به گزارش روز جمعه خبرنگار علمي ايرنا از پايگاه اطلاع رساني علمي فيز/phys.org ، اين محققان به نام هاي زوزانا بوريوالووا/ Zuzana Burivalova دانشجوي پسادكتري در دانشگاه پرينستون آمريكا در زمينه زيست بوم جنگل هاي استوايي، رت باتلري/Rhett Butler محقق و روزنامه نگار حوزه محيط زيست و ادوارد گيم/Edward Game در مركز حفاظت از محيط زيست دانشگاه كوئينزلند آمريكا به مفهومي به نام زيست پژواك شناسي/ bioacoustics در ضبط صداها در زيست بوم جنگل ها اشاره دارند.
آنها در مقاله خود به نام صداي جنگل هاي استوايي در نشريه علمي ساينس/Science توضيح مي دهند زيست پژواك شناسي يعني ضبط همه صداي هاي يك محدوده جغرافيايي شامل صداهاي ناشي از فعاليت هاي انساني يا صداي حيوانات و در مقايسه با پژوهش هاي ميداني محققان هم ارزشمندتر است و هم بينش عميقي از اقدامات در حال انجام براي حفاظت از محيط زيست به دست مي دهد كه نتيجه آن كسب مقادير قابل توجهي داده هاي زيست محيطي در مدت زماني كوتاه است.
از آنجا كه براي حفظ مجموعه هاي داده حاصل از ضبط صداها به قدرت رايانه اي قوي نياز است، محققان معتقدند سازمان هاي جهاني بايد سامانه ميزباني تعبيه كنند تا ضمن حفظ اين پژواك ها تحليل هاي سريع و مستمر از آنها عرضه و ارائه كند. اين داده ها نه تنها قابل استفاده در تحقيقات دانشگاهي هستند، بلكه مي تواند موجب نظارت بهتر بر روند اجراي سياست ها و راهبردهاي حفاظت از محيط زيست شود.
زوزان بوريوالووا در اين مورد مي گويد: سازمان هاي مردم نهاد و جامعه فعالان حفاظت از محيط زيست بايد بتوانند اثربخشي اقدامات براي حفاظت از محيط زيست را به خوبي بسنجند؛ همچنين به نفع نهادهاي راستي آزماست كه بتوانند از تحولات در حوزه زيست پژواك شناسي براي اجراي بهتر و كارآمدتر تدابير مرتبط استفاده كنند.
رت باتلر نيز معتقد است: فراتر از سنجش تدابير و پروژه هاي حفاظت از محيط زيست و نظارت بر عمل به تعهدات در حوزه حفاظت از جنگل ها، سيستم هاي نظارت زيست پژواك شناسي شبكه اي مي توانند داده هاي سرشاري از فعاليت هاي جوامع علمي به دست دهند.
اين محققان همچنين يادآور شده اند؛ در حاليكه تصاوير ماهواره اي مي تواند به عنوان معياري براي سنجش روند جنگل زدايي استفاده شود، معمولا ديگر مسائل زيست بوم؛ شامل شكار بيش از حد، آتش سوزي هاي كم دامنه يا فراگيري گونه هاي غيرمحلي را نشان نمي دهد. يكي ديگر از معيارهاي سنجش تنوع زيستي تحقيقات ميداني دانشمندان است؛ اما اين تحقيقات معمولا هزينه گزافي در بر دارد، زمان بر است و تنها محدوده مشخص و كوچكي را دربر مي گيرد.
زيست پژواك شناسي به اين معناست كه بر اساس پوشش گياهي منطقه و حيواناتي كه در آن زندگي مي كنند، صداهاي حيوانات و آواهايي را صدها متر آن سو تر ضبط كرد. دانشمندان و كاربران مي توانند ابزارهاي رصدي را براي ضبط يك نوع صداي مشخص يكبار يا به صورت مستمر برنامه نويسي كنند. آنها در ضمن مي توانند صداي رده اي از يك گونه جانوران شامل پرندگان، پستانداران، حشرات و دوزيستان را ضبط كنند؛ تا امروز چند دسته بندي از ضبط صداهاي مختلف در جنگل ها كامل شده است.
زيست پژواك شناسي در اجراي كارآمدتر سياست ها نيز كمك مي كند. شركت هاي بسياري براي هدف جنگل زدايي صفر (مبارزه با از بين رفتن جنگل ها) فعاليت دارند؛ يعني به صورت قانوني متعهد به توليد و عرضه كالاهايي هستند كه براي توليد آنها نيازي به نابودي درختان نباشد. زيست پژواك شناسي مي تواند با سرعت و به شيوه اي كم هزينه نشان دهد كدام جنگل ها هنوز به طور كامل و با همه اجزاي زيست بوم باقي مانده اند.
باتلر مي گويد: شركت هاي بسياري براي مبارزه با روند جنگل زدايي تعهد دارند، اما اين سياست ها همواره به دلايل مختلف؛ از جمله شكار بي رويه، از بين رفتن گونه ها و آتش سوزي هاي كم دامنه و نامحسوس به حفاظت از تنوع زيستي جنگل ها منجر نمي شود. نظارت بر روند اجراي تعهدات از طريق زيست پژواك شناسي مي تواند به عنوان روشي فزاينده با كمك تصاوير ماهواره اي و ديگر روش ها باشد.
همچنين صداهاي ضبط شده را مي توان براي سنجش تاثيرات تغيير اقليم نيز استفاده كرد، با اينكه صدا تغييرات تدريجي يا كم را نشان نمي دهد مي تواند به شنونده اختلاف هاي سريع و محسوس روي داده در يك زيست بوم را به دليل توليدات مختلف يا شكار نشان دهند.
علمي**9157**1535
تهران- ايرنا- محققان حوزه حفاظت از جنگل ها معتقدند ثبت صداهاي اين زيست بوم مي تواند رازهاي زيادي از تنوع زيستي را بگشايد و به تلاش ها در زمينه حفاظت از آنها در سراسر جهان كمك كند.
