به گزارش روز شنبه خبرنگار ايرنا از مسكو، اواسط تابستان امسال بود كه ولاديمير پوتين و دونالد ترامپ سران روسيه و آمريكا در هلسينكي فنلاند براي نخستين بار با هدف بهبود روابط و كاهش درگيري ديپلماتيك ديداري دوجانبه داشتند.
كمتر از 24 ساعت پس از اين ديدار كه با قدرت نمايي پوتين پايان يافت، رسانه هاي آمريكا خبر دادند كه پليس فدرال (اف.بي.آي) ماريا بوتينا دانشجوي 30 ساله اهل روسيه را به اتهام جاسوسي در خاك آمريكا دستگير كرده است.
مقامات ديپلماتيك روسيه از همان ابتدا عنوان كردند كه بوتينا به جرم درگيري داخلي در ايالات متحده بر سر بهبود روابط با روسيه روانه زندان شده است و هيچ ارتباطي با دستگاه هاي اطلاعاتي و امنيتي روسيه ندارد.
مواضع ديپلمات هاي روسيه در خصوص بوتينا همواره آرام بيان مي شد و فراتر از انتقاد از وضعيت حاكم در آمريكا نمي رفت با اين وجود، وزارت خارجه روسيه همه آواتارهاي خود در شبكه هاي اجتماعي را به عكس اين دانشجو تغيير داد تا از هر طريقي حمايت خود از شهروند زنداني روس را به نمايش بگذارد.
** رويكرد متفاوت چين در مقابل كانادا
در همسايگي آمريكا، كانادا حدود يك ماه پيش (اول دسامبر سال 2018) منگ وانژو مدير مالي شركت مخابراتي هوآوي را به خاطر نقض تحريم هاي آمريكا (همكاري با ايران) بازداشت كرد و قصد داشت او را به آمريكا تحويل دهد.
چيني ها اما موضع متفاوتي نسبت به روسيه همسايه شمالي خود در اين باره گرفتند و از پكن خبر رسيد كه دو شهروند كانادايي به نام هاي «مايكل اسپاور» تاجر و «مايكل كوريگ» ديپلمات سابق كانادايي، به اتهام «به خطر انداختن امنيت ملي چين» بازداشت شدند.
20 روز بعد نيز سخنگوي وزارت امور خارجه چين تاييد كرد كه سومين شهروند كانادايي به نام سارا مك لور به خاطر «كار غيرقانوني» در چين دستگير شده است.
با اين حال، چين تاكيد كرده بود پرونده اين سه شهروند بازداشتي ربطي به پرونده معاون مالي شركت هواوي در كانادا ندارد.
دادگاه ونكوور كانادا 10 روز بعد از دستگيري خانم منگ، او را با قيد وثيقه 7.5 ميليون دلاري آزاد كرد تا دولت اين كشور در رابطه با استرداد وي به آمريكا تجديدنظر و تصميم گيري كند.
كانادا فاش كرد از زمان دستگيري منگ وانژو معاون مالي شركت هواوي در اوتاوا، پكن 13شهروند اهل اين كشور را بازداشت كرده است.
بر اساس اعلام دولت كانادا، از اين تعداد هشت نفر به قيد وثيقه آزاد شده اند ولي پنج نفر همچنان در بازداشت هستند.
با وجود اينكه چين گروگانگيري اتباع طرف مقابل در خاك خود را رد كرد اما اقدام چيني ها بازتاب گسترده اي در شبكه هاي اجتماعي روسيه داشت و باعث شد تا روس ها به انتقاد از دولتمردان خود به دليل نرمش مقابل آمريكا در خصوص مساله بازداشت بوتينا سخن بگويند.
** آغاز فاز جديدي از تنش ميان آمريكا و روسيه
رفتار محتاطانه روسيه مقابل آمريكا ادامه داشت تا اينكه دو هفته پيش رسانه هاي آمريكايي اعلام كردند بوتينا حاضر به اعتراف عليه روسيه شده و قبول كرده كه با سرويس هاي اطلاعاتي كشورش همكاري داشته است.
ماريا زاخارووا سخنگوي وزارت امور خارجه روسيه در واكنش به اين خبرها اعلام كرد كه به خوبي مي دانيم بوتينا تحت شكنجه، زندان انفرادي و آسيب هاي روحي و رواني مجبور به اعتراف شده و به كاري اذعان كرده كه كوچكترين نقشي در آن نداشته است.
وي افزود: از اين رو ما وظيفه خود مي دانيم كه از شهروند روس در آمريكا حمايت كنيم و بار ديگر تاكيد مي كنيم كه خواستار آزادي او هستيم.
سرگئي لاوروف وزير امور خارجه روسيه كه در پنج ماه گذشته حداقل دو بار بر سر آزادي بوتينا با پمپئو تلفني مذاكره كرده بود، خواستار توقف فوري تعقيب قضايي اين شهروند روس در آمريكا شد كه به عقيده وي به بهانه واهي زنداني شده است.
در مذاكرات تلفني لاوروف و پمپئو، وضعيت «كنستانتين ياروشنكو» خلبان، «ويكتور بوت» تاجر روس و ساير اتباع روس زنداني در آمريكا و مساله «اولگ سنتسوف» از شهروندان اوكرايني زنداني در روسيه مورد اشاره دو طرف قرار گرفت اما نتيجه اي حاصل نشد.
** دستگيري تبعه آمريكايي به جرم جاسوسي در مسكو
هنوز گمانه زني ها در خصوص نحوه حمايت از بوتينا توسط روسيه در افكار عمومي اين كشور در جريان بود كه سازمان امنيت فدرال روسيه اعلام كرد كه پل ويلان 48 ساله از تفنگداران سابق آمريكا جمعه گذشته هنگام جاسوسي در مسكو بازداشت شده است.
بر اساس قوانين روسيه، در صورت اثبات اتهام جاسوسي، وي به 10 تا 20 سال زندان محكوم خواهد شد.
جان هانتسمن سفير آمريكا در مسكو كه يك سال پيش و با هدف بهبود روابط مسكو و واشنگتن راهي روسيه شد، پنجشنبه گذشته موفق شد با متهم آمريكايي ديدار كند.
چند ساعت پس از اين ديدار، نشريه تايمز انگليس از تابعيت انگليسي - آمريكايي ويلان پرده برداشت و اعلام كرد كه مقامات آمريكايي در مسكو به همتايان انگليسي خود خبر داده اند كه جاسوس دستگير شده انگليسي هم محسوب مي شود.
ماريا زاخارووا سخنگوي وزارت امور خارجه روسيه ديروز جمعه اين موضوع را تاييد كرد.
چند ساعت بعد، «جرمي هانت» وزير امور خارجه انگليس نسبت به بازداشت ويلان ابراز نگراني كرد و مدعي شد كه مسكو او را براي اعمال فشار سياسي گرو گرفته است.
هانت اين را هم گفت كه امكان دسترسي كنسولي به وي فراهم شده اما با توجه به تابعيت دوگانه انگليسي – آمريكايي ويلان، آمريكا اين پرونده را پيگيري مي‌كند.
«مايك پمپئو» وزير امور خارجه آمريكا از روسيه خواسته تا علت بازداشت ويلان را توضيح دهد و فوري او را آزاد كند.
هنوز پاي انگليس به طور كامل به اين پرونده باز نشده بود كه امروز خبرگزاري اينترفاكس روسيه اعلام كرد كه ويلان تفنگدار سابق آمريكا گذرنامه كشورهاي كانادا و ايرلند را هم دارد تا روسيه عملا در مقابل چهار كشور آمريكا، انگليس، كانادا و ايرلند در خصوص يك متهم به جاسوسي قرار بگيرد.
بنظر مي رسد با توجه به روابط خصمانه انگليس و روسيه طي 10 ماه گذشته به دليل مسموميت سرگئي اسكريپال جاسوس روس و دخترش در خاك انگليس، تنش در روابط مسكو و لندن در سال 2019 بيشتر شود.
امروز نيز خبرگزاري اسپوتنيك خبر داد كه هفته گذشته (هشتم دي ماه) يك تبعه روس به نام «ديميتري ماكارنكو» كه از سوي دادگاهي در آمريكا به صادرات غيرقانوني تجهيزات دفاعي متهم شده بود، از سوي پليس فدرال اين كشور در جزيره گوآم دستگير شده است تا بر ابعاد پيچيده ماجراي دستگيري اتباع طرف مقابل از سوي هر دو كشور پيچيده تر شود.
يكي از نكات جالب در زورآزمايي اخير، حق دسترسي كنسولي به متهمان بوده است كه روس ها نشان داده اند اين حق را در اختيار طرف مقابل قرار مي دهند اما مدعي هستند كه آمريكا چنين حقي را به طرف روس نمي دهد و در واقع كنوانسيون هاي حقوقي را نقض مي كند.
هنوز نمي توان گفت كه تنش ميان روسيه و غرب به رهبري آمريكا در سال 2019 قطعا تشديد خواهد شد اما بانگ اختلاف ها در نخستين روزهاي سال نو ميلادي يادآور اين ضرب المثل فارسي است كه «سالي كه نكوست از بهارش پيداست».
گزارش از: رحمت الله خدادادي
اروپام ** 1346 **1485
مسكو - ايرنا - اختلافات دو سال اخير روسيه و آمريكا كه با تعطيل شدن دو كنسولگري و اخراج تني چند از فرستادگان يكديگربه جنگ ديپلماتيك شهرت يافت، از يك هفته گذشته با دستگيري يك آمريكايي در مسكو وارد فاز جديدي شده است كه لحظه به لحظه بر دامنه آن افزوده مي شود.
