در دولت يازدهم لايحه تغيير واحد پول از ريال به تومان به تصويب رسيد كه طبق آن قرار بر حذف يك صفر بود، ولي براساس اعلام رئيس كل بانك مركزي اين بانك لايحه حذف چهار صفر را به دولت ارسال كرده است كه براي مردم موضوع تازه‌اي محسوب نمي‌شود چرا كه همانگونه كه اشاره شد مردم جلوتر از دولت اين كار را كرده‌اند. به‌طوري كه حتي بيش از چهار صفر و درحد هفت صفر هم توسط مردم حذف شده است. در واقع با توجه به تورم مزمن و مستمري كه در چهار دهه اخير داشته‌ايم حذف صفر از پول ملي همانند بسياري از كشورها در دستور كار قرار گرفته است و تنها رسميت نداشته است.
پس از جنگ جهاني دوم كشورهاي بسياري در قالب اصلاح پول ملي خود تعدادي از صفرهاي پول خود را حذف كرده‌اند. اما اين كه آيا همه اين كشورها دراين طرح موفق بوده‌اند بايد گفت نمونه‌هاي زيادي از شكست برخي از كشورها نيز وجود دارد. كشورهايي مانند ونزوئلا يا زيمبابوه نمونه‌هاي شكست كامل حذف صفر هستند كه پس از مدتي دوباره مجبور به حذف صفر شده‌اند. در همين زمينه آرژانتين چهار بار اقدام به حذف صفر كرد و برزيل نيز در شش مرحله 18 صفر پول خود را حذف كرده است كه نشان دهنده عدم موفقيت اين طرح در اين كشورهاست.
درعين حال نمونه‌هاي موفق بسياري نيز در دنيا وجود دارد. براي مثال يكي از اين نمونه‌ها تركيه است كه در سال 2005 در قالب يك پروژه اصلاحي اقدام به اصلاحات بنيادي و ساختاري در نظام پولي خود كرد كه حذف صفر هم يكي از بخش‌هاي آن بود. در واقع براي اين كه حذف صفر موفق شود پيش از آن بايد اقدامات اصلاحي ساختاري از استقلال بانك مركزي گرفته تا اصلاح سياست‌هاي پولي را اجرا كرد كه حذف صفر آخرين حلقه از زنجيره اصلاحات پولي محسوب مي‌شود.
بنابراين اصلاحات ساختاري پيش زمينه موفق بودن اصلاح پولي و حذف صفر است. دراين زمينه استقلال بانك مركزي، حذف سلطه دولت از نظام پولي، حذف آثار پولي درآمدهاي نفتي در اقتصاد و اصلاح نظام بانكي كه در آن بانك‌هاي ناسالم با صورت‌هاي مالي ناتراز خود چالش جدي ايجاد كرده‌اند، چهار اقدام بنياديني است كه بايد پيش از حذف صفرها از پول ملي اجرايي شود تا ضامني براي موفقيت اين طرح باشد. در صورتي كه بدون اين اقدامات ساختاري تنها به حذف صفر اكتفا كنيم پس از گذشت چند سال دوباره مجبور به تكرار اين كار خواهيم شد.
از آنجا كه حذف صفرهاي پول ملي از ناحيه امحاي اسكناس و مسكوك موجود و چاپ و ضرب جديد هزينه بالايي براي كشور دارد، اگر طرح موفقيت‌آميز نباشد يكبار ديگر اين هزينه را متحمل مي‌شويم. بنابراين در مجموع به دولت توصيه مي‌شود كه پيش از حذف صفرها اقدامات و اصلاحات ساختاري درسياست‌هاي پولي خود را اجرايي كنند و در حلقه آخر اين زنجيره صفرها را حذف كنند.
*اقتصاددان
منبع: روزنامه ايران،17 دي 1397
پژوهش**1197**
تهران- ايرنا- از دهه‌ها قبل مردم زودتر از دولت تعدادي از صفرهاي پول ملي را حذف كرده‌اند و در عمل در محاورات و معاملات خود از تومان استفاده مي‌كنند. حذف صفر از پول ملي سابقه طولاني در ايران دارد.
