ما در دنياي شلوغي زندگي مي‌كنيم. شهرها پر شده از صداهاي مزاحم و ناخواسته كه ديگر مرز را هم نمي‌شناسد و در چهار‌ديواري خانه هم از آن اماني نيست. صداي آزار دهنده موتورسيكلت، صداي بوق و ويراژ ماشين‌ها، صداي ملال‌آور ترافيك، صداي گوشخراش دريل كارگران شهرداري، صداي فروشندگان دوره گرد، صداي غرش هواپيماهاي مسافربري و صدها صداي كلافه كننده كه روزانه محكوم به شنيدنش هستيم.
در چند دهه اخير مسائل محيط زيست شهري بيشتر مورد توجه قرار گرفته است. تلاش براي كنترل آلودگي هوا مثال روشني از اين ماجراست. اگر چه برنامه كنترل آلودگي هواي شهرها نيز تاكنون منجر به نتيجه دلخواه نشده، اما آلودگي هوا بيش از آلودگي صوتي توجه‌ها را به خود معطوف داشته است.
آلودگي صوتي كه باعث بر هم زدن آرامش و تمركز افراد در حين انجام كار مي شود، شامل امواج ناخواسته‌اي است كه مي‌تواند عوارض متعدد جسمي و روحي را به همراه داشته باشد. به گفته كارشناسان شهري عمده‌ترين منابع سر و صدا در محيط‌هاي شهري ناشي از وسايل حمل و نقل است كه عمدتا به سه گروه اصلي ترافيك جاده‌اي، ترافيك هوايي، ترافيك ريلي تقسيم مي‌شوند.
امروزه هياهو و شلوغي شاخصه اغلب شهرهاي كشور است، اما در اين ميان تهران گوي سبقت را از همه ربوده و در آلودگي صوتي در صدر جدول شهرهاي ايران قرار دارد. كارشناسان معتقدند وضعيت آلودگي صوتي پايتخت از مرز هشدار گذشته و اكنون در شرايط اضطرار قرار دارد و چنانچه به مانند آلودگي هوا براي آن چاره انديشي نشود در آينده اي نزديك به وضعيت بحران خواهد رسيد.
در حالي كه كارشناسان زنگ خطر آلودگي صوتي پايتخت را يه صدا درآورده‌اند كه اغلب ما چنان به سروصداهاي اطرافمان عادت كرده و نسبت به آن، چنان بي‌توجه شده‌ايم كه اين صداهاي سرسام آور را به عنوان پس زمينه زندگي خود پذيرفته‌ايم. شايد يكي از دلايل پرخاشگري ما ايرانيان تاثير همين صداهاي مزاحم و ناخواسته اطرافمان باشد كه خود چنان به آن خو كرده‌ايم كه در هيچ يك از معادلات آن را به حساب نمي‌آوريم.
طبق اخبار منتشره در رسانه‌ها حدود 600 نقطه خارج از حد استاندارد آلودگي صوتي در تهران وجود دارد كه هشداري جدي به همه پايتخت‌نشيناني است كه در شرايط نابسامان و فرابحراني روزگار مي‌گذرانند. براساس آخرين بررسي‌ها از وضعيت آلودگي صوتي پايتخت، آلوده ترين قسمت شهر از لحاظ آلودگي صوتي مناطق مركزي (پرترافيك) و مناطق جنوبي (پرجمعيت) است كه ريل راه آهن و فرودگاه در مجاورت آنها قرار دارند.
علاوه بر اين منابع اصلي آلاينده‌هاي صوتي تهران وجود دو فرودگاه عمده در محدوده شهر، شبكه راه آهن در منطقه جنوبي پايتخت و استفاده از وسايل نقليه مانند سواري، اتوبوس، كاميون و موتورسيكلت است.
به گفته كارشناسان موتورسيكلت‌ها عامل 49 درصد از آلودگي صوتي پايتخت هستند و نقش خودروهاي سبك در اين آلودگي‌ها ٣٠ درصد، خودروهاي سنگين ٢٠ درصد و اتوبوس‌هاي شركت واحد يك‌درصد است.
واحد اندازه‌گيري آلودگي صوتي «دسي بل» است و آستانه تحمل گوش انسان در حدود 130 دسي‌بل است. برخي متخصصان معتقدند شاخص صوت 60 تا 65 دسي‌بل نامناسب براي كودكان و بيماران و بين 65 تا 70 دسي‌بل بيانگر شرايط آزاردهنده براي همه افراد شهر است و زماني به شنوايي آسيب مي‌رسد كه صدا بلندتر از 85 دسي بل باشد، يعني چيزي در حدود صداي يك ترافيك سنگين است كه ما هر روزه با آن مواجه هستيم.
اين در حالي است كه به گفته يك كارشناس صوت شركت كنترل كيفيت هواي تهران، اكثر بزرگراههاي شهر تهران صدايي بين 70 تا 80 دسي‌بل دارند، «الهام كريمي» به ايسنا گفته حدود 80 درصد بزرگراههاي تهران كنار مناطق مسكوني قرار دارند بنابراين مي‌توان گفت كه در بزرگراههاي تهران آلودگي صوتي بين 15 تا 20 دسي‌بل بالاتر از حد استاندارد است.
يك كارشناس بهداشت با اشاره به اينكه آلودگي صوتي علاوه بر آثار جسمي، عوارض رواني دارد، به «همدلي» گفت: آلودگي صوتي در برخي مناطق پايتخت فراتر از حد استاندارد است.
«توران قديمي» با بيان اين كه حريم صوتي در بسياري از شهرهاي ايران از جمله تهران رعايت نشده است، افزود: اغلب بزرگراههاي تهران بيخ گوش منازل مسكوني و ساختمان‌هاي اداري و تجاري كه محل تردد مردم هست، ساخته شده است، اين در حالي است كه بر اساس اندازه‌گيري و بررسي داده‌ها، لازم است كه ساخت و سازها حدود 100 تا 150 متر با منابع آلودگي صوتي از جمله بزرگراه‌ها فاصله داشته باشند.
وي افزود: لازم است به نقش فرودگاه مهرآباد نيز در آلودگي تهران اشاره كنم. مناطق اطراف فرودگاه مهرآباد از آلودگي صوتي بسيار بالاتر از حد استاندارد رنج مي‌برند، آلودگي‌هايي به واسطه نشست و برخاست هواپيماها صورت مي‌گيرد. فرودگاه مهرآباد با جابه‌جايي بيش از 13 ميليون مسافر در سال بيشترين تعداد پرواز را در بين فرودگاه هاي كشور داراست، به طوري‌كه در اين فرودگاه روزانه بيش از 300 پرواز انجام مي‌شود. پروازي كه هر كدام از آن 110 دسي‌بل آلودگي صوتي توليد مي‌كند.
بر اساس آمار و اعداد و ارقام منتشر شده،ضريب آلودگي صوتي در منطقه 9 و بخصوص در مناطق همجوار فرودگاه همچون مهرآباد جنوبي در برخي مواقع تا 115 دسي بل نيز تشديد مي شود كه اين وضعيت براي سلامت انسان و عرصه زيست محيطي،مخاطره آفرين است.
قديمي به تاثيرات مخرب آلودگي صوتي بر سلامت شهروندان اشاره كرد و افزود: آلودگي صوتي قاتل خاموشي است كه شايد افرادي كه به واسطه اين آلودگي سلامتي آنان به خطر افتاده است،حتي خود هم از دليل بيماري‌شان آگاه نباشند. از آن جا كه آلودگي صوتي با حس شنوايي ربط دارد، بدون ترديد اولين، ساده‌ترين و ملموس‌ترين عارضه‌اي ايجاد مي‌كند، كاهش قدرت شنوايي است. محققان در تحقيقات خود در يافته‌اند كه هرچه صدا بلندتر و بيشتر باشد، شانس از بين رفتن شنوايي بيشتر است. مثلا قرار گرفتن در معرض صدايي با بلندي 109 دسي‌بل، بيش از دو دقيقه، بسيار خطرناك است.
علاوه بر تاثيرات مخرب صداهاي مزاحم شهري به عضو شنوايي، آلودگي صوتي خطر ابتلا به امراض قلبي و عروقي را افزايش مي‌دهد. در انسان‌ها رنگ پريدگي و بالارفتن فشارخون، كاهش درجه حرارت بدن و ... از اثرات آلودگي‌هاي صوتي است.
وي با بيان اين كه آلودگي صوتي مي‌تواند زمينه ساز آسيب‌هاي اجتماعي نيز باشد، گفت: طبق گزارش سازمان جهاني بهداشت، مواجهه با تراز فشار صوت 80 دسي بل مي‌تواند سبب بروز رفتارهاي پرخاشگرانه در افراد شود. همه ما بارها و بارها شاهد نزاع‌هاي خياباني بر سر مسائل پوچ و پيش‌پا افتاده بوده‌ايم. بدون شك آلودگي صوتي مي‌تواند در بروز اين رفتارهاي پرخطر آني تاثيرگذار باشد. چرا كه آلودگي صوتي يك عامل خستگي بوده و آستانه تحمل فرد را كاهش مي‌دهد.
قديمي استفاده از پنجره‌هاي دو جداره استاندارد را راهكاري براي كاهش آلودگي صوتي در منازل دانست و يادآور شد: طبق مقررات ملي ساختمان الزام به دوجداره كردن پنجره‌ها براي كنترل صدا، وظيفه معاونت شهرسازي و معماري سازمان نظام مهندسي است. رعايت اين مبحث مي‌تواند بر كاهش شدت صوت موثر باشد. از طرفي معماري ساختمان‌ها بايد به گونه‌اي باشد كه حداقل اتاق‌هاي استراحت رو به خيابان و منبع صدا قرار نگيرد.
ضمن اين كه نبايد نقش مردم و شهروندان را در كاهش آلودگي صوتي به مانند آلودگي هوا از نظر دور داشت. بدون ترديد فرهنگ‌سازي در اين زمينه مي‌تواند راهگشا باشد. به عنوان مثال بوق زدن غيرضروري راننده‌ها يكي از دلايل آلودگي صوتي شهرهاست. بايد ياد بگيريم كه از بوق ماشين براي زمان هشدار استفاده كنيم نه به هر بهانه و هر لحظه از آن استفاده كنيم.
** قوانين ايران در خصوص كاهش آلودگي صوتي
مسئله آلودگي صوتي در قوانين و مقررات ايران، مصوبه شوراي عالي محيط زيست شماره 236 در زمينه حد مجاز آلودگي صدا در هواي آزاد ايران مصوب 1381 و همچنين مصوبه پيشنهادي سازمان حفاظت محيط زيست و وزارت صنايع و معادن در ارتباط با تعيين حد مجاز آلودگي صوتي در خودروهاي توليد داخل مورخ 1384 تنفيذ شده است.
مطابق ماده 7 آيين‌نامه فوق‌الذكر، به كار انداختن و تردد هرگونه وسيله نقليه موتوري مولد آلودگي صوتي ممنوع است. نيروي انتظامي از تردد هرنوع وسيله نقليه موتوري فاقد گواهينامه موضوع ماده 6 ممانعت به عمل آورده و عاملين يا رانندگان اين گونه وسايل نقليه را به مجازات‌هاي مقرر در ماده 32 قانون محكوم خواهند كرد.براساس ماده 32 قانون نحوه جلوگيري از آلودگي صوتي، عاملين آلودگي صوتي به جزاي نقدي از پنجاه هزار ريال تا پانصدهزار ريال و درصورت تكرار از يكصدهزار ريال تا يك ميليون ريال محكوم خواهند شد.
منبع: روزنامه همدلي، 1397.11.13
گروه اطلاع رساني**2002**
تهران- ايرنا- امروزه هياهو و شلوغي شاخصه اغلب شهرهاي كشور است، اما در اين ميان تهران گوي سبقت را از همه ربوده و در آلودگي صوتي در صدر جدول شهرهاي ايران قرار دارد. كارشناسان معتقدند وضعيت آلودگي صوتي پايتخت از مرز هشدار گذشته و اكنون در شرايط اضطرار قرار دارد و چنانچه به مانند آلودگي هوا براي آن چاره انديشي نشود در آينده اي نزديك به وضعيت بحران خواهد رسيد.
