ظرفيتهاي فرهنگي و اجتماعي زيربناي توسعه

بر اين اساس فرهنگ تنها يكي از اجزاي توسعه نيست بلكه عامل اساسي آن محسوب مي شود و توسعه ‌اي كه نتواند حيات فرهنگي را تشخيص دهد و به اين بخش بي توجه باشد موفق نخواهد بود.
با هدف بررسي مسائل و مشكلات اين حوزه در گناباد ميزگردي با شركت رئيس انجمن سينماي جوان، كارشناس مسئول اجتماعي فرمانداري، رئيس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي و استاد دانشگاه آزاد اسلامي واحد گناباد در دفتر خبرگزاري جمهوري اسلامي برگزار شد.

* توسعه پايدار نيازمند ظرفيتهاي فرهنگي و اجتماعي
رئيس انجمن سينماي جوان گناباد در ميزگرد ايرنا گفت: بسياري از ادارات اين شهرستان با بخش فرهنگ و هنر بيگانه هستند و يا آن را باور ندارند. البته برخي مسئولان دستگاههاي اجرايي كه درك صحيحي از اين امر دارند ارتباط خود را با مجموعه هاي فرهنگي و هنري افزايش داده و در نتيجه از نظر كمي و كيفي اثربخشي اقدامات ادارات تابعه آنها در جامعه بيشتر شده و به موفقيتهاي زيادي دست يافتند.
محمد برادران افزود: فرهنگ و هنر خيلي جلوتر از ادارات در فرآيند توسعه گناباد حركت كرده اند. در دهه 1370 كه معضل كم آبي و محيط زيست هنوز به دغدغه اي مهم تبديل نشده بود هنرمندان گنابادي با توليد فيلمهاي كوتاه و آثار هنري براي آگاهي بخشي جامعه نسبت به معضلات توجه داشتند و آنها را مورد آسيب شناسي دقيق قرار دادند.
وي ادامه داد: توسعه فرهنگي زيربناي توسعه و رونق اقتصادي است و در اين خصوص اصحاب فرهنگ و هنر داراي خلاقيت و قدرت تحليل هستند لذا مسئولان بايد از ظرفيتهاي آنها براي تبيين فعاليتهاي خود در جامعه بهره بگيرند.
رئيس انجمن سينماي جوان گناباد گفت: از قديم اگر بنا و يا كارگري كار خود را درست و حرفه اي انجام مي داد به وي اطلاق مي شد كه فرد بسيار هنرمندي است و بر عكس اگر توانايي انجام كاري را نمي داشت عنوان مي شد كه هنر انجام كار را ندارد و همين نشاندهنده ارتباط عميق بين واژه هنر و هنرمند با انجام كار صحيح است.
استاد دانشگاه آزاد اسلامي واحد گناباد نيز در ادامه ميزگرد ايرنا گفت: توسعه فرهنگي زماني زيربناي توسعه ساير بخشها قرار مي گيرد كه مسئولان درك درستي از فرهنگ و هنر داشته باشند.
دكتر ابوالقاسم شفيعي افزود: مديران بايد مشكلات جامعه مانند كم آبي و لزوم صرفه جويي در مصرف آب را با استفاده از ابزار فرهنگ و هنر و بهره گيري از توانايي هنرمندان در قالب آثار فرهنگي و هنري نظير فيلم، عكس و موارد مشابه به دغدغه عمومي مردم تبديل كنند و در مسير توسعه اقتصادي از اين ظرفيتها حداكثر بهره را بگيرند.
رئيس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي گناباد هم گفت: دستگاههاي اجرايي و مسئولان موتور محرك توسعه فرهنگي و هنري شهرستان نيستند در حالي كه اصحاب فرهنگ و هنر نقش مهمي در اين زمينه دارند لذا مهمترين هنر يك مسئول استفاده حداكثري از ظرفيتهاي فرهنگي هنري، و جهتيابي آنها و استفاده از نقطه نظرات فعالان اين بخش براي افزايش اثربخشي است.
حميدرضا مهدوي مقدم افزود: توجه به ظرفيتهاي فرهنگي و هنري در مسير توسعه گناباد از گذشته مورد اقبال و دغدغه هنرمندان قرار داشته و مصداق بارز آن توليد فيلم و آثار هنري مختلف با موضوعاتي مشكلاتي مانند خشكسالي و كمبود آب از حدود 20 سال پيش است.
وي ادامه داد: طي سه سال اخير نيز گردشگري محور مهم توجه آثار هنري قرار گرفت كه در نتيجه آن شاهد افزايش راه اندازي اقامتگاههاي بوم گردي در گناباد هستيم و امروز غذاهاي محلي مانند آش گناباد در سطح كشور حائز رتبه هاي برتر ميان غذاهاي سنتي كشور و به يك برند در منطقه تبديل شده است.
كارشناس مسئول امور اجتماعي فرمانداري گناباد هم در ادامه ميزگرد ايرنا بر لزوم اجماع واحد بين مسئولان براي استفاده از ظرفيتهاي فرهنگي و اجتماعي در مسير توسعه تاكيد و بيان كرد: هم اكنون ديدگاه هماهنگي در اين زمينه وجود ندارد، برخي گردشگري را محور توسعه و بعضي ديگر زيارت و مسائل ديگري را لازمه اين مهم مي دانند.
حميدرضا مهويدي شهري افزود: كاهش آسيبها و مشكلات و نيز ايجاد نشاط اجتماعي در جامعه بدون استفاده از ظرفيتهاي فرهنگي اجتماعي و جهتدهي آنها در مسير توسعه محقق نمي شود. دولت تدبير و اميد عنايت خاصي به ايجاد شور و نشاط با بهره گيري از توان اصحاب فرهنگ و هنر دارد لذا فرمانداري گناباد با برگزاري جلسات مختلف با حضور صاحبنظران ذيربط در اين زمينه تلاش مي كند و ليكن تحقق اين امر نيازمند هم افزايي بيشتر بين متوليان مربوطه است.

* لزوم پيوست فرهنگي در طرحهاي عمراني
رئيس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي گناباد در ادامه ميزگرد ايرنا گفت: فرهنگ زيربناي اصلي توسعه پايدار تمام جوامع توسعه است و براي رسيدن به توسعه اقتصادي و اجتماعي ناگزير از توجه به اين مهم هستيم ولي بسياري از برنامه ريزان درك درستي از فرهنگ ندارند.
مهدوي مقدم به مصوبه قانوني لزوم پيوست فرهنگي براي همه طرحهاي عمراني و مديريت شهري در بخشهاي مختلف اشاره و بيان كرد: برخي مجريان و متوليان ذيربط به دليل درك ناكافي از اهميت مقوله فرهنگ اين مهم را در طرحها رعايت نمي كنند.
وي ادامه داد: در اجراي طرحهاي عمراني به خصوص مديريت شهري بايد مكانهايي براي براي توسعه فرهنگ كتابخواني و فعاليتهاي فرهنگي مانند سالنهاي سيما، نمايش و مكانهايي براي گردشگري و تفريح در طرحهاي عمران و مديريت شهري لحاظ شود.
رئيس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي گناباد گفت: وقتي پيوست فرهنگي در طرحهاي توسعه اي رعايت نشود ظرفيت پذيرش توسعه اقتصادي در جامعه وجود نخواهد داشت و در برخي موارد اين طرحها با اقبال عمومي مواجه نمي شوند.
وي افزود: توسعه فرهنگي به خوبي براي مسئولان ذيربط تبيين نشده و تعريف هريك از مسئولان از فرهنگ با يكديگر فرق دارد و همين موجب از هم گسيختگي و مغايرت فعاليتها با اهداف مورد نظر مي شود.
رئيس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي گناباد ادامه داد: لزوم رعايت پيوست فرهنگي در همه طرحها از پارسال در قالب مصوبات شوراي فرهنگ عمومي مورد توجه قرار گرفت و به دستگاههاي اجرايي ارائه شد ولي چون همه دستگاههاي اجرايي درك درستي از لزوم رعايت آن ندارند در برابر آن مقاومت مي كنند.
وي گفت: اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي با اقداماتي نظير راه اندازي كاروان فرهنگ و هنر در روستاها، هفته فرهنگي گناباد و برنامه هاي ديگر سعي كرده ضمن هم افزايي فعاليتها، ظرفيتهاي بالقوه را شناسايي و آنها را در مسير توسعه شهرستان به فعليت برساند.
كارشناس مسئوول اجتماعي فرمانداري گناباد هم در ادامه ميزگرد ايرنا گفت: پيوست فرهنگي و اجتماعي در طرحهاي عمراني به عنوان يكي از قوانين ابلاغ شده در همه طرحها از اهميت و حساسيت خاصي برخوردار است ولي به نحو مطلوب مورد توجه متوليان و مشاوران ذيربط قرار نمي گيرد.
مهويدي افزود: فقدان توجه به اين مهم موجب مي شود طرحي كه بعد از صرف هزينه و اعتبارات بسيار به بهره برداري مي رسد از نظر فرهنگي و اجتماعي با مشكلاتي مواجه شود ولي زماني كه پيوست فرهنگي مورد عنايت قرار گيرد پيش از اجراي تمام مسائل آن رفع مي شوند.
وي ادامه داد: فرمانداري گناباد با برگزاري جلسات متعدد براي رعايت پيوست فرهنگي اجتماعي در طرحها تلاش مي كند ولي بدون همگرايي و اجماع بين مسئولان و مشاوران طرحها اين مهم به سرانجام نمي رسد لذا بايد اهميت آن بيش از پيش تبيين شود.
رئيس انجمن سينماي جوان گناباد نيز در ادامه ميزگرد ايرنا گفت: رعايت پيوست فرهنگي در طرحهاي عمراني و شهري موجب ارتقاء فرهنگ عمومي مي شود ولي به دليل درك ناكافي از اين مهم بين متوليان ذيربط شاهد مقاومتهايي در رعايت آن هستيم.
برادران بر لزوم در نظر گرفتن مكانهايي براي انجام كارهاي فرهنگي مانند كتابخانه، كيوسك مطالعه و موارد مشابه در طرحهاي عمران شهري نظير مجتمع و پاركها تاكيد و بيان كرد: نسبت به اين مهم در گناباد توجه نمي شود و نبود ثبات مديريتي هم در دامن زدن به اين مشكلات موثر است. اگر مسئولي هم داراي ديدگاه فرهنگي باشد تا زماني كه قصد تحقق اهداف خود را داشته باشد بعد مدتي تغيير مي كند.
وي ادامه داد: اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي گناباد با توجه به خرد جمعي اقدامات خوبي در شناخت ظرفيتها و همگرايي بين اصحاب فرهنگ، هنر و شناسايي و معرفي اين ظرفيتها انجام داده ولي براي اثربخشي بهتر فعاليتها در جامعه بايد فرهنگ به درك عمومي همه مسئولان تبديل شود.
استاد دانشگاه آزاد اسلامي گناباد هم گفت: رعايت پيوست فرهنگي در طرحهاي عمراني و فرهنگي اثرات اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي اجراي آنها را از نظر مكانيابي، طراحي، تبعات فرهنگي و اجتماعي ارزيابي مي كند.
شفيعي افزود: توجه به پيوست فرهنگي در طرحها زمينه خلاقيت مديران و متوليان ذيربط را نيز در فعاليتهاي فرهنگي و اجتماعي تقويت و آنان را به عاملي براي گسترش فرهنگ عمومي تبديل مي كند.
وي ادامه داد: با وجود آنكه رعايت پيوست فرهنگي در طرحهاي عمراني به موجب مصوبه دولت و شوراي عالي انقلاب فرهنگي به صورت يك قانون به همه دستگاههاي اجرايي ابلاغ شد ولي به دليل درك ناكافي متوليان ذيربط از مقوله فرهنگ و نتايج اثربخش آن و نبود رويكرد فرهنگي، به اين مهم عنايت نمي شود.

* ظرفيتهاي فرهنگي لازمه تحقق اقتصاد مقاومتي
كارشناس مسئول امور اجتماعي فرمانداري گناباد در ادامه ميزگرد ايرنا گفت: اقتصادمقاومتي به عنوان عامل مهم خوداتكايي، رشد و شكوفايي اقتصاد مبتني بر توليدات و توانمنديهاي داخلي و لازمه موفقيت در مقابله با تحريمهاي اقصتادي دشمنان از سالهاي گذشته مورد توجه رهبر معظم انقلاب اسلامي قرار داشته و توجه به آن جامعه را به خودباوري و بالندگي مي رساند.
مهويدي افزود: مهندسي فرهنگي و اقتصادي و توجه به ظرفيتهاي فرهنگي و اجتماعي در فرآيند توسعه و رونق اقتصادي ضرورت مهم تحقق اهداف اقتصاد مقاومتي به شمار مي رود. براي پيروزي مقابل سياستهاي خصمانه و ترفندهاي اقتصادي دشمنان بايد به خودباوري لازم دست يابيم.
وي ادامه داد: بايد به دنبال تبيين الگوهاي عملي در جامعه باشيم، فرهنگي بينديشيم، فرهنگي رفتار كنيم و فرهنگ اقتصاد مقاومتي در همه جا به عنوان دغدغه اساسي مردم شناخته شود. فرمانداري گناباد هم در جلسات متعدد اقتصادي و فرهنگي و اجتماعي به انسجام بخشي بخشهاي مختلف براي تحقق اقتصاد مقاومتي توجه مي كند.
رئيس انجمن سينماي جوان گناباد نيز گفت: براي تحقق اهداف اقتصاد مقاومتي بايد در مرحله نخست فرهنگ عمومي جامعه را براي درك صحيح آن ارتقاء دهيم و لازمه تحقق اين امر رعايت وجدان كاري است.
برادران افزود: با اين وجود اقدام موثري براي تحقق كامل اهداف اقتصاد مقاومتي از سوي متوليان ذيربط انجام نشده و گرچه تاكيد رهبر معظم انقلاب اسلامي در قالب بنرها در سطح شهر منتشر شده و اما اكثر افراد از اهميت اقتصاد مقاومتي تنها شعار اقتصاد مقاومتي مي دهند ولي در عمل اقدام موثري براي عينيت بخشيدن آن انجام نداده اند.
وي علت آسيب پذيري جامعه را در برابر تهاجم فرهنگي دشمنان ضعيف بودن فرهنگ عمومي براي مصون سازي جامعه ذكر و بيان كرد: مسئولان تاكنون از ظرفيت فرهنگ و هنر براي تبيين اهميت خريد كالاي ايراني و حمايت از توليدات داخلي بهره مطلوب نگرفته اند. براي ترويج فرهنگ سازي اقتصاد مقاومتي بايد به فرهنگ و هنر فرصت بازيابي جايگاه خود را در اين عرصه بدهند.
رئيس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي گناباد نيز در ادامه ميزگرد ايرنا گفت: فرهنگ و هنر با دامنه وسيع خود در رشته هاي مختلف ظرفيتهاي زيادي براي اشتغالزايي و تحقق اهداف اقتصاد مقاومتي دارد لذا بايد اين ظرفيتها را شناخت و با حمايت از متوليان ذيربط آنها را در مسير توسعه و رونق اقتصادي جهتدهي كرد.
مهدوي افزود: موسسات فرهنگي، كانونهاي آگهي و تبليغات، پايگاههاي اطلاع رساني متعدد از ظرفيت موثري براي نقش آفريني در اين زمينه برخوردارند. بسياري از اين بخشها با حمايتهاي اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي و مسئولان ذيربط تشكيل و زمينه اشتغال تعداد زيادي را فراهم كرده اند. تنها در سه ماهه سوم امسال 15 هزار نفر از برنامه هاي فرهنگي گناباد بازديد داشته و اين بخشها بالغ بر دو ميليارد ريال گردش مالي داشتند.
وي راه اندازي كاروان فرهنگ و هنر در روستاهاي گناباد را كه براي نخستين بار در سطح كشور طي دو سال اخير انجام شد اقدام مهمي براي شناخت قابليتها و ظرفيتهاي بالقوه اين بخش در بين روستاييان و امكان بروز و به فعليت رساندن آنها توصيف و بيان كرد: اين طرح هم اكنون به عنوان يك الگو در سطح استان خراسان رضوي و حتي كشور مورد توجه قرار گرفته است.
استاد دانشگاه آزاد گناباد هم گفت: اقتصاد مقاومتي رويكرد فرهنگي به اقتصاد مي باشد و محتواي آن فرهنگي، خلاقيت و خودباوري و توجه به ظرفيتهاي داخلي براي شكوفايي اقتصاد است.
دكتر شفيعي افزود: ولي متوليان و كنشگران موثر در حوزه اقتصاد مقاومتي براي تبيين اين مهم و تبديل آن به فرهنگ عمومي ضعيف عمل كرده اند. ستاد نماز جمعه بايد فرمايشات رهبر معظم انقلاب اسلامي را در اين زمينه گفتمانسازي كند و مسئولان از ظرفيتهاي اصحاب فرهنگ و هنر در اين بخش بيشتر بهره گرفته تا بعد از گفتمانسازي به سمت رويدادسازي اين مهم پيش برويم.

* موازي كاري آسيب مهم فعاليتهاي فرهنگي
رئيس انجمن سينماي جوان گناباد در ادامه ميزگرد ايرنا گفت: موازي كاري از مشكلات و آسيبهاي مهم در انجام فعاليتهاي فرهنگي است و اثربخشي آنها را كاهش مي دهد. تا زماني دست اندركان و مديران ذيربط درك صحيح از فرهنگ نداشته باشند و تنها به دنبال پر كردن برنامه ها و يا تبليغات باشند موفق نخواهند بود.
دكتر شفيعي عضو هيات علمي دانشگاه آزاد اسلامي گناباد هم گفت: اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي و شوراي فرهنگ عمومي بايد به عنوان سياستگذار عرصه فرهنگ در انسجام بخشي اين فعاليتها و پرهيز از موازي كاري آنها بيشتر تلاش كنند. بايد هر ساله برنامه هاي مبتني بر رويكردهاي محلي تدوين و به ادارات ابلاغ شوند.
مهدوي مقدم رئيس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي موازي كاري را يكي از تنگناهاي مهم در فعاليتهاي فرهنگي توصيف و بيان كرد: شراي فرهنگ عمومي در كنار توجه به ظرفيتهاي فرهنگي و هنري در مسير توسعه و تاكيد بر لزوم رعايت پيوست فرهنگي سعي مي كند به نقش خود در انسجام بخشي اين فعاليتها عمل كند.
مركز شهرستان 89 هزار نفري گناباد در فاصله 287 كيلومتري جنوب مشهد واقع است.
2095/1858