براساس آمار ارائه‌شده از سوي اتحاديه دامداران ايران، سالانه 850 هزار تن گوشت قرمز در كشور توليد مي‌شود كه از اين حجم 500 هزار تن گوشت گوسفند و 300 هزار تن نيز گوشت گاو، گاوميش و گوساله است. براساس همين آمار، تقاضا براي گوشت قرمز در كشور يك‌ميليون و 100 هزار تن برآورد شده است در نتيجه 300 هزار تن كمبود عرضه در كشور وجود دارد كه معمولا دولت بايد اين ميزان كمبود را يا از طريق واردات يا از طريق افزايش توليد گوشت تامين كند؛ چراكه تمايل مردم براي مصرف گوشت گرم از نوع گوسفند و جايگزين‌نشدن گوشت سفيد با گوشت قرمز، موجب كمبود گوشت قرمز در بازار شده است.
نكته قابل‌توجه اينكه در حال حاضر تقاضاي فراواني براي مصرف گوشت گوسفند ايراني در كشورهاي عربي به‌ويژه عراق وجود دارد كه همين امر زمينه افزايش ميزان قاچاق گوسفند زنده يا گوشت گوسفند را افزايش داده است. براساس آمار به دست آمده، در حال حاضر به‌طور تقريبي سالانه بيش از يك‌ميليون رأس دام زنده به‌صورت قاچاق از كشور خارج مي‌شود. آنچه ستاد مبارزه با قاچاق كالا و ارز از ميزان قاچاق گوسفند زنده اعلام كرده است نشان مي‌دهد در 9 ماهه سال 96، 166 هزار و 394 هزار رأس دام زنده توسط اين ستاد كشف و ضبط شده، اين در حالي است كه در 9 ماهه سال 97 اين ميزان قاچاق با رشد 457 درصدي، به 926 هزار و 477 رأس دام رسيده است.
روند رو به رشد قاچاق دام زنده به كشورهاي همجوار و پيامدهاي اين پديده در بازار داخلي كشور كه موجب كاهش عرضه و افزايش قيمت گوشت قرمز مي‌شود، چند سوال مهم را در ذهن ايجاد مي‌كند؛ نخست آنكه چرا سرنوشت دامهاي قاچاقي كه از سوي ستاد مبارزه با قاچاق كالا و ارز كشف شده است، معلوم نيست؛ به‌عبارت ديگر، ستاد مبارزه با قاچاق كالا و ارز پس از كشف و ضبط دام‌ها اعلام نكرده كه آيا اين كشفيات را به بازار مصرف داخل كشور بازگردانده يا تصميمات ديگري براي دامهاي كشف‌شده اتخاذ كرده است؟
از سوي ديگر آمار منتشرشده از سوي ستاد مبارزه با قاچاق كالا و ارز، آمار مربوط به كشفيات اين ستاد از تعداد دامهاي قاچاق‌شده است، در حالي كه به گفته مرزنشينان و كساني كه دام زنده را به‌صورت قاچاق از كشور خارج مي‌كنند، آمار واقعي قاچاق دام زنده، ارقام بيشتري از افزايش اين پديده را نشان مي‌دهد. مضاف بر اينكه قاچاق دام زنده در شرايطي صورت مي‌گيرد كه گفته مي‌شود مانع جدي‌اي در مسير قاچاق دام زنده از مرزها وجود ندارد. به گفته مرزنشينان، دام‌هايي كه گفته مي‌شود به‌صورت قاچاق از كشور خارج مي‌شود، معمولا و طي فرآيندي بار ديگر از طريق واردات به كشور وارد شده و در بازار داخلي با چند برابر افزايش قيمت به فروش مي‌رسد. اين امر نشان مي‌دهد دست‌هاي پشت‌پرده، پديده قاچاق دام زنده را به‌صورت كاملا آگاهانه هدايت مي‌كنند.
**مراحل قيمت‌گذاري گوشت گوسفند
براساس بررسي‌هاي انجام‌شده، بره‌اي كه در يك دامداري به دنيا مي‌آيد براي رسيدن به مرحله كشتار (گوسفند) بايد به وزن 40 كيلوگرم برسد. بر اين اساس با صرف هزينههاي مشخصي ازجمله خوراك دام، آب، برق، گاز و هزينه كارگر، يك بره پس از سه تا چهارماه به وزن 40 كيلوگرم مي‌رسد.
به گفته فعالان صنعت دامداري، مجموع هزينههاي لازم براي فرآيند تبديل بره به گوسفند قابل كشتار، ماهانه 150 تا 200 هزار تومان برآورد مي‌شود. حال اگر ماهانه، حداكثر هزينه يعني200 هزار تومان در نظر گرفته شود، براي يك گوسفند 40 كيلويي، 800 هزار تومان هزينه شده است. به‌عبارت ديگر، هر بره براي تبديل شدن به گوسفند 800 هزار تومان خرج دارد. حال اگر اين رقم بر وزن گوسفند (40 كيلو) تقسيم شود، نشان مي‌دهد كه هر كيلوگرم گوشت گوسفند زنده براي دامدار حدود 20 هزار تومان هزينه دربر داشته است، لذا دامدار بايد با احتساب سود خود، هر كيلوگرم گوشت گوسفند را به قيمت 25 هزار تومان به كشتارگاه بفروشد، اين در حالي است كه به گفته مديرعامل يكي از كشتارگاههاي تهران، اكنون دامداران هر كيلوگرم گوشت گوسفند زنده را 35 تا 38 هزار تومان به كشتارگاه مي‌فروشند.
به گفته مدير يكي از كشتارگاههاي تهران، نيمي از وزن يك گوسفند به گوشت تبديل مي‌شود، حال اگر مبناي فروش هر كيلوگرم گوشت گوسفند زنده 25 هزار تومان در نظر گرفته شود، بنابراين بايد اين رقم را در دو ضرب كنيم، در نتيجه قيمت هر كيلوگرم گوشت گوسفند 50 هزار تومان در كشتارگاه‌ها تمام مي‌شود. در اين ميان هزينههاي مترتب بر يك كيلوگرم گوشت گوسفند در كشتارگاه‌ها حدود 500 تا هزار تومان (هزينه حمل و كشتار) است. به‌عبارت ديگر، هزار تومان به قيمت تمام‌شده گوشت در كشتارگاه‌ها افزوده مي‌شود و گوشت قرمز با قيمت 51 هزار تومان به‌ازاي هر كيلوگرم از كشتارگاه به مراكز توزيع حمل مي‌شود. اين در حالي است كه به گفته توزيع‌كنندگان گوشت قرمز، هر كيلوگرم گوشت قرمز از در كشتارگاه با بيش از هفت‌هزار تومان افزايش قيمت خريداري مي‌شود.
محمود صفري، مدير يكي از كشتارگاههاي تهران در اين زمينه مي‌گويد: «برخي هزينههاي صرف‌شده در فرآيند كشتار در كشتارگاه‌ها، هزينههاي پنهان است؛ هزينه‌هايي مانند پوست‌كني، لاشه‌كشي و... كه معمولا روي كاغذ نوشته نمي‌شود ولي در زمان خروج دام از كشتارگاه، محاسبه مي‌شود.»
پس از خروج گوشت گوسفند از كشتارگاه‌ها و تحويل آن به مراكز توزيع، گوشت بايد با محاسبه 10 درصد سود فروشنده، عرضه شود. درواقع خريدار بايد به‌ازاي هر شقه گوشت گوسفندي، 56 هزار و 100 تومان پرداخت كند، اين در حالي است كه برخي فروشندگان با احتساب سود بيشتر، گوشت قرمز را با قيمت88 الي 90هزار تومان به فروش مي‌رسانند.
**مراحل قيمت‌گذاري گوشت مرغ
موضوع قيمت‌گذاري گوشت مرغ در بازار اندكي با قيمت‌گذاري گوشت قرمز متفاوت است. مهم‌ترين و بيشترين هزينههاي توليد گوشت مرغ، مربوط به خوراك و دان مرغ است. براساس آمار ارائه‌شده از سوي اتحاديه توليدكنندگان مرغ گوشتي، هر كيلوگرم جيره متعادل معمولا شامل ذرت، كنجاله سويا، كنسانتره، روغن، كربنات كلسيم، كوكسيديواستات‌ها، آنزيم‌ها و پروبيوتيك است كه پيش‌دان، ميان‌دان و پس‌دان را تشكيل مي‌دهد.
در يك جيره متعادل، معمولا به‌طور ميانگين سه‌هزار و 724 تومان خوراك براي هر كيلوگرم مرغ با وزن 2.5 كيلوگرم نياز است؛ اما پيش از آن يك مرغدار براي خريد هر قطعه جوجه بايد حدود هزار و 800 تومان و براي بيمه و حمل‌ونقل هر قطعه به ترتيب 310 و 20 تومان پرداخت كند. علاوه‌بر اين، به‌ازاي هر كيلوگرم گوشت مرغ 300 تومان صرف هزينههاي بهداشتي، 300 تومان هزينه مصرف انرژي، 450 تومان براي ساير هزينه‌ها همچون هزينه آب شرب طيور، نظافت، بستر، آماده‌سازي، استهلاك، تعميرات و نگهداري، هزينه اياب و ذهاب، پرسنل، هزينه كارمزد سرمايه در گردش (سود بانكي) و... مي‌شود، حال اگر وزن نهايي يك مرغ 2.5 كيلوگرم در نظر گرفته شود، ضريب تبديل (مقدار غذاي مورد نياز براي اضافه‌شدن يك واحد وزن) 1.98 لحاظ شود، مي‌توان گفت هزينه توليد هر كيلوگرم مرغ براي مرغداران 6 هزار و 600 تا هفت‌هزار تومان است.
با توجه به آمار و ارقام ذكرشده، اين سوال مطرح مي‌شود كه چرا قيمت گوشت مرغ به‌ويژه طي ماه‌هاي اخير با افزايش زيادي مواجه بوده است؟ آمار منتشرشده از سوي اتحاديه سراسري مرغداران گوشتي كشور نشان مي‌دهد امسال قيمت ريزمغذي‌ها بيش از 200 درصد و كنجاله سويا 83 درصد نسبت به سال گذشته افزايش داشته است؛ همين امر موجب شده قيمت تمام‌شده هر كيلوگرم مرغ زنده در مرغداري‌ها با سود حداقل 10 درصد، هفت‌هزار و 500 تا هفت‌هزار و 750 تومان باشد، اما در حال حاضر گوشت مرغ در بازار به‌طور ميانگين به قيمت 13 تا 14 هزار تومان به فروش مي‌رسد.
منبع: روزنامه فرهيختگان؛ 1397،11،07
گروه اطلاع رساني**2059**2002
تهران- ايرنا- روند رو به رشد قاچاق دام زنده به كشورهاي همجوار و پيامدهاي اين پديده در بازار داخلي كشور كه موجب كاهش عرضه و افزايش قيمت گوشت قرمز مي‌شود، در حالي كه به گفته مرزنشينان و كساني كه دام زنده را به‌صورت قاچاق از كشور خارج مي‌كنند، آمار واقعي قاچاق دام زنده، ارقام بيشتري از افزايش اين پديده را نشان مي‌دهد.
