نهضت سوادآموزی؛ استمرار خودباوری و تداوم شعار استقلال و آزادی

به گزارش گروه اطلاع رسانی ایرنا؛ جامعه ای سعادتمند است و به پیشرفت می رسد كه به سلاح علم و ایمان مجهز باشد زیرا دین بدون علم، ملعبه دست منافقان زیرك و علم بدون دین، همواره در انحراف خواهد بود. بنابراین باید این 2 مقوله به طور موزون و هماهنگ در كشور تقویت شود تا از این طریق بتوان جامعه ای متعادل و سعادتمند داشت.

**فرمان تشكیل نهضت سوادآموزی
امام خمینی(ره) علم آموزی را عبادت و از حوایج ضروری و اولیه زندگی افراد می دانستند. ایشان با اقتدا به سیره نبوی و سنت علوی، مردم را به قیام عمومی برای ریشه كن كردن مشكل بی سوادی فرا خواندند و در هفتم دی 1358 خورشیدی فرمان تاسیس نهضت سوادآموزی را صادر كردند؛ فرمانی كه در متن آن 2 هدف ارزشمند تبیین شده بود؛ هدف كوتاه مدت، آموزش خواندن و نوشتن به افراد محروم از نعمت ارزشمند سواد به شمار می رفت و هدف بلندمدت كه به ارتقای آگاهی و دانش بزرگسالان نوسواد در زمینه‌های مختلف و تبدیل فرهنگ وابسته كشور به فرهنگ مستقل و خودكفا مربوط می شود.

بدین ترتیب سازمان نهضت سوادآموزی ایران به منظور آموزش خواندن و نوشتن به بزرگسالان و كودكان مناطق محروم كه به مدرسه دسترسی ندارند، شكل گرفت؛ نهضتی كه از یك حركت محدود فرهنگی به نهضتی فراگیر تبدیل شد و از آن پس در شمار مقدس ترین آرمان های انقلاب اسلامی در آمد.

**دوره های سوادآموزی
نهضت سوادآموزی در راستای فرمان امام خمینی(ره) به برگزاری دوره های سوادآموزی اقدام كرد؛ دوره هایی كه نقش مهمی در افزایش میزان سواد در میان قشرهای مختلف جامعه داشت. این دوره ها برای آموزش افراد بی سواد با بیش از 10 سال سن كه امكان تحصیل در نظام آموزش رسمی كشور ندارند، اختصاص دارد كه معادل پایه سوم ابتدایی در نظام آموزش رسمی است.

دوره سوادآموزی حداقل در 400 ساعت آموزش داده می شود كه با توجه به شرایط و مقتضیات محیطی و نیاز مخاطبان در آموزش، تنها در صورتی كه به شكل كلاسی اداره شود حداكثر تا 550 ساعت با افزودن 30 ساعت در مناطقی كه با زبان غیر فارسی تكلم می كنند، 20 تا 30 ساعت برای آموزش سوادآموزان تجدید شده و 90تا 100 ساعت برای فعالیت های فرهنگی، مسابقات و... بر پایه مجوز سازمان نهضت سوادآموزی قابل افزایش است.

در این دوره ها با استفاده از 2 جلد كتاب سوادآموزی 1و2، حداقل مهارت خواندن و نوشتن، درك و فهم متون ساده فارسی و كسب مهارت های اولیه روخوانی قرآن، آشنایی با معارف دینی و فرهنگ اسلامی و انجام دادن محاسبه های ریاضی در حد چهار عمل اصلی به سوادآموزان آموزش داده می شود.

**سوادآموزی و توسعه
منابع انسانی در هر جامعه ای عامل تعیین كننده خصوصیت روند توسعه آن جامعه است. بهره برداری از نیروهای انسانی فعال با مهارت ها و دانش های آنها ارتباط دارد كه این مهم نیز تحت تأثیر آموزش؛ یعنی سوادآموزی است. از این رو اهمیت سوادآموزی بر هیچ فردی پوشیده نیست و كم و بیش تمام كشورهای جهان به ویژه جوامع در حال توسعه از دیرباز به اهمیت این امر پی برده اند زیرا ایده آل های رشد و توسعه یك كشور بیانگر این واقعیت است كه برای رسیدن به توسعه پایدار باید در قدم نخست به مهارت های سواد خواندن و نوشتن دست پیدا كرد.

همین نوع نگاه در كشور ما نیز وجود دارد و با توجه به اهمیتی كه برای امور آموزشی و فرهنگی قایل شده، برنامه های گسترده ای برای مبارزه با بی سوادی عملی كرده شده است كه با تشكیل نهضت سواد آموزی، این نهاد برای اجرایی شدن این برنامه ها بخشی از وظیفه را برعهده گرفت.

**عملكرد سازمان نهضت سوادآموزی
سازمان نهضت سواد آموزی با اجرای طرح‌های مختلف از جمله طرح بسیج سواد آموزی توانست هدف كوتاه مدت را كه در فرمان تاریخی امام(ره) وجود داشت، عملی كند و نرخ جمعیت با سواد كشور را افزایش دهد.

همچنین این سازمان در راستای نیل به اهداف بلند مدت فرمان امام(ره) با شروع آموزش های توسعه ای خود باعث پیشرفت كشور شد و به همت افراد پرتلاش این سازمان اكنون درصد قابل توجهی از افراد بزرگسال جامعه با سواد شده‌اند.

سازمان نهضت سواد آموزی از بدو فعالیت، تحقیق، توسعه و نظارت را در كنار طراحی، برنامه ریزی و اجرای فعالیت های سواد آموزی در دستور كار خود قرار داد و در این راستا اقدامات متعددی را انجام داده است كه از آن جمله می توان به اجرای بیش از به 290 عنوان پژوهشی ملی و استانی، اجرای 19 عنوان پژوهش ملی از 1390 تا 1396 خورشیدی از طرف اعضای هیات علمی دانشگاه ها و موسسه های پژوهشی و اجرای 78 پژوهش استانی از 1394 تا 1396 خورشیدی اشاره كرد.

این سازمان به منظور غنی‌سازی محیط زندگی سوادآموزان و تولید مواد خواندنی مكتوب نشریه «فرصت دوم» را به صورت ماهانه آماده، تكثیر، توزیع كرده است و در اختیار سوادآموزان قرار می دهد و از 1393خورشیدی تا كنون بالغ بر 558 هزار نسخه در میان سواد آموزی توزیع شده است.

بدین ترتیب به دلیل اجرای طرح های بسیج سواد آموزی، برنامه گروه های پیگیر سواد، برنامه خدمات مكاتبه ای، طرح آموزش مهارت های زندگی برای دختران شاغل روستایی، طرح خواندن با خانواده و آموزش مقدمات رایانه به سوادآموزان، سازمان نهضت سوادآموزی تاكنون توانسته است به 6 جایزه بین المللی یونسكو و (سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی اسلامی سازمان كنفرانس اسلامی)آیسیسكو دست پیدا كند.

**میزان باسوادی كشور
بر پایه نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسكن 1395 خورشیدی نرخ باسوادی در كل كشور 87.64 درصد است كه این نرخ در نقاط شهری 90.79 و در نقاط روستایی 78.52 درصد نشان می دهد. نرخ باسوادی در 1390 خورشیدی در كل كشور 84.75 درصد بود و در مقایسه نتایج سرشماری 1395 خورشیدی از نظر باسوادی در كشور مشخص می شود در این پنج سال نرخ باسوادی 2.89 درصد افزایش پیدا كرده است.

بر اساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسكن 1395 خورشیدی میزان بی‏سوادی برای مردان 8.9 درصد و این شاخص برای زنان 15.8 درصد بود. همچنین نرخ بی‏سوادی در نقاط روستایی تقریباً 2 برابر نقاط شهری است. بر این پایه نرخ بی‏سوادی در نقاط شهری 9.2 و در نقاط روستایی 21.4 درصد محسوب می شود.

**سخن آخر
اگرچه رشد جمعیت باسواد كشور به همت و پشتكار نیروهای فعال در امر آموزش بستگی دارد اما نباید فراموش كرد كه این ارتباط باید دوسویه باشد؛ یعنی به همان نسبت كه از این افراد توقع داریم به همان نسبت هم در رفع نیاز و نگرانی آنها و حفظ شان و حرمتشان تلاش كنیم زیرا این پاسخگویی به پیش نیازی ضروری برای مقابله با بی سوادی و اجرای برنامه‌های توسعه در بخش آموزشی تبدیل می شود. البته تامین معیشت و امنیت شغلی آنها موضوعی به شمار می رود كه همه برنامه ریزان و تصمیم گیرندگان دولتی را با واقعیتی آشكار روبرو ساخته است كه نمونه آن در بودجه 1398 خورشیدی مشاهده شد كه در آن سهم آموزش و پرورش افزایش پیدا كرد.

پژوهشم9370**2002**9131