کامی از ناکامی

بهانه ای برای شاد بودن تفریح کردن است، دلشان را به بودنش در همه جای زندگیشان خوش کرده اند، حالا بعد از گذر سالها از گنجه های خانه های قدیمی سر درآورده و به نٌقل محافل پیر و جوان و زن و مرد تبدیل شده است.

فرقی نمی‌کند چه سن و سالی داشته باشی از نظر برخی افراد تفریحی سالم است و بهتر از خیلی خلاف ها، گاهی خانواده ها هم با افتخار آن را خلاف سنگین فرزندشان می‌خوانند و خرسند از اینکه دلبندشان به سمت بدتری کشیده نمی شود او را رها می‌کنند.

قلیان، آتش به سری است که آتش می‌افکند و خانه‌هایی را به دلیل اینکه دری است به سوی مصرف مواد مخدر و البته ابتلا به هزاران بیماری ناعلاج، نابود می‌کند.

قبحش آنقدر شکسته شده که فرزندان به خود اجازه می‌دهند، قلیان‌ها را حتی جلوی خانواده به آتشی مخرب تجهیز کنند و آن را سر تا سر یک میهمانی بچرخانند!
حالا حتی عصر روزهای تعطیل و حتی غیر از آن نیز می‌توانی جوانانی را حتی سوار بر خودرو و موتورسیکلت ببینی که در حال حرکت، قلیانی آتش به سر که دود از سرت بلند می‌کند را در دست دارند و کامی از ناکامی اش می گیرند و عمر، جوانی و سلامت خود را دود می کنند.

تصور باطل بی خطر بودن قلیان در حالی بین مردم جاری و ساری است که تحقیقات نشان می‌دهد یک ساعت در معرض دود قلیان بودن برابر با مصرف هشت نخ سیگار است و شاید هم بیشتر.

برخلاف باور عمومی، مصرف قلیان و سیگار، مواد سمی مشابهی را ایجاد می‌کند و به دلیل استنشاق پک های طولانی‌تر که برای ایجاد دود هنگام مصرف قلیان لازم است به نظر می‌رسد تا ۱۰۰ برابر دود بیشتری استنشاق می‌شود بنابراین فرد را در معرض مقادیر زیادی نیکوتین، مونواکسید کربن و هیدروکربن‌های پلی آروماتیک قرار می‌دهد که برای ریه‌ها سمی مهلک است.

متداول شدن قلیان در سنین پایین، مصداق جنگ نرم

استاد پزشکی اجتماعی و پژوهشگر مرکز تحقیقات علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی کرمان از متداول شدن قلیان بین سنین پایین جامعه به عنوان مصداق بارزی از جنگ نرم نام می‌برد و آن را تهدیدی جدی برای مبانی اعتقادی و دینی جوانان برمی شمرد.

نوذر نخعی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا می‌افزاید: جنگ نرم، روشی برای تحمیل اراده و تأمین منافع است که با غلبه بر طرف مقابل، بدون استفاده از قدرت نظامی و روش‌های خشونت آمیز اعمال می‌شود.

وی ادامه داد: در جنگ نرم تلاش می‌شود با تأثیرگذاری بر باورها و ارزش های یک ملت، اندیشه و الگوی اداره کشور که هویت دهنده نظام سیاسی است به چالش کشیده شود.

نخعی با بیان اینکه بر اساس مطالعه افکارسنجی بیش از ۸۶ درصد مردم کشورمان، مصرف قلیان را کاری ناپسند و عملی ضد ارزش می‌دانند گفت: حدود ۶۷ درصد مردم نیز موافق متوقف شدن عرضه قلیان در قهوه خانه‌ها هستند.

وی در ادامه گفت: بیشترین جمعیت هدف مصرف قلیان در افراد کمتر از ۲۵ سال بوده که برخلاف سیگار، در خانم‌ها رواج بیشتری دارد که این امر تبعات غیرقابل جبرانی را در آینده به دنبال خواهد داشت.

این پژوهشگر با بیان اینکه اکثر مردم مصرف قلیان را امری مذموم می‌دانند و با عرضه آن در اماکن عمومی مخالفند اظهار داشت: در سنین ۱۸ تا ۲۴ سال این رویکرد متفاوت است و نزدیک به نیمی از جوانان کشور ما موافق عرضه قلیان در چایخانه‌ها هستند.

نخعی با اشاره به اینکه برخوردهای قانونی با این موضوع سبب نارضایتی در جوانان خواهد شد ضمن اینکه برخورد نکردن هم به رشد قارچ گونه و اشاعه مشکلات جسمی و اجتماعی آن در جامعه کمک می‌کند و همچون موریانه به سلامت جسمی و معنوی و روانی جوانان ضربه می‌زند افزود: بنابراین حل و فصل این موضوع بسیار بغرنج، مستلزم بینشی عمیق و رسیدگی خارج از نوبت مسئولان ذیربط است.

وی با بیان اینکه مصرف قلیان در دختران سه برابر سیگار و در پسران دانش آموز ۱.۵ برابر است افزود: این بیانگر از بین رفتن تدریجی قبح مصرف دخانیات و دود از مسیر قلیان در دختران است و به بیان دیگر قلیان ابزاری شده برای قباحت زدایی مصرف دود در بین مادران آینده مملکت ما.

استاد پزشکی اجتماعی و پژوهشگر مرکز تحقیقات علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی کرمان در ادامه گفت: شیوع مصرف قلیان (حداقل برای یک بار) در دانشجویان پسر و دختر در دانشگاه‌های کرمان به ترتیب ۵۷ و ۲۸ درصد گزارش شده که مشخصاً ۲ تا چند برابر (بسته به جنسیت) شیوع مصرف سیگار در آنان است.

وی همچنین بیان کرد: در مطالعه‌ای که با روش‌های پرسشنامه‌ای پیشرفته در مورد مصرف مواد از مراجعین مرد به باشگاه‌های بدنسازی سئوال شد، بیشترین ماده مصرفی برای حداقل یک بار قلیان بود که رقم آن به ۷۱ درصد می‌رسید و این در حالی است که رقم متناظر سیگار ۳۴ درصد بود.

این محقق در خصوص مضرات قلیان در مطالعه‌ای که به طور مشترک توسط مرکز تحقیقات علوم اعصاب کرمان و دانشگاه ملبورن استرالیا انجام شده است بیان داشت: قلیان به عنوان عاملی موثر در سوق دادن نوجوانان و جوانان به مصرف سایر مواد و دروازه ورود مواد مخدر و صنعتی شناخته و معرفی شده است.

نخعی افزود: مطالعه اخیر دانشگاه کالیفرنیا همسو با سایر مطالعات نیز حاکی از آن است که مصرف قلیان به خودی خود سیگاری شدن افراد را می‌تواند به دنبال داشته باشد.

وی بر اساس نتایج تحقیقاتی که در سال ۲۰۱۵ میلادی به چاپ رسیده است گفت: دود قلیان حاوی ۸۲ نوع ماده سمی و ۲۷ نوع ماده سرطانزای خطرناک است که به دنبال استنشاق دود ضربان قلب و فشار خون حدود ۱۰ درصد افزایش یافته و به قلب به صورت آنی فشار وارد می‌آید.

نخعی همچنین خاطرنشان کرد: از اثرات کوتاه مدت قلیان کم شدن ظرفیت تنفسی و ورزشی افراد و از پیامدهای طولانی مدت قلیان افزایش احتمال سکته قلبی، برونشیت مزمن، سرطان‌های معده، مری، ریه و خون، کم‌وزنی نوزاد، عفونت‌های دهان و دندان، پوکی استخوان و کاهش قدرت باروری است.

وی کودکان و زنان را به عنوان مهمترین گروه در معرض آسیب قلیان در جامعه دانست و گفت: مهمترین کانال الگو گرفتن و یادگیری کودکان دیدن رفتار هاست و کودکان معصومی که با والدین خود به قصد تفریح به پارک‌ها یا رستوران‌ها می‌روند صحنه‌هایی را چون کشیدن قلیان توسط جوانان را در حافظه بلند مدت خود ذخیره می‌کنند که این خود سبب ایجاد نگرشی مثبت در آنها می‌شود و به نوعی آنان را با دود مانوس و رفیق می‌کند و کودک در آینده‌ای نه چندان دور با ذهنیتی مثبت هنگام مواجهه با قلیان به خودی خود به سمت قلیان و سیگار کشش پیدا می‌کند.

ترویج دخانیات بین جوانان برنامه ریزی غرب است

نخعی در ادامه گفت: باید بپذیریم زمانی که دیوید کپلان خبرنگار ارشد دولت فدرال آمریکا به صراحت بیان می کند ما تلاش می‌کنیم که "ایرانیان را با اهدای سرطان ریه از اهدافشان بازداریم" و یا مک کین کاندید ریاست جمهوری آمریکا در تایید ادامه روند صادرات سیگار به ایران آن را راهی برای کشتن ایرانیان می‌داند، ترویج دخانیات در جامعه ایرانی بدون برنامه ریزی از سوی صهیونیست‌ها و به طور خودبخودی رخ نمی‌دهد.

وی آلودگی میکروبی قلیان را موضوع مهمی عنوان کرد و افزود: افراد این موضوع را جدی نمی‌گیرند بلکه تصور می‌کنند اگر قسمت دهنی قلیان را عوض کنند از نظر میکروبی مشکلی ندارد اما براساس تحقیقاتی که اخیراً انجام شده آب یا شیلنگ قلیان نیز موجب منتقل شدن بیماری‌هایی چون سل و هپاتیت B و C می‌شود.

نخعی بیان کرد: تمام باکتری‌هایی که داخل دهان وجود دارد در زمان استفاده از طریق شیلنگ قلیان وارد آب می‌شود.

وی افزود: تنباکو جزو مواد مخدر تلقی می‌شود و مواد مخدر، موادی هستند که در بدن وابستگی ایجاد می‌کنند اما مزاج‌ها متفاوت و ممکن است یک فرد زودتر یا فردی دیرتر به قلیان اعتیاد و وابستگی پیدا کند.

این استاد دانشگاه گفت: باور غلط در مردم این است چون دود تنباکو از آب عبور می‌کند هیچ خطری ندارد در حالی که با توجه به تحقیقات بین المللی که در این زمینه انجام شده است غلظت بسیاری از فلزات سنگین مانند آرسنیک و جیوه در دودی که از قلیان منتشر می‌شود بیشتر از دود سیگار است.

نخعی ضررهایی را که قلیان به بدن وارد می‌کند قابل توجه دانست و تصریح کرد: بروز برخی سرطان‌ها مانند سرطان ریه، حنجره و سرطان‌های حفره دهان، مثانه و روده بزرگ، ۱۰ تا ۱۵ برابر در جمعیتی که قلیان مصرف می‌کنند، بیشتر است.

وی افزود: بروز مشکلات ریوی از جمله انسداد مزمن ریوی و آسم از دیگر مضرات مصرف قلیان است و علاوه بر آن وابستگی جسمی برای افراد ایجاد می‌کند و قلیان موجب افزایش سکته‌های قلبی می‌شود.

این متخصص پزشکی اجتماعی گفت: استفاده از قلیان برای مادران باردار و همچین مادرانی که در معرض دود قلیان قرار دارند ضررهای بسیاری دارد.

نخعی به ضررهای اجتماعی مصرف قلیان اشاره کرد و افزود: به قلیان نباید ساده نگاه کرد بلکه این وسیله بستر را برای روی آوردن به سایر خطا و فسادها باز می‌کند.

وی اظهار داشت: سبک انگاشتن قلیان و نگاه کردن به آن به عنوان یک تفریح، پنداشتی اشتباه است و تبعات منفی آن متاسفانه بیش از آن چیزی است که مردم فکر می‌کنند و روز به روز هم آشکارتر می‌شود.

نخعی افزود: مصرف قلیان مضرات بسیاری دارد که توسط دانشگاه علوم پزشکی کرمان مورد بررسی قرار گرفته و نتایج آن نیز در مجلات معتبر بین المللی چاپ و منتشر شده است.

وی گفت: پتانسل آلودگی میکروبی و عفونت زایی قلیان مقاله‌ای بود که از سوی دانشگاه علوم پزشکی کرمان تهیه شد و در مجلات بین المللی نیز به چاپ رسیده است.

مصرف قلیان ناهنجاری‌های جنینی را افزایش می‌دهد

متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ نازایی و آی وی اف نیز گفت: به جز نیکوتین ۴۰ سم دیگر مانند سیانیت، منوکسید کربن، کادمیو، سرب، تیوسیانات در دود قلیان وجود دارد لذا مصرف قلیان علاوه بر ایجاد بیماری در افراد در معرض دود یا مصرف کننده، موجب ناهنجاری‌های جنینی نیز می‌شود.

ویکتوریا حبیب زاده افزود: مردم فکر می‌کنند قلیان بی خطر تر از سیگار است و عده‌ای می‌گویند چون دود قلیان از روی آب رد می‌شود تصفیه می‌شود در حالی که بیشتر می‌تواند در بدن رسوب کند.

وی ادامه داد: مهمترن عاملی که می‌تواند ضرر مصرف دود قلیان را بیشتر کند سم توکسین است که با فلز سر قلیان و لوله رابط ترکیب می‌شود و دود قلیان را خطرناک‌تر می‌کند.

وی با بیان اینکه قلیان در بین بانوان بیشتر مصرف می‌شود تاکید کرد: استعمال دود قلیان عوارض زیادی بر باروری بانوان دارد.

حبیب زاده تاکید کرد: عوارضی که قلیان بر روی سلامتی خانم‌ها می‌گذارد از جمله انواع سرطان‌های دهان، مری، حلق، ریه برونش‌ها است.

وی تاکید کرد: اخیراً برای اینکه دود قلیان خوشایندتر شود برخی اسانس‌های میوه‌ای را به تنباکو اضافه کرده که عوارض سموم را بیشتر می‌کند که بر روی عروق تاثیر منفی زاپیادی دارد و نیکوتین موجود در دود قلیان موجب افزایش ناهنجاری‌های مادرزادی بر روی جنین می‌شود.

متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ نازایی و آی وی اف تصریح کرد: دود قلیان موجب می‌شود نصف قفسه سینه و یکی از بازوهای جنین رشد نکند و ناهنجاری‌های قلبی جنین و تاثیر بر مغز جنین از جمله این عوارض است.

وی از بیماری هایی نظیر میکرو و هیدرو سفالی، آنفالوسل، گاستروشزی، شکاف لب و شکاف کام به عنوان عوارض جدی مصرف قلیان نام برد و گفت: همچنین دود دخانیات تکامل مغز و ریه جنین را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

وی گفت: جنین بانوان سیگاری و قلیانی وزن کمتری می‌گیرد و تاخیر رشد داخل رحمی پیدا می کند و همچنین زایمان زودرس، جفت سر راهی، جدا شدن زودرس جفت و سقط جنین از شایع‌ترین عوارض مصرف قلیان و البته دخانیات در بانوان است.

حبیب زاده، یکی از دلایل ناگهانی مرگ نوزارد تا ۴۰ روزگی را نیز مصرف قلیان عنوان و تاکید کرد: احتمال ابتلا به آسم در نوزادان با مادران سیگاری و قلیانی بیشتر است.

وی به واژه افراد سیگاری و قلیانی مستقیم و غیرمستقیم اشاره کرد و گفت: اطرافیان نیز از سیگار و قلیان کشیدن سهم می‌برند و افرادی که در معرض دود دخانیات و قلیان قرار دارند نیز ممکن است به بیماری های و نقایص ذکر شده مبتلا شوند.

حبیب زاده به تاثیر قلیان بر روی باروری آقایان اشاره کرد و گفت: مصرف دخانیات و قلیان بر عملکرد جنسی آقایان اثر می‌گذارد و قدرت باروی آنها را کاهش می‌دهد.

متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ نازایی و آی وی اف تصریح کرد: شکل و تحرک اسپرم افرادی که قلیان مصرف می کنند تغییر می‌کند زیرا با ۴۰۰ نوع سم در تماس است و باعث می‌شود نتواند به تخمک برسد و آن را بارور کند زیرا قدرت نفوذ را ندارد.

وی ادامه داد: دود قلیان در آقایان مصرف کننده موجب شکستگی کروموزوم اسپرم می‌شود و اگر این شکستگی‌ها در بسیاری از از اسپرم‌ها ایجاد شود فرد نابارور می‌شود و اگر کمتر باشد و باروی صورت بگیرد این نقص کروموزمی به جنین منتقل می‌شود.

وی بیان کرد: همچنین دود سطح اکسیژن خون را کاهش می‌دهد و تخمدان بانوان را تحت تاثیر سم قرار می دهد و اکسیژن کمتری به تخمدان می‌رسد.

حبیب زاده افزود: کاهش اکسیژن ذخیره تخمدان‌ها را کم می‌کند و ۲ میلیون ذخیره بر باد می‌رود لذا کاهش ذخیره تخمدانی اتفاق می‌افتد و موجب بروز یائسگی زودرس می‌شود.

وی اظهار داشت: مصرف دود قلیان، سیگار و دخانیات بر روی رحم نیز تاثیر می گذارد دارد و به دهانه رحم آسیب می‌زند و موجب ناباروی می‌شود زیرا مصرف سیگار و انواع دود با سرطان دهانه رحم در ارتباط است و همچنین می‌تواند موجب انسداد عرق خونی و ایجاد بیماری‌های قلبی در افراد شود.

متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ نازایی و آی وی اف با بیان اینکه در آی وی اف به تخمک، اسپرم و رحم سالم احتیاج است گفت: زوج‌های زیادی برای انجام این عمل به مراکز درمانی مراجعه می کنند.

حبیب زاده تصریح کرد: در انجام آی وی اف تخمک و اسپرم در آزمایشگاه لقاح داده می شود و اگر کیفیت تخمک و اسپرم به خاطر شکستگی کروموزم مطلوب نباشد این اقدام برای باروی زوج نابارور مفید نخواهد بود.

وی مصرف دخانیات و قلیان را موجب ایجاد انواع عفونت‌های دستگاه تناسلی در بانوان و آقایان دانست و گفت: این بیماری در دراز مدت موجب ایجاد ناباروی در افراد مبتلا می شود.

حبیب زاده گفت: عفونت می‌تواند لوله‌های رحم را ببندد و به لایه داخلی رحم آسیب برساند و حتی اگر بخواهد جنین جایگزین شود از کاشت جلوگیری می‌کند و کیفیت زندگی افراد مصرف کننده دود پایین‌تر از سایرین است.

وی استفاده از لوله‌های مشترک قلیان را موجب ابتلا به بیماری هایی چون ایدز، هپاتیت و غیره دانست.

فرهنگ سازی و علمی کردن مبارزه با موادمخدر مورد تاکید است

نماینده مجلس و دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان کرمان نیز گفت: علمی کردن مبارزه با مواد مخدر یکی از اقدامات در دست انجام است که در این زمینه از نتایج پایان نامه‌ها و پژوهش‌های دانشگاهی استفاده می‌شود.

محمدرضا انارکی محمدی افزود: تعیین شعار "یاریگر هم باشیم" در سال جاری، نشان دهنده لزوم همکاری همه نهادها و مردم برای مبارزه با مواد مخدر است.

وی با بیان اینکه اعتیاد از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی به عنوان اولین موضوع از آسیب‌های اجتماعی مطرح شده است، تاکید کرد: فرمان معظم له برای مبارزه با مواد مخدر مربوط به همه دستگاه‌ها است.

دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان کرمان خاطرنشان کرد: این استان جایگاه مقابله‌ای در حوزه مبارزه مواد مخدر دارد و در سال جاری یک شهید در این راه تقدیم کرده است.

انارکی محمدی با تاکید بر اینکه پیشگیری اولویت اصلی ستاد مبارزه با مواد مخدر است، تاکید کرد: هر چه در حوزه درمان و پیشگیری از اعتیاد تلاش کنیم، هنوز جای کار دارد زیرا در این حوزه مشکلات و معضلات زیادی وجود دارد.

وی گفت: ضربه زدن به بنیان‌های اقتصادی قاچاق مواد مخدر یکی از اولویت‌ها است زیرا اگر در این حوزه موفق شویم، قاچاقچیان را فلج کرده و امکان ادامه کار آنها را از بین می‌برد.

انارکی محمدی، جمع آوری معتادان متجاهر را از دیگر اولویت‌های ستاد مبارزه با مواد مخدر برشمرد و گفت: امیدواریم با تکمیل چرخه درمان، موضوعات صیانت، بازتوانی و اشتغال معتادان بهبود یافته دنبال شود.

تاکید سیاستگذاران شوراهای مبارزه با مواد مخدر بیشتر بر روی مباحث پیشگیرانه است

مدیرکل بهزیستی استان کرمان نیز گفت: پیشگیری از مهمترین موضوعات در امر مبارزه با مواد مخدر است و تاکید سیاستگذاران شوراهای مبارزه با مواد مخدر بیشتر بر روی مباحث پیشگیرانه است.

عباس صادق زاده بر بازنگری در سیاست‌های پیشگیرانه از اعتیاد تاکید کرد و ادامه داد: لازم است در حوزه اعتبارات و امکانات به موضوع پیشگیری توجه جدی صورت گیرد تااقدامات این حوزه با جدیت لازم دنبال شود.

مدیرکل بهزیستی استان کرمان با اشاره به اینکه در سال‌های اخیر به‌دلیل نگرش غلط بین زنان مبنی بر حفظ زیبایی و یا شادابی پوست مصرف داروهای روان‌گردان در بین زنان افزایش پیدا کرده است گفت: متاسفانه شاهد رشد مصرف قلیان در بین زنان هستیم که به اعتیاد تبدیل شده است.

وی خاطرنشان کرد: در بودجه سال ۹۷ حدود یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان به کمیته پیشگیری از ابتلا به مواد مخدر اختصاص یافته و با توجه به افت هرساله این اعتبارات باید اتکای خود را به اعتبارات داخلی دستگاه‌ها و اختیارات آنها متمایل کنیم.

رئیس کمیته فرهنگی و پیشگیری شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر استان کرمان افزود: دستگاه‌ها در موضوع پیشگیری از اعتیاد برنامه‌های خوبی را تدوین کرده اند و با استفاده از اعتبارات استانی در کنار اعتبارات ملی در حوزه مبارزه با مواد مخدر می‌توان بخش وسیعی از مشکلات را حل کرده و اثربخشی این اقدامات را در جامعه مشاهده کرد.

صادق زاده با اشاره به اینکه در سال گذشته در ۱۶۷ محله طرح اجتماع محور پیشگیری از اعتیاد برگزار شده است، تاکید کرد: ۲۴۹ تیم تسهیل گری برای مبارزه با اعتیاد در استان کرمان تشکیل شده است و تشکیل این تیم‌ها برای انجام مداخلات به هنگام کار دشواری بود که به خوبی انجام شده است.

وی تصریح کرد: اجرای کارزار رسانه‌ای برای پیشگیری از مصرف مواد مخدر با همکاری سازمان‌های غیر دولتی انجام شده که نقش خوبی را در آگاه سازی داشته است.

مدیرکل بهزیستی استان کرمان بیان کرد: طی سال گذشته ۲ هزار و ۱۹۷ نفر از کارگران کارخانه‌ها مورد آموزش پیشگیری از اعتیاد و مهارت‌های اساسی زندگی قرار گرفته‌اند.

صادق زاده به برگزاری ۵۹ کارگاه پیشگیری از اعتیاد از سوی دانشگاه علوم پزشکی کرمان به منظور ارتقای دانش مهارتی زندگی اجتماعی اشاره و تاکید کرد: ۱۲ مرکز دائمی آموزش مهارت‌های زندگی در استان کرمان فعال شده است که در کشور بی نظیر است.

گزارش: نجمه حسنی

۳۰۲۹/‏‬ ۵۰۵۴