چرا سعودی ها خاشقچی را به قتل رساندند؟

به گزارش روز دوشنبه ایرنا، 'براندون برادسلی' از خبرنگاران این نشریه آمریكایی در مطلبی با عنوان 'چرا عربستان سعودی شخصیت سال تایمز را به قتل رساند؟' افزود: به تازگی مجله تایم 'جمال خاشقچی' روزنامه نگار مقتول سعودی را شخصیت سال خود لقب داد. اكنون بیش از دو ماه از زمانی كه خاشقچی وارد كنسولگری عربستان در استانبول شد و دیگر بیرون نیامد، گذشته است. اخبار قابل ملاحظه ای از ماهیت مخوف قتل این روزنامه نگار ارائه شد و این قتل تهدیدهای بین المللی برای عربستان سعودی در پی داشت. اما هیچ گاه از چرایی قتل این روزنامه نگار حرفی زده نشد.
در ادامه گزارش مندرج در این نشریه آمریكایی می خوانیم: خاشقچی یكی از معروف ترین مفسران عرب سیاسی در ایالات متحده بود. برای دولت عربستان سعودی كه او را داخل یك كنسولگری به طرز وحشیانه ای به قتل رساند، واكنش های شدید بین المللی كه تمام تلاش های 'محمد بن سلمان' ولیعهد عربستان به عنوان یك اصلاح طلب جوان، لیبرال و اصلاح گر را نابود كند، دور از انتظار نبود. اما پرسش اینجاست، خاشقچی چه خطری برای بن سلمان داشت؟ آیا او مخالف رژیم سعودی بود؟
جمال خاشقچی در جایی گفته بود؛ بن سلمان كار درست را به شیوه ای كاملا اشتباه انجام می دهد. خاشقچی سابقه ای طولانی از كار برای دولت عربستان، رسانه های سعودی و شخصیت های بانفوذ در این كشور درون خانواده سلطنتی داشت. آخرین همكاری وی در سال 2015میلادی، با 'تركی الفیصل' شاهزاده سعودی و رئیس پیشین اطلاعات عربستان بود. او همچنین تلاش كرد یك شركت رسانه ای با 'ولید بن طلال' میلیاردر عربستانی از جمله چهره های سرشناس عربستانی كه توسط به سلمان در هتل 'ریتز كارلتون' طی عملیات سركوب 'فساد' در سال 2016'بازداشت' شد، راه اندازی كند.
از طرفی هرچند خاشقچی به شدت تأكید می كرد كه طرفدار عربستان و رژیم سعودی است، اما به روشنی با بسیاری از سیاست ها و روش های كلیدی بن سلمان، مانند شهر رویایی 'نیوم'، مخالف بود. چراكه براساس این ایده پردازی بن سلمان، دولت عربستان سعودی 500 میلیارد دلار حاصل از فروش 5درصد از سهام آرامكو را باید برای هزینه های آن پرداخت می كرد.
از دیگر مخالفت های این روزنامه نگار مقتول با سیاست های بن سلمان می توان به سركوب اخوان المسلمین و محاصره قطر اشاره كرد و آخرین یادداشت وی در واشنگتن پست هم به پایان دادن به جنگ عربستان در یمن پرداخته شد.
او در مورد نقش تركیه در جهان اسلام در سال 2016 گفته بود: 'رجب طیب اردوغان' رییس جمهوری تركیه یك رهبر متعهد اسلامی است كه عمیقا در مورد امت اسلام نگران است.'
اگرچه خاشقچی اهمیتی به بن سلمان نمی داد اما یك رهبر در خاورمیانه وجود داشت كه به نظر می رسد وی به او احترام می گذاشت و آن اردوغان بود. در مصاحبه ای كه خاشقچی با رئیس جمهوری تركیه در آنكارا انجام داد، دو طرف در مورد منافع مشترك میان عربستان و تركیه و راه های همكاری دو كشور گفت وگو كردند.
این سومین بار بود كه خاشقچی با اردوغان مصاحبه می كرد كه در كمتر از دو ماه پس از كودتای نافرجام تركیه رخ می داد. پس از ناپدید شدن خاشقچی، اردوغان از او به عنوان روزنامه نگار و 'دوست' یاد كرد.
خاشقچی همواره از همكاری بیشتر میان تركیه و عربستان و به ویژه كمك آنكارا برای ایجاد تعادل در منطقه حمایت می كرد. این در حالی بود كه یكی از مطالبات عربستان سعودی، امارات متحده عربی، بحرین و مصر، بستن پایگاه نظامی در حال ساخت تركیه در قطر بود. اما تركیه با سرعت بخشیدن به روند ساخت و ساز این پایگاه به خواست كشورهای یادشده واكنش نشان داد. تركیه و قطر چشم انداز ایدئولوژیك مشتركی برای خاورمیانه دارند و این دیدگاه از اخوان المسلمین و بهار عربی پشتیبانی می كند.
در نهایت باید گفت در حالی كه ممكن است قتل خاشقچی یك اشتباه محاسباتی راهبردی یا شكستی مفتضحانه برای بن سلمان باشد، اما مهم است به خاطر داشته باشید كه قتل او به احتمال زیاد مخاطبان دیگری هم دارد: مخاطبان داخلی عربستان.
خاشقچی می خواست خودش را به عنوان یك وطن پرست و مدافع رژیم سعودی كه تنها با بن سلمان مخالف است به تصویر بكشد. اما شاهزاده با قتل وی نشان داد بدون شخص بن سلمان هیچ رژیمی در عربستان وجود ندارد و آینده عربستان بدون وی تعریف نشده و هیچ راه بازگشتی برای محمد بن نایف به عنوان ولیعهد باقی نمانده است.
خاشقچی برای سعودی ها خطرناك بود زیرا او زبان و مخاطبان كشورهای غربی و واقعیت های سیاسی خاورمیانه را درك كرده بود.
از سوی دیگر هرچند حزب عدالت و توسعه تركیه به طور قطع بی نقص نیست، اما نمایشی از یكپارچگی دموكراسی و اسلام گرایی است كه خاشقچی از آن به عنوان یك راه واقع بینانه برای جهان عرب و الگویی برای اخوان المسلمین در نظر گرفته بود. بهار عربی به خاشقچی نشان داد كه تركیب پوپولیسم اقتصادی، محافظه كاری اجتماعی مذهبی و پذیرش زبان دموكراتیك، نقطه عطفی در سیاست دنیای عرب است. با این حال، او فراموش كرده بود در عرصه سیاست، دستیابی به موفقیت اغلب خطرناكتر از شكست است.
'اینترنشنال پالیسی دایجست یك نشریه آنلاین آمریكایی است كه سال 2011 تاسیس شده و بر وقایع جاری و امور جهان تمركز دارد. 'جان لیمان' سردبیر این نشریه ابتدا یك وبلاگ آنلاین به نام 'دیجیتیز پالیسی' را راه اندازی كرد و سپس در سال 2011 نام آن را به اینترنشنال پالیسی دایجست تغییر داد'.
اروپام**7276**2040