معاهده پاریس اهرمی برای كاهش اثرات تغییر اقلیم

دانشمندان محیط زیست پیش تر پیش بینی كرده بودند كه اگر كشورهای صنعتی تولید گازهای گلخانه ای«مهم‌ترین محصول صنایع و علت اصلی گرم شدن زمین» كاهش ندهند، دمای كره زمین تا پایان قرن، 2 درجه گرمتر خواهد شد.
گرم شدن زمین منجر به نابودی ذخایر یخ قطب ها، ایجاد سیلاب ها و تغییرات آب و هوایی شدید و حوادث زیست محیطی بسیاری خواهد شد كه سرانجام آن مهاجرت میلیون ها نفر است كه مشكلات اجتماعی و اقتصادی فراوانی را بر كشورها تحمیل می كند.
12 دسامبر 2015 در پاریس، معاهده ای برای مقابله با تغییرات اقلیمی و باز شدن گره ها برای اقدامات علیه تغییر اقلیم و همچنین سرمایه گذاری در جهت اقتصادی كم كربن، مقاوم، انعطاف پذیر و پایدار توسط 195 كشور مورد توافق قرار گرفت.
هدف اصلی این توافق جهانی جلوگیری از افزایش دمای كره زمین در این قرن زیر 2 درجه سانتیگراد و همچنین ایجاد تلاش برای محدود كردن دما به افزایش آن به زیر 1.5 درجه سانتی گراد نسبت به سطح آن قبل از صنعتی شدن است. هدف بلندمدت توافق پاریس این است كه دمای كره زمین تا پایان قرن به جای دو درجه، 1.5 درجه سانتیگراد افزایش یابد.
ایران یكی از كشورهایی است كه در شكل گیری معاهده پاریس حضوری فعال داشته،این معاهده در مجلس شورای اسلامی تصویب شده اما هنوز به تصویب شورای نگهبان نرسیده است.
برخی مخالف و برخی موافق پیوستن ایران به این معاهده هستند؛ به اعتقاد مخالفان در این شرایط اقتصادی پیوستن به این معاهده به نفع ایران نیست؛ اما برخی مانند «داود پرهیزكار» معاون وزیر راه و شهرسازی و رییس سازمان هواشناسی معتقد به پیوستن ایران به این معاهده است.
وی روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا گفت:متاسفانه برخی در كشور بروز پدیده تغییر اقلیم را قبول ندارند؛ بررسی ها نشان می دهد طی 50 سال گذشته بیش از 50 میلیمتر بارش سالانه كم شده است كه برای كشور خشك و نیمه خشكی مانند ایران این عدد بزرگی است.
وی افزود: نگاه من به موضوع پیوستن ایران به معاهده پاریس كاملا علمی است و اصلا سیاسی نیست، نگاه جهان هم به آن علمی است؛ هیات بین دولتی تغییر اقلیم ( IPCC ) با استفاده از هزار كارشناس و دانشمندی كه از سراسر دنیا دارد، گزارشی از وضعیت آب و هوایی كشورها كه به گزارش «ارزیابی وضعیت» معروف است تهیه می كند.
رییس سازمان هواشناسی ادامه داد: گزارش پنجم این كارشناسان نشان می دهد كه دمای كره زمین افزایش یافته است؛ این افزایش دما پیامدهای زیادی به همراه دارد كه یكی از آنها از بین رفتن یخچال های قطبی است.
پرهیزكار افزود: در ایران نیز شاهد تاثیر تغییر اقلیم هستیم، به عنوان مثال بیشتر بارش های كشور به سمت رگباری شدن پیش رفته و بیشتر بارش ها منجر به سیل می شود در حالی كه تا چند سال گذشته بارش ها به صورت نرمال و معمولی بود.
وی درباره اینكه چرا بارش ها به صورت رگباری و سیل آسا شده است،گفت: علت آن گرمایش جهانی است و از نظر فیزیكی هم قابل تحلیل و تفسیر و یك موضوع علمی است؛ به عنوان مثال اگر هوای تهران قبلا با 10 لیتر آب به حالت اشباع می رسید اكنون كه گرم شده برای اشباع به 15 لیتر آب نیاز دارد كه این میزان به صورت سیل جاری می شود.این یعنی هم كم بارشی زیاد شده و هم اینكه اگر ببارد بارش ها سیل آسا و ویرانگر است.

*** توسعه حاشیه نشینی یكی از پیامدهای تغییر اقلیم
رییس سازمان هواشناسی ادامه داد: همچنین شاهد خشكسالی های پیاپی در كشور هستیم. در جنوب شرق و شرق كشور روستاهای بسیاری به علت خشكسالی خالی از سكنه شده اند چون سالهای متمادی آبی نبوده بنابراین دیگر قادر به كشاورزی و دامپروری نبودند از این رو محل سكونت خود را رها و به حاشیه شهرها مهاجرت كردند و به این صورت شهرها گسترش یافت.
وی افزود: از این افراد عده ای كه تا حدی از توان مالی برخوردار بودند داخل شهرها ساكن شدند كه كلانشهرها را شكل دادند و عده ای هم كه توان مالی نداشتند در حاشیه شهرها ساكن و موجب توسعه حاشیه نشینی شدند. بر اساس آمار و ارقام 19 میلیون نفر حاشیه نشین داریم یعنی تقریبا از هر 4 ایرانی یك نفر در حاشیه شهرها زندگی می كند.
معاون وزیر راه و شهرسازی تاكید كرد: در واقع مهاجرت از روی ناچاری بوده زیرا شرایط اقلیمی تحت تاثیر گرمایش جهانی آنها را مجبور به این كار كرده است.تغییر اقلیم و اثرات آن در ایران در بسیاری از جاها قابل رویت است كه خشك شدن تالاب ها و رودخانه ها در نقاط مختلف كشور نمونه ای از این تاثیر است؛ البته باید توجه داشته باشیم كه تغییر اقلیم به تنهایی مقصر تمام آنها نیست بلكه مدیریت نادرست طی سال های گذشته نیز نقش بسزایی در خشك شدن دریاچه ارومیه، بختگان یا زاینده رود داشته است.

*** توجه به توان خرده اقلیم لازمه توسعه پایدار
وی تاكید كرد: طی سال های گذشته مدیریت بدون توجه به خرده اقلیم ها شكل گرفته است؛ در واقع هدفگذاری در روند مدیریت، توسعه بدون توجه به توان خرده اقلیم بوده است در حالی كه لازمه توسعه پایدار توجه به توان خرده اقلیم است.اگر این كار در ابتدای هر توسعه انجام شود دیگر مشكلاتی مانند كمبود آب، آلودگی هوا و انباشت جمعیت را در یك منطقه نخواهیم داشت كه در این صورت قطعا خدمات رسانی نیز بهتر خواهد شد.

*** انتقال آب بین حوضه ای و پیامدهای آن
پرهیزكار در ادامه به انتقال آب بین حوضه ای و پیامدهای آن اشاره كرد و گفت: پنج پارامتر هوا، آب، خاك، یخچال های طبیعی و زیست بوم منطقه تعیین توان خرده اقلیم است كه بشر توانست یكی از آنها را نفع خودش دستكاری كند كه آن آب است، توانست با حفر كانال و لوله كشی آب را از حوضه ای به حوضه دیگر منتقل كند كه پیامدهای آنرا اكنون در كشور می بینم.
وی افزود: وقتی آب را جابجا می كنیم مردم در محل جدید جمع می شوند اگر این آب به هر علت قطع شود فاجعه رخ خواهد داد، به عنوان مثال اكنون صحبت از انتقال آب از یك دریا به سمت كویر است، در حالی كه بهتر است به جای اینكه آب را به كویر بیاوریم مردم را به كنار آب ببریم تا هم خط ساحلی آباد شود و هم هزینه ها كاهش یابد.

*** برلزوم پیوستن ایران به معاهده پاریس شكی نیست
رییس سازمان هواشناسی گفت: تمام این مسائل به تاثیرات تغییر اقلیم بر می گردد بنابراین بر لزوم پیوستن ایران به معاهده پاریس شكی نیست در واقع كارهای تحقیقاتی در دنیا نشان داده دمای كره زمین افزایش یافته است، كارهای تحقیقاتی داخل كشور هم آنرا تایید می كند اینطور نیست كه ما در یك فضای خارج از فضای جهانی قرار داشته باشیم.
وی ادامه داد: بررسی های ما هم نشان می دهد هم دمای كشور افزایش یافته و هم بارش ها كاهش یافته است یعنی دو عاملی كه برای كشور بسیار خطرناك است كه ناشی از گرمایش جهانی است بنابراین قطعا به برطرف كردن شرایط به وجود آمده در دنیا كمك كنیم.
پرهیزكار افزود: این كار در كشور شدنی است چون تعهدی كه در معاهده پاریس داده شد زیاد نیست و 4 درصد است بنابراین كافی است همین صنایع دودزایی كه اكنون در كشور داریم را بهسازی كنیم كه هزینه چندانی نیز ندارد، با این كار به راحتی می توانیم 4 درصد تعهد خود را انجام دهیم.

*** توان بالای ایران در تامین انرژی های تجدید پذیر
رییس سازمان هواشناسی گفت: ایران دارای پتانسیل بالایی در زمینه انرژی های پاك و تجدید پذیر است كه می توانیم در یك برنامه بلند مدت به آنها بپردازیم، توان انرژی خورشیدی در ایران به حدی است كه می توان برق قاره اروپا را تامین كنیم.
وی به مصرف بی رویه آب در كشور اشاره كرد و گفت: برای مصرف انرژی به ویژه آب در كشوری مانند ایران كه بر روی مرز خشكی قرار دارد باید فرهنگ سازی صورت گیرد، به مردم نحوه مصرف آموزش داده شود همچنین مسوولان مدیریت صحیح منابع را بدانند.

*** مخالف انتقال آب بین حوضه ای هستم
وی افزود: ایران سواحل گسترده ای دارد اما می بینم به جای اینكه صنایع آب بر و یا جمعیت را كنار آب متمركز كنند دنبال این هستند كه آب را از یك حوضه به حوضه دیگر منتقل كنند، این روش سالها است در كشور از جمله تهران تجربه می شود.
پرهیزكار ادامه داد: به عنوان مثال 5 سد از جمله كرج، طالقان، لتیان و ماملو آب تهران را تامین می كنند اما آیا مشكل كم آبی پایتخت برطرف شده است، نه تنها برطرف نشد بلكه با آوردن آب، جمعیت بیشتری در مقصد ( تهران ) جمع شدند.
وی تاكید كرد: وقتی آبی از یك حوضه به حوضه دیگری منتقل می شود در واقع هر دو حوضه را خراب كرده ایم، در حوضه اول كسانی بودند كه از آن حقابه استفاده می كردند و حالا محروم شدند و حوضه دوم آبی نداشتند و شما برای آنها حقابه ایجاد كردید، حال اگر روزی آب یكی از این سدها به سمت تهران قطع شود چه فاجعه ای پیش خواهد آمد؟
معاون وزیر راه و شهرسازی در پاسخ به اینكه با این حساب با انتقال آب بین حوضه ای موافق نیستند گفت: بله با انتقال آب حوضه به حوضه موافق نیستم فقط به شرطی كه مبدا آب زیاد و دائمی داشته باشد و جابجایی با هدف شرب انجام شود كه البته آنهم نیاز به مطالعات بسیاری دارد.

*** انتقال آب با هدف تلطیف هوا ، حرفی غیر علمی است
وی افزود: روزی می گفتند با احداث كانال آب شمال را به جنوب منتقل كنیم تا هوای كویر تلطیف شود؛ اینها همه حرفهای غیر علمی است، در این روش ها مثلا آبی كه می خواهند منتقل كنند را با آب خلیج فارس دریای عمان مقایسه كنند آیا به آن اندازه می توانند آب بیاورند قطعا نه ، آیا هوای سواحل این دریاها بهاری و تلطیف شده است؟
پرهیزكار اظهار داشت: یك سری كارها واقع بینانه است كه در این حالت تحلیل و بررسی علمی دارد اما وقتی به رویا تبدیل می شود دیگر جایی برای بررسی نمی ماند، اینكه بگوییم دلمان می خواهد كویر سبز شود باید ببینم آیا واقعا می شود؟ چه حجم آبی می خواهید وارد كویر كنید قطعا به اندازه خلیج فارس و دریای عمان كه نمی توانید بیاورید.
وی ادامه داد: دراین سواحل در فصل تابستان به علت بالا بودن رطوبت و شرجی بودن هوا ، نفس كشیدن به سختی انجام می شود ، حال اگر حجم زیادی آب وارد كویر شود به علت بالا رفتن رطوبت دیگر زندگی كردن غیر ممكن می شود زیرا در دمای 50 درجه در مناطق خشك می توان زندگی كرد اما با همین دما در مناطق مرطوب زندگی دشوار و گاها غیر ممكن می شود.
وی گفت: بنابراین اینها مباحثی است كه مبانی علمی ندارد و بیشتر تصورات ذهنی یك فرد یا گروه است، باید مطالعات دقیق انجام شود، آسیب های اجتماعی و زیست محیطی آن حتما بررسی شود چون آسیب های اجتماعی و زیست محیطی چیزی نیست كه بتوان جبران كرد.

*** تهران و پدیده جزیره گرمایی
رییس سازمان هواشناسی كشور گفت: زمانی تهران تفرجگاه «شهر ری» بود اما اكنون به علت ترافیك ، آلودگی هوا و ازدحام جمعیت خود تهرانی ها هم دیگر تحمل هوای آنرا ندارند، گذشته از این پدیده هایی مانند جزیره گرمایی كه به واسطه كلانشهر شدن تهران شكل گرفته نیز اذیت كننده است زیرا جزیره گرمایی باعث شد دمای هوای تهران حداقل سه تا چهار درجه افزایش یابد.
وی افزود: از این رو دیگر در تهران برف های سنگین نمی بارد اگر هم ببارد ماندگاری ندارد و علت آنهم افزایش دمای كمینه در تهران است، این افزایش هم به علت سیاست های غلط ایجاد شده است اینكه جمعیت زیادی را در تهران جمع كردیم و تهران بزرگ و بزرگ تر شد و اكنون در مدیریت آن درمانده شده ایم، وقتی صحبت از مدیریت زلزله می شود مسولان مستاصل می شوند كه در صورت وقوع آن چگونه می شود شهر را مدیریت كرد.
علمی 9014**1440