اكنون سؤال می‌تواند این باشد كه راه‌حل جایگزین مخالفان FATF برای نپیوستن به كنوانسیون‌های یاد شده چیست و به عبارت دقیق‌تر آیا برای فرار از تبعات عدم قبول این كنوانسیون‌ها گزینه‌ای وجود دارد یا خیر؟
ساز و كارهای بین‌المللی در ماهیت خود كشورهای مختلف و نهادهای غیر ملی را درگیر خویش می‌كنند و بنابراین نمی‌توان با یك راهكار ملی آثار فراملی ناشی از این سازوكارها را مرتفع كرد. چرا كه اراده چندین كشور و نهاد بین‌المللی پشت آن قرار دارد و تبعات آن هم ناظر به همین اراده فراملی است. ما درخصوص موضوع FATF با وضعیتی مواجه هستیم كه تصمیم‌گیری درباره قبول یا عدم قبول شروط و استانداردهای آن در حیطه اختیارات ما قرار دارد اما تبعات ناشی از نپیوستن آن خارج از حوزه این اختیارات است. چرا كه ما اساساً در این زمینه با یك اراده بین‌المللی مواجه هستیم كه خود به واسطه همراستا شدن و هماهنگ شدن بخش عمده‌ای از اراده‌های ملی كشورها به وجود آمده است.
در واقع FATF كار خاصی انجام نمی‌دهد جز تهیه گزارش‌ها و توصیه‌هایی از موارد مربوط به پولشویی و تأمین مالی تروریسم در كشورها. آنچه درخصوص این مسأله مهم است، میزان نافذ بودن گزارش‌های آن است تا حدی كه تقریباً تمام كشورها به جز موارد بسیار اندك و نادری خارج از چارچوب این توصیه‌ها اقدام به برقراری ارتباطات بانكی نمی‌كنند. این یعنی آنكه گزارش‌دهی منفی این مركز درباره وضعیت نظام بانكی و اقتصادی یك كشور مساوی خواهد بود با قفل شدن اكثر یا تمام تراكنش‌های مالی آن كشور.
برای عبور از این وضعیت و دور زدن آن دو راه می‌تواند وجود داشته باشد؛ یكی روی آوردن به تبادلات فیزیكی مالی یعنی همان نقل و انتقال چمدانی پول و دیگری ایجاد نهادی موازی در عرصه بین‌الملل. راه حل اول بدون شك برای اداره امورات كشوری چون ایران با نیازهای گسترده ارزی و پولی به هیچ عنوان پاسخگو نیست. درخصوص راه‌حل دوم هم بایستی یك بلوك خاص در دنیا برای تشكیل نهادی مشابه و موازی وجود داشته باشد حال آنكه به جز موارد انگشت شمار و محدودی، تمام كشورهای دنیا اعم از حامیان و رقبای آمریكا، سازوكار FATF را پذیرفته و با آن همكاری می‌كنند. این یعنی آنكه حتی اگر كشوری چون ایران برای تشكیل یك نهاد موازی دور خیز كند، تقریباً هیچ شریكی در دنیا پیدا نخواهد كرد.
بنابراین در حوزه بین‌المللی تقریباً هیچ راه گریزی از قفل شدن و فریز شدن سیستم نظام بانكی كشور نیست. شاید برخی بگویند حتی با قفل شدن كامل سیستم مراودات مالی كشور باز هم امكان اداره امورات مملكت نظیر فروش نفت و دریافت پول آن یا جلو بردن پروژه‌های مختلف و ... وجود دارد كه در این صورت همان مدعیان باید درباره چگونگی آن هم توضیح بدهند. خصوصاً درباره كشوری چون ایران كه ذیل تحریم‌های مضاعف و سنگین امریكا هم قرار دارد و قسمتی از نظام بین‌الملل مترصد كوچك‌ترین فرصت برای انزوای كامل آن است.
*استاد دانشگاه
منبع: روزنامه ایران، 3/11/1397
پژوهشم**1197**
تهران- ایرنا- مخالفان FATF در ایران بر نپیوستن به كنوانسیون‌های پالرمو و CFT اصرار دارند. این در حالی است كه تبعات نپیوستن به این كنوانسیون‌ها و عدم قبول شروط FATF تبعاتی كاملاً روشن و واضح هستند كه مدت‌هاست درباره آنها صحبت می‌شود.
