به گزارش روز یكشنبه خبرنگار علمی ایرنا، براساس اخبار منتشر شده، مارك زاكربرگ موسس فیسبوك شخصا پیگیر پروژه یكپارچه سازی سیستم پیام رسانی فیسبوك، واتس‌اَپ و اینستاگرام است؛ شبكه هایی اجتماعی كه به ترتیب اولین، چهارمین و ششمین شبكه اجتماعی محبوب و پرمخاطب دنیا هستند.
براین اساس، زمانی كه پیام رسان های آنها به هم متصل شوند، فیسبوك به راحتی می تواند دیگر رقبای دنیای پیام رسان ها مثل گوگل و اپل را از میدان به در كند. اما موضوع فقط محدود به رقابت در دنیای پیام رسان ها و یا شبكه های اجتماعی نیست.
بر اساس گزارشی كه چندی پیش نیویورك تایمز منتشر كرد، فیسبوك برای اینكار نیازمند اصلاحات و تغییرات گسترده در زیرساخت های نرم افزاری هر یك از این سه شبكه اجتماعی خواهد بود. به این ترتیب كه هر كدام از این شبكه های اجتماعی همچنان استقلال خود را در قالب یك اپلیكیشن جدا حفظ خواهد كرد، اما داده های كاربران میان هر سه به اشتراك گذاشته خواهد شد. این یعنی عملا دیگر دیوار و مرز جدایی میان آنها وجود نخواهد داشت. بر این اساس مثلا كاربری كه فقط در فیسبوك اكانت دارد، می تواند به كاربر دیگری كه فقط در واتس‌اَپ فعالیت می كند، پیام بفرستد یا دریافت كند.
این وضعیت برای فیسبوك كه همین حالا هم پرمخاطب ترین شبكه اجتماعی دنیاست، موجب می شود تا حجم قابل توجهی از اطلاعات كاربران كه تا پیش از این درون این شبكه اجتماعی محبوس مانده بود، برای استفاده در شبكه های اجتماعی دیگر فیسبوك، آزاد شود. موضوعی كه مسئله حریم خصوصی و حقوق كاربران در به اشتراك گذاری اطلاعات آنها توسط این شركت را بار دیگر در مركز توجه قرار خواهد داد.
*** تغییر استراتژی
راهبرد جدید فیسبوك برای یكپارچه سازی، جدا از بحث آزادسازی جریان اطلاعات میان این سه شبكه اجتماعی و یكپارچه كردن زیرساخت آن ها می تواند نشانگر تلاش زاكربرگ برای افزایش دامنه كنترل و نفوذ خود روی اینستاگرام و واتس‌اَپ نیز شمرده شود. شركت هایی كه فیسبوك با صرف میلیاردها دلار در طول سال های اخیر خریداری كرده است.
فیسبوك واتس‌اَپ را حدود پنج سال پیش به ارزش 19 میلیارد دلار خرید و اینستاگرام را هم در سال 2012 با پرداخت تنها یك میلیارد دلار خریداری كرد. خریدهای بزرگی كه در ابتدا با قول زاكربرگ برای احترام گذاشتن به استقلال آن ها همراه بود. قولی كه حالا هرچه بیشتر در حال زیر پا گذاشته شدن است.
عوارض این تصمیمات جدید را از اواسط سال میلادی گذشته می شد حس كرد. زمانی كه تقریبا به صورت همزمان مدیران و بنیانگذاران این دو شبكه اجتماعی با فیسبوك خداحافظی كردند. كوین سیستروم و مایك كریگر بنیانگذاران اینستاگرام و بریان آكتون و یان كوم، بنیانگذاران واتس‌اَپ اواسط سال 2018 فیسبوك را با حواشی فراوانی ترك كردند. در هر دو مورد گزارش ها حاكی از آن بود كه چالش میان بنیانگذاران و صاحبان قبلی این شبكه های اجتماعی با مارك زاكربرگ و مدیران فیسبوك بر سر حریم خصوصی كاربران و چگونگی اداره اطلاعات آن ها دلیل جداییشان از فیسبوك بوده است.
*** افزاییش درامد تبلیغاتی
یكپارچه سازی پیام رسان های این سه شبكه اجتماعی در درجه اول به صورت بالقوه می تواند منجر به افزایش درامد فیسبوك از تبلیغات شود. به این ترتیب كه با افزایش ضریب دسترسی فسبوك می تواند كاربران خود را برای مدت بیشتری درون فضای شبكه های اجتماعی حفظ كند. این یعنی تبلیغات شانس بیشتری برای دیده شدن خواهند داشت. در ضمن از بین رفتن لزوم تغییر برنامه برای ارتباط میان دوستانی كه در شبكه های مختلف فعال هستند، به خودی خود به امتیازی برای جذب مخاطب بیشتر بدل خواهد شد. این یعنی به مرور كاربران بیشتری ترغیب می شوند تا به جای استفاده از پیام رسان های كلاسیك شركت هایی مثل اپل و گوگل از پیام رسان های مرتبط با شبكه های اجتماعی فیسبوك برای ارتباطات روزمره خود استفاده كنند.
*** افزایش گسترده پایگاه داده فیسبوك
این تغییرات ریسك هایی هم برای فیسبوك در بر خواهد داشت. فیسبوك همین حالا هم با اتهام های متعددی در زمینه چگونگی مدیریت و به اشتراك گذاری اطلاعات خصوصی كاربران با دیگر شركت ها مواجه است. نگرانی كه مشخصا بسیاری از كاربران هم در آن سهیم هستند و این نگرانی با افزایش گستردگی پایگاه اطلاعاتی فیسبوك بیشتر هم خواهد شد.
به علاوه، خطر سوء استفاده غیرمستقیم از پایگاه داده بزرگ فیسبوك در این شرایط جدید حتی از گذشته هم بیشتر خواهد شد. برای مثال همین سال پیش بود كه مشخص شد شركت انگلیسی كمبریج آنالیتیكا بدون اجازه اطلاعات بیش از 87 میلیون نفر از كاربران فیسبوك را جمع آوری كرده است. اقدامی كه در آینده حتی می تواند با گستردگی به مراتب بیشتر رخ دهد. یكپارچه شدن پایگاه داده هر سه برنامه (شبكه اجتماعی) مورد اشاره همانطور كه گفته شد به فیسبوك كمك خواهد كرد تا تمامی اطلاعات كاربرانش را یكجا در اختیار داشته باشد. این یعنی كاربران می توانند با هر كدام از اطلاعات مورد نیاز هر كدام از این سه شبكه اجتماعی هویت خود را تایید و به دو شبكه دیگر هم متصل شوند. اتصالی كه با مرتبط كردن اكانت های افراد روی این سه شبكه اجتماعی دامنه اطلاعات فیسبوك از افراد را به شكل بی سابقه ای افزایش می دهد و حتی می تواند موجب شود تا فیسبوك از نظر اطلاع از رفتار و حریم خصوصی كاربرانش به سطحی مشابه سطح كنونی گوگل برسد.
*** مشكل رمزگذاری
از نظر تكنیكی، مهمترین نگرانی مطرح تغییر سیستم كدگزاری پیام های این سه شبكه است. اشتراك گذاری پیام ها به این معنی است كه هر سه شبكه اجتماعی باید از یك سیستم كدگزاری یكپارچه و احتمالا متفاوت از آنچه تاكنون استفاده می كردند، استفاده كنند.
متیو مك گریم استاد رمزنگاری دانشگاه جان هاپكینز نگرانی خود در این رابطه را در توییتر این گونه بیان كرد كه در حال حاضر رمزنگاری پیام ها درون مسنجر فیسبوك و واتس‌اَپ بسیار محدود است. در نتیجه حركت به سوی یكپارچه سازی می تواند از نظر ایمنی همزمان خوب یا بد باشد. با این حال با توجه به تجربه گذشته از فیسبوك، خوب بودن نتیجه آن قابل تضمین نیست.
اینستاگرام در این بین با چالش سخت تری در زمینه رمزنگاری مواجه خواهد بود. چرا سخت تر؟ پاسخ این است كه جایی در طول مسیر یكپارچه سازی، باید درباره نحوه تحول سیستم پیام رسان ساده آن برای مرتبط شدن با دیگران تصمیم گیری شود.
*** یكپارچه سازی اطلاعات
در حال حاضر، هنوز مشخص نیست كه روند و روال یكپارچه سازی داده ها میان این سه شبكه اجتماعی چگونه خواهد بود. آیا اطلاعات عمومی كاربران هم به اشتراك گذاشته می شوند یا فقط مسیر انتقال پیام ها از یك شبكه به شبكه دیگر هموار می شود.
این موضوع خصوصا از این جهت اهمیت دارد كه چارچوب حریم خصوصی در این سه شبكه از اساس با هم متفاوت است. فیسبوك عموما از كاربران خود اطلاعات گسترده ای را طلب می كند. اطلاعاتی كه از شغل و محل زندگی گرفته تا فهرست علایق آن ها را شامل می شود. در اینستاگرام، معمولا خبری از اطلاعات خصوصی نیست اما همچنان تصاویر و محل آن ها می تواند گویای اطلاعات متنوعی باشد. در این میان، واتس‌اَپ كمترین اطلاعات را مستقیما جمع آوری می كند. در واقع تا پیش از این واتس‌اَپ به این مشهور بود كه اطلاعات بسیار كمی از كاربران خود می گیرد و ضمن رمزگذری پیام های آن ها تلاش می كند تا وارد حریم خصوصی كاربران خود نشود.
در نتیجه، این تغییر ساختار بسته به شكل اجرایی شدن آن می تواند تغییرات اساسی را در نحوه مدیریت حریم خصوصی و اطلاعات كاربران به وجود آورد.
به علاوه فیسبوك در مسیر یكپارچه سازی پیام رسان های خود با مشكلات قانونی هم مواجه خواهد بود. مثلا در سال 2016 وقتی فیسبوك در تلاش بود تا شماره تلفن كاربران واتس‌اَپ را به اكانت آن ها در فیسبوك متصل كند، با مشكلی قانونی مواجه شد زیرا به صورت كلاسیك كاربران مسنجر یا همان پیام رسان فیسبوك نیازی نداشتند تا برای استفاده از آن شماره تلفن خود را در اختیار شركت قرار دهند. این در حالی بود كه واتس‌اَپ تنها با شماره تلفن كاربر كار دارد و اطلاعات دیگری از او طلب نمی كند. واكنش قانونی اتحادیه اروپا به این تلاش فیسبوك در قالب جریمه ای 110 میلیون یورویی رخ داد. جریمه ای كه در نتیجه نظر دادگاه مبنی بر شفاف نبودن چگونگی ارتباط اطلاعات به اشتراك گذاری شده میان فیسبوك و واتس‌اَپ صادر شده بود.
در مارس سال 2018 كمیساریای اطلاعات انگلیس گفت كه به اشتراك گذاری اطلاعات توسط فیسبوك قانونی نیست. در نتیجه واتس‌اَپ ناچار شد با امضای تعهدی تا زمان مشخص شدن قواعد قانونی حداقل در انگلیس اطلاعات كاربران خود را با دیگران به اشتراك نگذارد. همه این ها یعنی تصمیم فیسبوك برای مرتبط كردن شبكه های اجتماعی خود بسته به سطح و كیفیت نهایی آن با اما و اگرهای قانونی و اخلاقی متعددی هم روبرو خواهد بود.
گزارش: محمدحسین جهان پناه
علمی*م.ج*2017
تهران- ایرنا- شركت فیسبوك اخیرا از برنامه ای خبر داد كه در درازمدت با یكپارچه كردن زیرساخت فیسبوك، واتس‌اَپ و اینستاگرام، امكان تبادل پیام میان آن ها را فراهم خواهد كرد. اقدامی كه می تواند تبعات فراوانی در فضای مجازی داشته باشد.
