مرگ سیاه حاصل دوستی با دود سفید

به گزارش بامداد چهارشنبه ایرنا، دخانیات، بمب ساخته دست بشر است كه برای نابودی سلامت جسم و روان انسان در پوشش دوستی و التیام بخشی لحظه ای دردها و رنج های روحی است كه از گذشته های دور جای خود را در میان بسیاری از افراد اعم از پیر و جوان باز كرده و هر روز جرگه علاقه مندان این دشمن به ظاهر دوست تنگ و تنگ تر می شود.
به اعتقاد بسیاری از كارشناسان حوزه اجتماعی، سیگار كشیدن و حتی مصرف قلیان، پله اول در اعتیاد به مصرف مواد مخدر است و از همین رو جدا از بحث سلامت جسمی، روح و روان نیز با مصرف دخانیات دچار چالش و مشكلات می شود و تبعات اجتماعی بسیاری به دنبال دارد.
براساس آمارهای موجود، دخانیات یكی از چهار عامل اصلی بیماری های غیرواگیر از جمله انواع سرطان ها، بیماری های قلبی، ریوی و دیابت است كه هر كدام از این بیماری ها، علاوه بر جسم به دلیل دردهای ناشی از آنها، زمینه ساز مشكلات روحی بسیاری برای بیماران و اطرافیان آنها نیز است.
علاوه بر این سیگار كشیدن موجب فرسایش مغز می ‌شود و به عبارت دیگر بر حافظه، یادگیری و منطق افراد تأثیر منفی می ‌گذارد و سبب كاهش قابلیت‌های شناختی می‌شود.

** ثبت 6 میلیون مرگ در دنیا به علت مصرف مواد دخانی
براساس برآوردهای سازمان بهداشت جهانی، تقریبا هر 6 ثانیه یك نفر به دلیل بیماری های مرتبط با مصرف سیگار جان می بازد كه این آمار برابر با 6 میلیون نفر در هر سال است كه از این شمار 600 هزار نفر به دلیل رفتارهای غلط كه همان دود تحمیلی ناشی از مصرف دخانیات است از بین می روند.
افزون بر این، پیش بینی می شود شمار قربانیان دود دخانیات از 6میلیون كنونی تا سال 2030 به هشت میلیون نفر در سال برسد مگر اینكه تدابیر جدی برای كنترل «همه گیری مصرف سیگار» اتخاذ شود.
حدود 60 میلیارد نخ سیگار در كشور سالانه مصرف می شود كه به ازای هر یك میلیون نخ، یك مرگ اتفاق می افتد كه این رقم در مقایسه با آمار مرگ و میر ناشی از تصادفات كه حدود 20 تا 30 هزار نفر است، به مراتب بیشتر است.
طبق مطالعات جهانی مصرف دخانیات در هر جامعه ای گذشته از هزینه، 3 تا 4 برابر آن هزینه درمان به آن كشورها تحمیل می كند.
در سال 2003 میلادی در جهت كنترل دخانیات اقدام هایی توسط مجمع بهداشت جهانی صورت گرفت و معاهده ای تنظیم شد كه بیش از 172كشور جهان از جمله ایران از زمان تصویب، این پیمان را امضأ كرده اند.
هدف معاهده كنترل دخانیات و پروتكل هاي آن حفظ نسل هاي حال و آینده از اثرهای زیانبار بهداشتي، اجتماعي، زیست محیطي و اقتصادي استعمال دخانیات از طریق ایجاد چارچوبي براي كنترل آن است.

**هشدار رواج مصرف مواد دخانی در میان نوجوانان و زنان
امروزه یكی از مهمترین دغدغه های متولیان سلامت، مصرف بالای برخی محصول های دخانی به ویژه قلیان در میان نوجوانان، زنان و محافل خانگی است.
بر اساس آمارهای موجود سن مصرف قلیان در كشور در سالهای اخیر به 13 سال رسیده و مصرف آن در میان دختران به شدت افزایش یافته كه این زنگ خطری جدی برای سلامت روح و روان جامعه است؛ جامعه ای كه فردا همین دختران، مادران آن می شوند و باید فرزندانی با روح و جسم سالم را پرورش و تحویل جامعه دهند.
اما چگونه از مادری كه مصرف سیگار و قلیان را برای خود تفریح می داند و هیچ نگرانی از بابت آن ندارد، می توان انتظار داشت كه حساسیت و توجه ویژه نسبت به سلامت روح و جسم فرزندش داشته باشد.
قلیانی كه گفته می شود، تماس با دود آن در هر وعده مصرف معادل استعمال 80 تا 100 نخ سیگار است و در كنار آن آلودگی تنباكوهای معطر به تركیب های سرطان زای قطعی همچون بنزن، فلزات سنگین و آلودگی برخی تنباكو ها در هنگام آماده سازی به مواد روانگردان را نیز نباید نادیده گرفت.

** كاهش 15 درصدی سكته های قلبی با ممنوعیت مصرف مواد دخانی در اماكن عمومی
رییس انجمن قلب ایران در سومین كنگره ملی دخانیات و سلامت كه در اوایل دی ماه در بندرعباس برگزار شد، گفت: حدود 90 درصد از افرادی كه دخانیات مصرف می كنند، دچار بیماری های قلبی و عروقی می شوند.
'فریدون نوحی' اظهار داشت: حدود 600 هزار نفر از كودكان و كسانی كه در كنار والدین یا محیط های دارای افراد سیگاری زندگی می كنند؛ دچار عارضه های مختلف شده و جان خود را از دست می دهند .
وی ادامه داد: كسانی كه در معرض دود مواد دخانی هستند بیشتر از مصرف كنندگان در معرض ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی قرار می گیرند.
نوحی تصریح كرد: اگر قوانینی داشته باشیم كه اجازه استفاده از مواد دخانی را در مكانهای عمومی ندهد، سكته های قلبی 15 درصد كاهش پیدا می كند.
رییس انجمن قلب ایران با بیان اینكه دخانیات عروق را تنگ و یا مسدود می كند، گفت: سكته های قلبی، مغزی و یا قطع اندام ها همگی از عوارض مصرف این مواد است.
رییس جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات كشور نیز در این كنگره بیان داشت: مهمترین موضوع در برگزاری چنین كنگره هایی رسیدن به یك خروجی مناسب و دادن یك پیام به مردم و مسئولان در جهت تامین سلامت جسمی و روحی افراد جامعه است.
'محمدرضا مسجدی' با ابراز نگرانی از عرضه قلیان در مكان های تفریحی به ویژه در شهرهای ساحلی از جمله بندرعباس، گفت: اگر یك خانم باردار از نوار ساحلی شهر بندرعباس كه محل عرضه قلیان است، عبور كند دود از طریق مادر و جفت وارد بدن جنین شده و در نهایت رشد جنین متوقف خواهد شد.
وی ادامه داد: در برخی موارد خطر سقط جنین وجود دارد و نوزادی هم كه متولد شود احتمال ابتلایش به آسم بسیار بالا بوده و عوارض دود ناشی از دخانیات از زندگی جنینی تا سالمندی ادامه پیدا می كند.
مسجدی اظهار داشت: هم اكنون مصرف قلیان در بین بانوان هرمزگانی به 18 درصد می رسد كه نسبت به آمار سایر استانها، رتبه نخست را به خود اختصاص داده است.
رییس جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات كشور خاطر نشان كرد: 80 درصد كسانی كه به اعتیاد دچار می شوند از قلیان و سیگار شروع كرده اند و باید این تهدید و بحران را جدی بگیریم.

** اول چرایی مصرف، بعد فرهنگسازی
از سالیان گذشته به ویژه در یك دهه اخیر، همواره از طریق رسانه ها، صدا و سیما، آموزش و پرورش و مطبوعات در خصوص مضرات و آسیب های ناشی از مصرف انواع مواد دخانی بسیار سخن گفته شده، اما با این حال نه تنها آمار مصرف كنندگان مواد كاهش نیافته بلكه در مواردی از جمله مصرف قلیان افزایش یافته است.
كارشناسان معتقدند، پیش از آن كه به فرهنگسازی در خصوص پیشگیری از مصرف مواد دخانی بپردازیم باید چرایی این مصرف از سوی كارشناسان مورد بررسی قرار گیرد.

** چرا سیگار و قلیان مصرف می شود؟
آسیب ها و پیامدهای ناشی از مصرف سیگار، بسیار جدی و گاهی جبران ناپذیر است و اغلب سیگاری ها با اینكه از مضرات سیگار با خبرند، ولی از روی عادت و به بهانه كسب آرامش و رفع خستگی، اقدام به مصرف این ماده خطرناك می كنند و سلامت جسم و جان خود را به خطر می اندازند.
اضطراب، تنش، محركهای شدید روانی و ناراحتی های خانوادگی عوامل عمده زمینه ساز برای روی آوردن به سیگار هستند.
برخی علت افزایش مصرف سیگار و قلیان در جامعه را مدگرایی به ویژه در میان جوانان، نوجوانان و زنان، نبود شرایط برای شاد زیستن، استرس های زندگی امروزی، سست شدن اعتقادات دینی و شكسته شدن قبح مصرف سیگار و قلیان در كنار خانواده ها می دانند، با این تفسیر كه خانواده ها می گویند، برای اینكه فرزندمان خلاف بزرگتری نكند، بهتر است كه در كنار خودمان سیگار یا قلیان مصرف كند تا از دوستان ناباب و آسیب های بیشتر محیط بیرون در امان باشد.
در این میان بسیاری معتقدند كه در دسترس بودن سیگار و قلیان و قیمت پایین آن در مقایسه با بسیاری از اقلام دیگر، حتی اقلام فرهنگی از جمله كتاب، موجب گرایش نسل جوان به این مواد دخانی شده است.
بسیاری به این توصیه كارشناسان در خصوص ترك سیگار كه می گویند، به جای مصرف سیگار، تنقلات و آجیل مصرف كنید، پوزخندی می زنند و می گویند، در این بازار خراب و قیمت های گزاف آجیل و تنقلات، همان بهتر كه سیگار بكشیم تا دست كم لحظه ای حتی به صورت كاذب از استرس رهایی یابیم.

** سالانه 40 هزار میلیارد تومان صرف عوارض بهداشتی و درمانی مصرف دخانیات می شود
عضو كمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی می گوید: سالانه بین 10 تا 15 هزار میلیارد تومان بابت مصرف دخانیات توسط افراد در كشور هزینه می شود و دو تا سه برابر آن یعنی بین 35 تا 40 هزار میلیارد تومان صرف عوارض بهداشتی و درمانی مصرف دخانیات می گردد كه عدد بسیار بالایی است.
'احمد حمزه' در سومین كنگره دخانیات و سلامت در بندرعباس اظهار داشت: مصرف دخانیات به ویژه قلیان در بین زنان و دختران و همچنین سیگار و سایر اشكال مواد دخانی در كشور در حال افزایش است و باید با یك حركت جمعی و بین بخشی با این معضل مبارزه كنیم.
وی با بیان اینكه مصرف دخانیات به عنوان یك معضل و چالش اجتماعی مطرح است، افزود: مجلس شورای اسلامی در سال 85 قانون جامع كنترل و مبارزه ملی با دخانیات را تصویب كرد كه این قانون مصرف دخانیات را در مكانهای عمومی ممنوع می كرد.
عضو كمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی ادامه داد: در سال گذشته یك استفساریه به مجلس ارائه شد كه قهوه خانه های سنتی و سالن های سیگار در فرودگاه ها و ترمینال ها را از شمول این قانون خارج می كرد كه كمیسیون بهداشت و درمان مجلس با این موضوع مخالفت و لایحه با قید دو فوریت به مجلس تقدیم شد.
حمزه تصریح كرد: پس از رد این دو فوریت، هم اكنون با قید یك فوریت در كمیسیون ها در حال بررسی است؛ كمیسیون بهداشت و درمان این موضوع را رد كرده و در كمیسیون فرهنگی و اجتماعی در حال بررسی است.
وی یاد آور شد: به لحاظ اجتماعی، اقتصادی و همچنین بهداشتی و درمانی لازم است كه كشور ما بیشتر به مقوله كنترل دخانیات بپردازد و ما به عنوان یكی از اعضاء كنوانسیون بین المللی FCTC ،اجازه ندهیم در مكانهای عمومی مردم در معرض دود، دسته دوم یعنی سیگار و قلیان قرار بگیرند.
عضو كمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی عنوان كرد: بنابراین به نظر می رسد كه خارج كردن قهوه خانه ها و سالن های سیگار از شمول مكانهای عمومی اقدامی در جهت برنامه های این كنوانسیون بین المللی نیست و باید جلوی آن گرفته شود.

**مالیات و عوارض سیگار باید افزایش یابد
یكی از مهمترین موارد در جهت كاهش مصرف دخانیات در كشور، ضرورت افزایش مالیات بر مواد دخانی تولیدی و وارداتی است كه در سومین كنگره دخانیات و سلامت نیز بر آن تاكید بسیاری شد.
در پایان این كنگره بیانیه ای صادر شد كه در آن كاهش نیافتن مناسب مصرف دخانیات ظرف 10سال گذشته و افزایش مصرف قلیان در همین مدت به عنوان یك چالش معرفی شده است.
شركت كنندگان در این كنگره علمی در بخش راهكارهای عبور از چالش ها در بیانیه خود خواستار افزایش مالیات بر مواد دخانی تولیدی و وارداتی با تأكید بر نرخ خرده فروشی‌ محصولات دخانی شدند.
خارج كردن طرح استفساریه تبصره یك ماده 13 قانون جامع كنترل و مبارزه ملی با دخانیات از دستور كار یا رد آن توسط مجلس شورای اسلامی و پیگیری اجرای كامل این قانون توسط مجلس از دیگر درخواست های مطرح شده در این بیانیه است.
شركت كنندگان در سومین كنگره سلامت و دخانیات همچنین خواستار حذف توتون، سیگار و سایر مواد مرتبط دخانی از فهرست كالاهای مشمول دریافت ارز مبادله‌ ای شدند.
اقدام مؤثر و جدی برای پیشگیری و كنترل مصرف مواد دخانی در نوجوانان و جوانان به ویژه دانش‌آموزان و دانشجویان از دیگر موارد مطرح شده در این بیانیه است.
تلاش در جهت اجتماعی كردن هرچه بیشتر برنامه‌های مقابله با دخانیات در سطح كشور با تأكید بر آموزش عمومی توسط صدا و سیما و سایر رسانه‌ها از جمله دیگر مواردی است كه در بیانیه مذكور از سوی كارشناسان و متولیان حوزه سلامت مورد تاكید قرار گرفت.

**نقش آموزش در پیشگیری از گرایش افراد به دخانیات جدی بگیریم
مهمترین اقدام در پیشگیری و كنترل دخانیات، اول ریشه یابی و بهبود شرایط برای بهتر زیستن افراد و سپس آموزش و همكاری بین بخشی و آگاهی بخشی عمومی است.
اطلاع رسانی و آموزش مهارت های رفتاری برای كنترل شرایط بحران، نقش بسیار مهمی در كنترل دخانیات و پیشگیری از آن دارد.
آموزش قبل از سن 15 سالگی، تلاش برای كاستن فشارهای روانی، تشویق و تقویت به موقع موفقیت ها، فراهم كردن تفریحات سالم و سازنده و درونی كردن ارزشها در پیشگیری از روی آوردن افراد با سن پایین به سیگار تاثیر زیادی دارد.
به عبارت دیگر، وقتی سنگ بنای آموزش در نوجوانی و جوانی درست چیده شود، محصول این آموزش خودش را در دوران بزرگسالی نشان خواهد داد.
از سویی دیگر برطرف شدن این معضل جدی در كشور، نیازمند برنامه ریزی مناسب برای فرهنگسازی و همراه كردن دولت در این رابطه است، زیرا كه در صورت همراهی نكردن دولت، این آموزش ها و فرهنگسازی ها ره به جایی نخواهد برد كه تا به امروز هم ره به جایی نبرده كه اگر برده بود، این همه متولیان سلامت داد از جدی بودن این بحران نمی زدند.
زمانی كه سیگار به آسانی وارد و یا سیگار داخلی با قیمت پایین عرضه می شود، چگونه می توان انتظار داشت كه نسل جوان كه همواره به دنبال هیجان و تجربه چیزهای جدید است، به دنبال این مورد نرود.
اینكه می گویند، تبلیغات دخانیات در كشور ممنوع اما عرضه آن آزاد است خود نوعی تبلیغ محسوب می شود.
در واقع باید بگوییم كه تا دلتان بخواهد در كشور ما قوانین و مقررات برای كاهش مصرف دخانیات وجود دارد، اما بسیاری از این قوانین فقط روی كاغذ است و رعایت نمی شود.
به عنوان مثال فروش سیگار به افراد زیر 18 سال ممنوع است، اما این ممنوعیت فروش در اغلب موارد رعایت نمی شود و بسیاری هم ظاهرا حساسیت چندانی نسبت به اجرا نشدن آن ندارند.
براساس قانون، نباید مغازه ها و فروشنده ها، سیگار را در معرض دید عموم بگذارند، اما این قانون هم رعایت نمی شود و رعایت نشدن این بند قانونی هم به تبلیغات سیگار دامن زده است.

** نقش رسانه ها در مبارزه با مصرف مواد دخانی
رییس دانشگاه علوم پزشكی هرمزگان در این باره می گوید: باید با استفاده از ظرفیت های مهمی از جمله صدا و سیما، نشریات و فضای مجازی و ارائه تبلیغات خلاقانه و ایجاد كمپین های اطلاع رسانی با دخانیات مبارزه كنیم.
'حسین داودی' تصریح كرد: افزایش قیمت و مالیات بر سیگار، ممنوعیت استفاده از مواد دخانی در اماكن عمومی، ممنوعیت تبلیغات در محل های عرضه مواد دخانی و سایر اقدامات بازدارنده موجب كاهش مصرف و كنترل دخانیات و در نهایت كاهش بیماریها و مرگ میر در كشور خواهد شد.
وی تاكید كرد: یكی از شاخصه های اصلی جامعه سالم این است كه در همه محیط ها، استعمال نشدن سیگار رعایت شود.
داودی ادامه داد: اگر من و شما در خانواده خودمان سیگار نمی كشیم، نباید تصور كنیم از تبعات سیگار در امان هستیم، بلكه فقط زمانی می توانیم تهدید سیگار را به صفر برسانیم كه با احساس مسوولیت، آموزش و فرهنگ سازی كاری كنیم كه در محل كار و اماكن عمومی هم سیگار استعمال نشود.
گزارش از: فاطمه حسینی
شبد*7198/6048/1630**1455**