به گزارش ایرنا، برخی از مردم به جای ریختن زباله ها ، بویژه شیشه های پلاستیكی درون سطل ها ، آنها را در كانال ها بواسطه در دسترس بودن و واقع شدن خورها در كنار خیابان (كانال هدایت آب باران) می ریزند كه ضمن آلودگی محیط زیست به سمت دریا سرازیر می شود.
براساس تحقیقات علمی، میكروپلاستیك در طبیعت غیرقابل تجزیه است، هنگامی كه ظروف یك بار مصرف، كیسه های نایلونی و سایر اشیای پلاستیكی دور ریخته می شوند، از طریق فاضلاب ها و سیستم های ناكارآمد دفن و بازیافت زباله، در نهایت سر از اقیانوس ها و دریاها درمی آورند.
یكی دیگر ازمنابع تولید میكروپلاستیك، ذرات پلاستیكی هستند كه در لوازم آرایشی و بهداشتی مورد استفاده قرار می گیرند و پس از شست و شو از طریق فاضلاب به جریان آب های زیرزمینی و دریاها راه می یابند میكروپلاستیك در بدن پرندگان بسیاری از آبزیان دیده شده است.
این مواد غیرقابل هضم و تجزیه، پس از ورود به بدن جانوران در سیستم گوارش آن ها انباشته شده و بالاخره منجر به مرگ آن ها می شود.
** وجود 8 میلیون تن ضایعات پلاستیكی در دریاها
طبق تحقیقات علمی پژوهشگران دانماركی، هر سال نزدیك به هشت میلیون تن ضایعات پلاستكی در دریاها رها می شوند و طبق تحقیقات آنها پلاستیك در طبیعت تجزیه نمی شود، تكه های بزرگ آن به قطعات كوچكتر شكسته شده و بوسیله حیوانات دریایی بلعیده می شوند.
همچنین طبق تحقیقات پژوهشگران بیش از پنج تریلیون تكه پسماند پلاستیكی به وزن بیش از 250 هزار تن در آبهای دنیا شناور هستند كه بیش از 600 گونه دریایی مستقیم و غیرمستقیم از این ضایعات آسیب می بینند. پیش بینی می شود تا سال 2050، تعداد تكه های پلاستیك از تعداد ماهی ها بیشتر شود.
ریختن زباله در سطل ها علاوه بر اینكه یك كار انسانی و فرهنگی است نوعی احترام گذاشتن به شخصیت خود افراد است، زیرا توجه به پاكیزگی شهر جدای از اینكه باعث می شود وقت كارگران شهرداری برای یك منطقه و كوچه بیهوده صرف نشود، كمك به حفظ محیط زیست شهر و طراوات و سرزندگی شهروندان است.
هر ساله در روزهای مختلفی از سال ( 13 فروردین به عنوان روز طبیعت، 26 دی ماه به عنوان روز هوای پاك و...) گروه های محیط زیستی و كمپین های مختلفی در بزرگداشت این روزها و توجه شهروندان به مساله محیط زیست شهری و خودداری از ریختن زباله در دامن طبیعت و ساحل و دریا معطوف می شود.
اما سالها است این مسوولیت اجتماعی درحد شعار باقی مانده و بارها شاهد دور ریختن زباله های از سوی شهروندانی هستیم كه سوار بر شیك ترین خودروها هستند اما مسوولیت اجتماعی خود را جزیی ترین حقوق شهروندی نادیده می گیرند.
این درحالی است كه اگر نگاه تمامی خانواده ها و شهروندان یك شهر در حفظ طبیعت از جلوی در اتاق و خانه آغاز شود و به كوچه، خیابان، محله، شهر و طبیعت گسترش یابد شاهد شهری زیبا خواهیم بود اما اهمیت این مساله زمانی بیشتر می شود كه در شهرهایی ساحلی ساكن باشید و طرفداران پرو پاقرص غذاهای دریایی و آبزیان به ویژه ماهیان خلیج فارس هم باشید.
** زباله های پلاستیكی خطر نابودی آبزیان در پی دارد
خلیج فارس یكی از بزرگ ترین پناهگاه های موجودات دریایی است كه بیش از 150 نوع ماهی متفاوت شامل مرجان ها، ماهی های تزیینی كوچك، ماهی های خوراكی و غیر خوراكی، صدف ها، حلزون ها، عروس های دریایی، دلفین ها و بسیاری از موجودات دریایی دیگر در این خلیج یافت می شود.
بیشتر آبزیان خلیج فارس به جز چند مورد كه وارد آب های كارون، بهمن شیر و اروند می شوند مابقی در آب های شور زندگی كرده و در همان جا تخم ریزی و تولید مثل می كنند اما فعالیت های صیادی، وجود زباله های پلاستیكی و غیرپلاستیكی و فاضلاب ها بلای جان این آبزیان شده و زندگی آن ها را به مخاطره انداخته اند.
استان هرمزگان نیز به دلیل قرار گیری در كنار خلـیج فـارس با آسیب های جدی در حوزه محیط زیست روبروست چرا كه بندرعباس نیز به عنوان بزرگ ترین شهر ساحلی این استان انواع آلودگی های خود را روانه سواحل و دریا كرده كه آلودگی های آن دامن آبزیان و خود انسان ها را گرفته است.
براساس یك طرح با عنوان «مدیریت زیست محیطی سواحل شهر بندرعباس» در دانشگاه هرمزگان؛ مطالعات مدیریت زیست محیطی سواحل شهرستان بندرعباس، منابع اجتماعی، اقتصـادی و زیسـتی این شهرستان تا عمق شهرستان مورد مطالعه قرار گرفته و با توجه به وجود مناطق حساس فیزیكی و زیسـتی موجود در سمت غرب و شرق بندرعباس كه شامل مصـب رودخانـه كـل و مصـب رودخانـه هـای شـور و شیرین است، توسعه شهر در خطوط ساحلی غیر منطقی به نظر می رسـد.
براساس نظر كارشناسان این طرح، حـدود 50 درصد كـاربری سـواحل شـهر بندرعباس به خصوص در سمت غرب بندرعباس می باشد كه باعث بوجود آمدن نقاط بحرانـی شده است.
** خوروهای (كانال هدایت آب باران) بندرعباس چالش زیست محیطی
موضوع جدی و مهم تر دیگری كه بار آلودگی های آن صدمات زیادی را به دریا و آبزیان وارد كرده است به مساله «خورهای شهر بندرعباس» برمی گردد كه همچنان به عنوان یك چالش جدی در حوزه محیط زیستی از آن یاد می شود.
شهر بندرعباس دارای هفت خور بزرگ شامل گور سوزان، شاه حسینی، شیلات، سنگ كن، گلزار شهدا، حسین آباد، دوهزار و كپشكن است كه پل های عریض است كه هركدام از اینها از نظر زیست محیطی از اهمیت بالایی برخوردارند.
این خورها كه در گذشته به عنوان آبراه و محل انتقال سیلاب بوده امروز به زباله دان و تزریق انواع آلودگی ها به ساحل و دریا تبدیل شده است.
برخی از مردم بدون توجه به عواقب زیست محیطی آن بر روی آبزیان دریا و ساحل ساكن زباله های خود را به داخل این كانال ها و خورها می ریزند.
در طول سالهای گذشته این خورها مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته اند و طرح هایی از قبیل استفاده از آن برای تردد و تفریح بصورت نیمه كاره به اجرا درآمده ولی تكمیل نشده است.
با وجود این كه طرح فاضلاب در شهر بندرعباس اجرا شده باز هنوز از برخی خانه ها آب های سطحی و حتی فاضلاب آنها به سمت این خورها هدایت می شود و سرریز تصفیه خانه فاضلاب شهر بندرعباس بصورت جریان دائمی همراه با انواع و اقسام زباله بویژه مواد پلاستیكی، آهنی، زباله های عفونی و سرسرنگ های معتادان و حیوانات مرده از طریق همین خورها به دریا می ریزد كه صحنه نازیبا برای شهر ایجاد كرده است.
مساله خورهای شهر بندرعباس سال ها است مورد اعتراض اداره كل حفاظت محیط زیست استان و فعالان و دوستداران محیط زیست و نهادهایی مانند شورای شهر و رسانه ها است.
مساله رهاسازی زباله ها در خورها و دریا البته موضوع تازه ای نیست چرا كه به گفته كارشناسان محیط زیست هرمزگان حدود 10 سال است كه این مساله افزون بر 400 بار از زبان مدیران این اداره كل به صورت پخش زنده تلویزیونی و مصاحبه های مطبوعاتی تذكر و یادآوری شده است.
برپایه اعلام اداره كل محیط زیست استان هرمزگان، سالانه بیش از 87 میلیون و 801 هزار و 248 مترمكعب فاضلاب شهری و خانگی در استان هرمزگان تولید می شود كه از این میزان 25 و نیم درصد آن تصفیه می شود.
**فاضلاب و ضایعات پلاستیكی بلای جان آبزیان
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست خرداد امسال درباره میزان آلودگی پلاستیكی و میكروپلاستیكی در دریای عمان، خلیج فارس و دریای خزر گفت: مطالعه ای خاص برای تخمین دقیق میزان آلودگی پلاستیكی و میكروپلاستیكی كه حجم عظیمی از زباله های دریایی را در بر می گیرند در این دریاها انجام نشده اما امكان انجام آن با كمك جوامع محلی و منطقه ای وجود دارد.
پروین فرشچی افزود: مهمتر از میزان پلاستیك و میكروپلاستیك وجود در دریاهای كشور موضوع منشا زباله های دریایی یا همان پلاستیك و میكروپلاستیك ها است كه 80 درصد از این زباله ها از مناطق ساحلی و با منشا خشكی و فقط 20 درصد از آنها توسط فعالیت های درون دریا مانند كشتیرانی به دریا روانه شده است.
به گفته وی، این زباله ها نه تنها تنوع زیستی گونه های مختلف جانوری را در دریا تهدید كند بلكه سلامت انسان را نیز به خطر می اندازد. همچنین میكروپلاستیك ها می توانند با چسبیدن به فیتوپلانگتون ها وارد چرخه غذایی انسان ها شود و سلامت انسان را تهدید كند.
فرشچی تصریح كرد: مناطق دریایی برای كاهش زباله باید در یك حركت جهانی فعالیت ها و برنامه ها تعیین شود به صورتی كه از تمام مناطق دریایی20 گانه جهان كه خلیج فارس، دریای عمان و دریای خزر هم شامل آنها می شود خواسته شده ذیل برنامه منطقه خود برنامه اقدام برای مقابله با زباله های دریایی و كاهش آن را نیز تعیین كنند.
**22 نقطه ساحلی بندرعباس كانون آلایندگی دریا
در سالهای اخیر پدیده كشند قرمز در خلیج فارس و دریای عمان خساراتی به ماهیگیران زده است، یكی از این موارد در خرداد سال 94 در ساحل بندرعباس روی داد كه بنابر اظهار مسوولان علمی و اجرایی، تراكم سلولهای عامل پدیده كشند قرمز به 2 هزار سلول در هر لیتر رسید و موجب مرگ و میر جمعی آبزیان در ساحل بندرعباس شد.
مدیركل حفاظت محیط زیست هرمزگان در این رابطه گفت: عوامل طبیعی و انسانی از جمله ورود فاضلاب از طریق كانال های ایجاد شده توسط شهرداری بندرعباس و پساب تصفیه خانه های شركت آب و فاضلاب شهری، ضمن افزایش آلودگی آب دریا، محیط مناسب برای شكوفایی جلبكی را فراهم می كند.
حبیب مسیحی افزود: 22 نقطه در نوار ساحلی بندرعباس به عنوان كانون های آلایندگی دریا شناسایی شده كه در 11 نقطه ورود عمده پساب و فاضلاب وجود دارد.
به گفته وی، یكی از اثرهای نامطلوب ورود پساب و فاضلاب های شهری به دریا، افزایش مقدار شاخص های میكروبی است كه این شاخص در ساحل سورو، شیلات و خور گورسوزان بیش از حد مجاز است.
مدیركل حفاظت محیط زیست هرمزگان از ساحل شرقی بندرعباس به عنوان مهم ترین مناطق ساحلی كشور یاد كرد كه در معرض تهدید جدی قرار گرفته است و عنوان كرد: استفاده بی رویه از پلاستیك ها و روانه كردن آن ها به درون خورها و كانال های منتهی به دریا بدون شك برای محیط زیست و به خصوص آبزیان خطرناك خواهد بود.
مسیحی بیان داشت: همه در قبال حفاظت از محیط زیست مسوول هستیم اما برخی تصور می كنند تنها سازمان حفاظت از محیط زیست است كه باید در حوزه كاهش و پاكسازی آلودگی در محیط زیست اقدام كند.
**80 درصد زباله های ساحلی پلاستیك است
عضو هیات علمی دانشگاه هرمزگان در گفت و گو با ایرنا ضمن تاكید بر ضرورت پایش زباله ها در ساحل بیان داشت: 80 درصد زباله های ساحلی پلاستیك ها هستند كه به مرور زمان تبدیل به میكروپلاستیك شده و آبزیان از آنها تغذیه می كنند.
احسان كامرانی گفت: این آبزیان كه عمدتا پس كرانه ای هستند و میكرو پلاسیتك تغذیه كرده اند وقتی وارد چرخه غذایی انسان ها شوند باعث ابتلا انسان به انواع سرطان ها و تومورها می شود.
وی از دو ساحل سورو و پشت ترمینال بندرعباس به عنوان دو منطقه بحرانی در توزیع آلوده ها نام برد و افزود: بسیاری از ماهی هایی كه در این دو منطقه به فروش می رسد مثل ماهی شوورت كه پس كرانه ای هستند بیشترین آلودگی و ضرر برای انسان دارند.
به گفته عضو هیات علمی دانشگاه هرمزگان، ماهی شورت گونه ای از ماهیان مهاجركرانه ای است كه در بسترهای شنی یا گلی آبهای كم عمق مناطق دریایی و خلیج ها به سر می برند و با شروع فصل گرما در نواحی ساحلی استان هرمزگان به وفور یافت.
كامرانی توصیه كرد: برای برون رفت از آسیب های زیست محیطی می توان از سطل های زباله در نوار ساحلی و از كیسه های زباله پارچه ای و كاغذی به جای پلاستیك استفاده كرد.
وی در خصوص نتیجه صحبت های كارشناسان حوزه محیط زیست در نشست هشتاد و نهم شورای شهر بندرعباس نیز بیان داشت: ما در این نشست هشدارها و راهكارهای لازم ارائه كردیم و منتظر اعلام نتیجه از سوی اعضای شورا هستیم.
**اعتراض یك عضو شورای شهر به سرازیر شدن فاضلاب به دریا
در شهریور 94 كه كیانوش یك عضو شورای اسلامی شهر بندرعباس به نشانه اعتراض سرازیر شدن فاضلاب خام شهر بندرعباس به دریا خود را به درون لوله قطور فاضلاب انداخت، شاید درنگاه اول این یك كار مضحك به نظر می رسید ولی قضیه آن قدر جدی بود كه یك مسوول زمانی كه از همه راه ها ناامید شد دست به این كار زد.
كیانوش جهانبخش پیش از این اقدام گفته بود: سرازیر شدن فاضلاب به دریا و بی توجهی مسوولان نسبت به این فاجعه زیست محیطی غیرقابل تحمل است.
این عضو شورای شهر بندرعباس كه سالها است دغدغه محیط زیستی دارد، با پیگیری های خود در شورای عالی استانها نمایندگان این شورا را متقاعد كرد كه در نامه ای به تاریخ 5 دی ماه سال جاری به رهبر معظم انقلاب حضرت آیت الله خامنه ای دستور رسیدگی و حل معضل ورود پساب و فاضلاب خانگی و صنعتی به خلیج فارس را بدهند.
وی هویت اصلی بندرعباس را گردشگری، ساحل، دریا و موهبت های خدادادی دانست و ابراز داشت: بحث فاضلاب های شهر بندر عباس به شكل كامل و مناسبی حل نشده است.
عضو شورای اسلامی شهر بندرعباس ابراز داشت: با مجوزهای بی رویه به صنایع بدون الزامات زیست محیطی در رابطه با توسعه آب شیرین كن ها به حلقوم شهر بندرعباس فاضلاب صنعتی و خانگی وارد می شود.
**هر ثانیه تا 700 لیتر فاضلاب خام وارد دریا می شود
رییس كمیسیون بهداشت، سلامت و خدمات شهری شورای اسلامی شهر بندرعباس گفت: طبق نظر كارشناسان در هر ثانیه 500 تا 700 لیتر فاضلاب خام وارد ساحل و دریا در بندرعباس می شود كه دریك محاسبه سرانگشتی در روز به ده ها میلیون لیتر فاضلاب می رسد.
آبتین امیری گفت: برخی دستگاه ها و اماكن شهری وابسته به نهادهای دولتی و نظامی به دلیل سالها بی توجهی به تصفیه فاضلاب خام و خانگی نقش مهمی در آلودگی ساحل بندرعباس دارند.
وی گفت: برای توسعه شبكه فاضلاب شهری همكاری را با اداره آب و فاضلاب آغاز كرده ایم، اما بسیاری از اقدامات نیازمند همكاری و مساعدت نهادهای فرادستی است.
**خورها و كانال های انتقال آب باران آباد شود
نماینده ولی فقیه در هرمزگان و امام جمعه بندرعباس در نشست اخیر شورای امربه معروف و نهی از منكر هرمزگان گفت: چندین سال است در باره خورهای بندرعباس فریاد می زنم، چرا روزنامه ها به صورت جدی پیگیری نمی كنند؟
آیت الله غلامعلی نعیم آبادی گفت: خورهای بندرعباس سالها به حال خود رها و به جولانگاه موش و دیگر جانوران موذی و محل انتشار بیماری تبدیل شده اند.
وی افزود: من چندین سال است در باره خورهای بندرعباس فریاد می زنم، چرا روزنامه ها و شبكه های اجتماعی به صورت جدی پیگیری نمی كنند.
امام جمعه بندرعباس ادامه داد: این خورها از زیبای های شهر به شمار می آیند و می توانند مركزی برای توسعه اشتغال و جذب گردشگر شوند اما اكنون مركز بیماری اند، باید با بهره مندی از نظرات كارشناسان داخلی و تجربیات سایر كشورها این خورها آباد شود.
** و درنهایت «تپش» در دل شهر بندرعباس
فضای شهری بندرعباس به خصوص ساحل و دریا قربانی خاموش زباله هایی است كه توسط خود شهروندان به دلیل كم توجهی به حفظ محیط زیست و خسارت های جبران ناپذیر آن روانه خورها و ساحل شهر می شود.
«تپش» عنوان طرحی است كه از اواخر آذرماه امسال با هدف كاهش هزینه های جمع آوری پسماند و تبیین فرهنگ جدا سازی زباله های قابل بازیافت از سوی معاون خدمات شهری شهرداری بندرعباس اجرا شده است.
معاون خدمات شهری شهرداری بندرعباس گفت: طرح كارشناسی شده تپش بندرعباس (تفكیك پسماند شهر) به صورت پایلوت در ٣محله در سه منطقه شهر و با هدف فرهنگ سازی تفكیك از مبداً، ایجاد انضباط شهری در خصوص ساعت قرار دادن زباله ها وكاهش میزان تولید زباله با اموزش الگوی صحیح مصرف توسط ١٨آموزشگر آغاز شده است.
اسماعیل موحدی نژاد افزود: این طرح ابتدا در محله های منتخب گلشهر جنوبی در منطقه ١، نایبند شمالی در منطقه ٢و اوزی ها در منطقه 3 شهرداری بندرعباس اجرا شده و به مشتركان بسته های آموزشی های لازم در خصوص شناخت انواع پسماند ونحوه تفكیك داده می شود.
وی ادامه داد: برای هر محله ٢روز در هفته جهت جمع آوری پسماند خشك اعلام شده و مشتركان طرح می توانند در زمان های مشخص شده پسماند را تحویل خودروی ملودی دار داده و به ازای آن كارت امتیازی به تناسب وزن دریافت می كنند ، زمانی كه امتیاز به حد نصاب لازم برسد می توانند از مزایای بسته تشویقی طرح استفاده نمایند.
معاون خدمات شهری شهرداری بندرعباس موفقیت طرح تپش را در گرو همكاری مردم محلات با شهرداری دانست و بیان داشت: تمرین مشاركت و افزایش حس مسوولیت پذیری اجتماعی است كه می توان شاهد شهری زیبا وعاری از زباله بود.
شهردار منطقه ٣ بندرعباس میزان تولید زباله در این شهر را بیشتر از استاندارد جهانی دانست و گفت: روزانه بیش از ٤٠٠میلیون ریال هزینه صرف تمیز كردن این منطقه می شود.
روح الله مرادی زاده بیان داشت: با حمایت ویژه از طرح تپش (تفكیك پسماند شهر) علاوه بر پاكیزگی شهر و رضایت شهروندان ،هزینه تنظیف شهری وجمع آوری زباله ها نیز كاهش می یابد كه می توان این میزان صرفه جویی را برای توسعه طرح های عمرانی و تفریحی شهر بكار گرفت.
**كلام آخر «نه به ریختن زباله» احیا شود
در راستای نهادینه كردن فرهنگ پاكیزگی در شهرها و موفقیت در طرح های زیست محیطی ساحلی و دریایی تاكنون طرح های زیادی از سوی فعالان حوزه زیست محیطی و رسانه های دغدغه مند ارائه شده كه یكی از این طرح ها، پویش «نه به ریختن زباله در محیط زیست» از سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) بود.
این طرح با هدف نریختن زباله در محیط زیست و جمع آوری زباله ها در طبیعت طراحی شده و تمرینی برای احترام به طبیعت بود كه اواخر سال 95 راه اندازی شد.
به نظر می رسد این پویش در هیاهوی رسانه ای روز كشورمان كمرنگ شده اما با بازگشت دوباره مردم به سوی تلگرام درحالی كه با پررنگ شدن این پویش و تداوم آن بار دیگر مردم را به استفاده درست از برخی رفتارهای اجتماعی و توجه به مساله ضرورت نظافت شهری و جمع آوری زباله ها به عنوان یك حق شهروندی سوق داد.
گزارش از فرنگیس حمزه یی
9887 /6048
بندرعباس - ایرنا- زباله ها در شهرهای ساحلی بواسطه شیب تند به سمت دریا ، نزدیكی به ساحل و همچنین كانال های هدایت آب باران به سمت دریا سرازیر و موجب رها شدن آنها در سطح آب می شود.
