی خود، اظهار نگرانی كردند.
پایگاه خبری 'تایمز آو ایندیا' هند روز جمعه در تحلیلی از تحولات منطقه به گونه ای ناخشنودی دهلی نو از خروج نیروهای آمریكایی از افغانستان را منعكس كرد و آن را حادثه ای دردناك برای افغانستان و هند ارزیابی كرد.
این تحلیل عقب نشینی نیروهای آمریكایی از افغانستان را خبر ناگواری هم برای كابل و هم دهلی نو خواند و افزود: در واقع آمریكا با این تصمیم به طور همزمان 'هم افغانستان و هند را با اتوبوس زیر گرفته است'.
نویسنده با تحلیل اینكه طرح جدید آمریكا حضور هند در افغانستان را به خطر انداخته است، چنین استدلال كرده است كه خروج نیروهای آمریكایی از افغانستان در واقع به منزله سپردن كنترل كامل افغانستان به پاكستان و تروریست های نیابتی اسلام آباد از جمله شاگردان مدرسه حقانی است كه با كمك دولت خود تلاش خواهند كرد عرصه را در افغانستان برای كشور رقیب خود، یعنی هند هر روز تنگ تر كنند.
به اعتقاد نویسنده، این اتفاق در حالی می افتد كه هند بر میزان سرمایه گذاری های خود در افغانستان افزوده و در عین حال برای دور زدن پاكستان در منطقه، با ورود به طرح تقویت بندر چابهار در ایران و ایجاد كوریدوری میان این بندر راهبردی و افغانستان هر روز می كوشد حضور خود را در آن كشور پررنگ تر كند.
در همین رابطه یك مقام هندی نیز روز گذشته در گفت وگو با با روزنامه 'هندوستان تایمز' گفت كه كناره گیری ماتیس و نیز خروج آمریكا از افغانستان برای هند بسیار سخت است زیرا در این صورت هند بازنده بازی با پاكستان در این كشور خواهد بود.
از دیگر مخالفان خروج نیروهای آمریكایی از افغانستان دولت زلاند نو و استرالیا به عنوان همپیمانان آمریكا در منطقه هستند كه از این تصمیم ترامپ هنوز حیرت زده هستند.
تارنمای 'استاف' زلاندنو دیروز دراین زمینه گزارش داد: به رغم هشدارهای پنتاگون در مورد نیاز به نشان دادن احترام به متحدان بین المللی خود، دولت ترامپ ولینگتن را درباره تصمیمش برای حذف نیروهای نظامی از افغانستان مطلع نكرده بود.
'رون مارك' وزیردفاع این كشور در این خصوص به رسانه های این كشور گفت كه وی تاكنون صرفا گزارش های رسانه ای درباره خروج نیروهای نظامی آمریكا از افغانستان را دیده است و كاخ سفید یا پنتاگون تاكنون دراین زمینه هیچ سند رسمی مبنی دراین خصوص برای زلاند نو ارائه نكرده اند.
دولت استرالیا نیز نسبت به این تصمیم واكنش نشان داد و با این وجود امروز یكشنبه اعلام كرد كه از این پس نیز سعی خواهد كرد سیاست هایش را با دولت آمریكا هماهنگ كند.
دولت 'اسكات موریسون' نخست وزیر استرالیا دیروز در واكنش به اعلام این تصمیم ترامپ اعلام كرد، كانبرا برای خروج نیروهایش از خاورمیانه اقدام نخواهد كرد.
اكنون این سوال برای استرالیا و زلاندنو مطرح است كه آیا با تصمیمات ناگهانی و از پیش اعلام نشده آمریكا می توان به واشنگتن به عنوان یك متحد تكیه كرد.
استرالیا، زلاند نو، آمریكا، كانادا و انگلیس در سال جاری اتحاد پنج چشم را برای همكاری های امنیتی بین المللی نیز ایجاد كردند.
به نوشته دیروز نیویورك تایمز این كشورها اكنون با این اقدام دونالد ترامپ نگران آن هستند كه آیا این اتحادیه به چه میزان دوام خواهد یافت.
** مخالفان در افغانستان
به گزارش ایرنا، در نشست دیروز شنبه مجلس نمایندگان افغانستان، شماری از نمایندگان با اشاره به این تصمیم آمریكا
از آن به عنوان عدم پایبندی آمریكا به اجرای وعده هایش در برابر دولت و ملت افغانستان یاد كردند.
'كمال ناصر اصولی' نماینده استان 'خوست' در مجلس نمایندگان افغانستان در این رابطه گفت كه آمریكا به افغانستان حمله نظامی كرد و حاكمیت طالبان را كه در آن زمان امنیت خوبی را برای مردم تأمین كرده بود، از بین برد.
وی افزود:'آمریكا با تبلیغات مردم سالاری ، پیشرفت و توسعه كشور ما را به وضعیت كنونی رساند و در حالی كه افغان ها آنها را دعوت برای جنگ در مقابل طالبان نكرده بودند، وارد این كشور شدند و اكنون بدون عملی كردن تعهدات خود می خواهند اقدام به خروج كنند'.
'نصرالله صادقی زاده نیلی' نماینده استان 'دایكندی' در مجلس هم در اعتراض به این تصمیم ترامپ گفت كه آمریكایی ها زمانی به افغانستان حمله نظامی كردند كه برج های تجارت جهانی، پنتاگون و كاخ سفید هدف حمله قرار گرفت و آنها برای تأمین منافع خود به افغانستان حمله كردند.
وی گفت كه در گذشته گروه طالبان به گفته 'بی نظیربوتو' نخست وزیر پیشین پاكستان كه خود اعتراف كرده بود، با تبانی عربستان، پاكستان و امارات با مشوره آمریكایی ها ایجاد شده بود و هم اكنون نیز پاكستان، امارات و عربستان ضمانت می كنند كه طالبان منافع آمریكا را تهدید نكند و یا از گروه های حمایت نكند كه تهدیدی به منافع آمریكا شمرده می شوند.
به گفته نیلی، به همین دلیل آمریكایی ها نه برای تأمین امنیت و توسعه افغانستان به كشور حمله كرده بودند و نه هم برای ثبات و امنیت آینده افغانستان در این كشور باقی خواهند ماند و همه تصمیم مقامات آمریكایی مبتنی بر منافع آمریكاست و افغان ها نباید به خروج و حضور آنها دل خوش كند.
اما وی از اعتماد بیش از حد دولت وحدت ملی به آمریكایی ها و امضای پیمان امنیتی با آن كشور بدون هیچ قیدو شرطی انتقاد كرد و گفت كه در آن زمان به مخالفان پیمان امنیتی مجال استدلال هم داده نمی شد و امروز آمریكایی ها بدون توجه به وضعیت افغانستان، هر اقدامی بدون توجه به خواست دولت و مردم این كشور انجام می دهند.
در این میان، 'احمد ضیا مسعود' معاون اول سابق رئیس جمهوری افغانستان و رئیس اجرایی حزب جمعیت اسلامی گفته است كه عقب نشینی آمریكا از افغانستان در زمانی صورت می گیرد كه طالبان نسبت به دولت افغانستان در موقعیت برتر نظامی قرار دارد.
وی افزوده است كه این عقب نشینی نقش كشورهای منطقه را در افغانستان برجسته می كند، جنگ شدت پیدا خواهد كرد و در نهایت كشور ما شاهد شكل گیری جنگ‌های جدید بین طالبان و سایر گروه‌های سیاسی خواهد بود.
'احمد سعیدی' یكی از كارشناسان و مسائل سیاسی و استاد دانشگاه در افغانستان نیز به این باور است كه آمریكا با سیاست های اشتباه ترامپ شكست خورده است و سوریه را به روسیه واگذار كرد و اكنون افغانستان را هم رها می كند.
وی افزوده است كه در حال حاضر بحث بین دولت افغانستان و آمریكا در باره تشكیل دولت موقت است كه دولت وحدت ملی با آن مخالفت می كند و تأكید دارد كه اگر دولت موقت تشكیل هم شود باید، در رأس آن خود آنها باشند اما آمریكا تأكید دارد كه در رأس دولت موقت كسی باشد كه مورد قبول طالبان هم باشد.
تهیه كننده علی نصیری**
آساق**1378**1663**
تهران - ایرنا - دونالد ترامپ روز پنجشنبه هفته گذشته از وزارت دفاع كشورش خواست تا در مورد برنامه خروج نصف و یا تمامی سربازان آمریكا از افغانستان اقدام لازم را انجام دهد، اقدامی كه او را با چالش هایی در داخل و خارج از این كشور مواجه ساخته است.
