به گزارش بامداد یكشنبه ایرنا، بسیاری از كارشناسان و صاحب نظران معتقدند كه اگر چند سال پیش برخی ها فضای مجازی و این تحول بزرگ فناورانه را چیزی شبیه واقعیت می دانستند، نه خود واقعیت، چه آنها و چه آنهایی كه گمان می برند می توان جلوی نفوذ این پدیده پیشرفته و شگرف در حوزه تبادل اطلاعات را گرفت، اكنون باید در مورد این پدیده بطور جدی تجدید نظر كنند.
بر این اساس و با توجه به فراگیر شدن استفاده از فضای مجازی و ارتقا كیفی و كمی رو به تزاید فناوری اینترنت در زندگی روزمره اكثریت مردم، دیگر سخن از انسداد، محلی از اعراب ندارد و دنیای مجازی و واقعی چنان درهم تنیده، تابیده و بافته شده كه به تقریب تفكیك آنها از هم امكان پذیر نیست.
نكته واجد اهمیت مورد تاكید متخصصان حوزه فناوری و شبكه های مجازی این است كه جغرافیای واقعی همان نقاط مرزی است كه هر كشوری باید تحت تسلط و كنترل دقیق خود داشته باشد، در حالی كه با توجه به ماهیت دیجیتال و اینترنت، اینگونه مرزبندی و تعریف جغرافیایی وجود ندارد و در واقع می توان فضای مجازی را یك جهان فرامرزی تصور كرد.
با این حساب، همانگونه كه تجربه گذشته در مورد ویدئو و ماهواره نشان داد، به نظر نمی رسد برخورد سلبی و فیلترینگ با این پدیده رو به رشد و پیچیده چندان نتیجه بخش باشد، بنابراین همانگونه كه برای پیشگیری از آسیب های فضای واقعی به دنبال راهكار هستیم، ناگزیر و باید برای فضای مجازی هم به فكر اندیشیدن روشی به جز فیلترینگ باشیم.
خلاصه هرچند تولیدات فضای مجازی فقط خبر و اطلاع رسانی نیست، اما شاید همانطور كه در آموزش های رسانه، بخشی به نام دروازه بانی خبر داریم، این حراست و دروازه بانی را می توانیم به دنیای فضای مجازی نیز تعمیم دهیم.
فراموش نكنیم كه جدای از ارتباط های مختلف اداری و بانكی، طبق برخی ها آمارها، اكنون حدود 600 هزار اشتغال در كشور متكی به فضای مجازی و اینترنت است، ضمن اینكه برخلاف فضای واقعی، فضای مجازی از گستردگی و ویژگی هایی برخوردار است كه هرگونه محدودیت و انسداد موجب خواهد شد، ساكنان یا كاربران به آسانی به گوشه و مكان دیگری از این دنیای بی مرز و فراجغرافیایی مهاجرت كنند.
از سوی دیگر امروز بر اساس آمارهای منتشره خیل كاربران فضای مجازی كه اغلب جوانان هستند در این فضا به دنبال سرگرمی ، كسب خبر و افزایش مهارت های فناوری و به روز بودن هستند.
به هرحال، چه بخواهیم یا نخواهیم، اینترنت و فضای مجازی به عنوان یك واقعیت ملموس و واقعی قابل نادیده گرفتن، نیست، پس باید برای كنار آمدن، كنترل و مدیریت این مهمترین و پیچیده ترین فناوری قرن بیست و یكم، به فكر طرح و برنامه و راه و روش های ممكن و مطابق با ویژگی های این پدیده، بخصوص تقویت و توسعه زیرساخت ها با هدف كاستن از آسیب های اجتناب ناپذیر آن باشیم.
خبرنگار ایرنا در این باره نظر رئیس پلیس فتا استان البرز را جویا شد و وی گفت كه اكنون استفاده از فضای مجازی یك نیاز بوده و اینترنت با امكانات و قابلیت های قابل توجهی كه در اختیار همگان قرار می دهد، سبب شده افرادی زیادی بخصوص جوانان و نوجوانان به آن گرایش پیدا كنند.
سرهنگ 'محمد اقبالی' افزود: باتوجه به اینكه شبكه های اجتماعی و فضاهای مجازی هنوز یك تكنولوژی جوان محسوب می شود و امكان توسعه و پیشرفت بسیاری دارد، باید درصدد آموزش قشرهای مختلف جامعه در پیشگیری از آسیب های آن بود.
**پیشگیری از آسیب های فضای مجازی به عنوان یك درس در مدارس گنجانده شود
وی پیشنهاد كرد كه مباحث پیشگیری از آسیب های فضای مجازی باید به عنوان یك درس فوق برنامه در مدارس گنجانده شود و كارشناسان پلیس فتا با حضور در كلاس های آموزشی مباحث مربوط به فرصت ها، تهدیدها و آسیب های آن را تبیین كنند.
وی با یادآوری اینكه باید آموزش های پیشگیری از آسیب های فضای مجازی در دوره های مختلف تحصیلی انجام شود، گفت: با توجه به فراگیر بودن فعالیت های رسانه ای، انتظار می رود بخشی از ماموریت های پیشگیری از آسیب های فضای مجازی را اهالی رسانه با جلب مشاركت افكار عمومی بر عهده گیرند.
رئیس پلیس فتا استان البرز تاكید كرد: اكنون در تمام دنیا بویژه در كشور ما اصلی ترین راههای توسعه و پیشرفت در زمینه های مختلف با ایجاد زیرساخت های فناوری صورت می گیرد، اما از خطرها و آسیب های آن نیز نباید غافل شد، چون احتمال دارد با استفاده نادرست از این فناوری زندگی فردی و خانوادگی رو به نابودی رود و عوارض جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد.
اقبالی توضیح داد: برای كاهش جرایم در شبكه های اجتماعی و استفاده از ظرفیت شبكه های اجتماعی موبایلی، برای فرهنگ سازی و ترویج موضوعات و مسایل اعتقادی، فرهنگی و آموزشی باید عزم و اراده و همت جمعی ایجاد شود، تا بتوانیم حداكثر استفاده مفید را از فضای مجازی برای تحقق اهداف ایران اسلامی داشته باشیم.
وی ادامه داد: امروزه حركت جامعه به سمت بهره گیری از فضای مجازی رو به رشد است، اگر از آن غفلت شود، آسیب های جبران ناپذیری به خانواده ها وارد می شود.
** آموزش ركن اساسی جلوگیری از تهدیدات فضای مجازی است
رئیس پلیس فتا البرز یادآورشد كه آموزش ها باید از مدارس و دانشگاه ها به صورت ویژه و در كتاب های درسی گنجانده شود، چرا كه آموزش ركن اساسی جلوگیری از تهدیدات فضای مجازی است و هر چقدر در حوزه آموزش هزینه شود، در واقع سرمایه گذاری در این زمینه محسوب می شود.
وی افزود: اكنون كارشناسان پلیس فتا به صورت هفتگی در برخی مدارس استان البرز حضور یافته و با ارایه محصولات فرهنگی در قالب پاورپوینت، فیلم و بروشور دانش آموزان را با آسیب و تهدیدهای فضای مجازی آشنا می كنند.
اقبالی گفت: یكی از اهداف مهم در این آموزش ها چگونگی استفاده از فضای مجازی و ایمن بودن در مقابله خطرات و همچنین نكات مثبت مورد بحث و تبادل نظر قرار می گیرد.
وی توضیح داد كه براساس تفاهم نامه بین دولت و پلیس فتا مبنی بر آموزش های پیشگیری از آسیب های فضای مجازی، این مهم در استان البرز نیز بین پلیس فتا و اداره كل تعاون، كار و رفاه اجتماعی انجام شده و كارشناسان پلیس فتا با حضور در ادارت و كارخانه های استان آموزش های لازم را ارایه می دهند.
این مقام مسئول افزود: از ابتدای سال جاری تاكنون بیش از 200 جلسه آموزشی پیشگیری از آسیب های فضای مجازی در مدارس، دانشگاه ها، ادارات و كارخانجات استان البرز انجام شده و كارشناسان پلیس فتا همچنان آماده ارایه آموزش های لازم در این زمینه هستند.
** فضای مجازی می تواند فرصت باشد
رئیس پلیس فتا افزود: فضای مجازی چندان هم چالش محسوب نمی شود و می تواند فرصت باشد، لذا اگر خوشبینانه به این موضوع نگاه كنیم، فضای مجازی یك امر بسیار خوب ارتباطی است و می توان گفت كه 70 درصد استفاده از آن مثبت بوده و بستری است كه می تواند بسیاری از هزینه ها را كاهش دهد.
وی یادآورشد: بحث استفاده از فضای مجازی در كنترل پروژه ها است، در مدیریت كلان سهم به سزایی دارد، اما متاسفانه در مواردی اتفاقاتی در برخی گروه ها و كانال ها و سایت ها رخ می دهد كه شاید اجتناب ناپذیر باشد ولی باید آنها را نیز اصلاح كرد.
وی تاكید كرد: البته جامعه ما در یك وضعیت متوسط قرار دارد و در فضاهای تبادل اطلاعات از تولید و عرضه كالای خانگی گرفته تا دیگر امكانات و خدمات دارای مخاطب است و در این خصوص چالش خاصی نیز وجود ندارد كه بخواهیم آن را خط قرمز فرض كنیم، هر چند از یك فضا هم خوب و هم بد می توان استفاده كرد.
** پلیس فتا طبق قانون اقدام به كنترل فضای مجازی می كند
رئیس پلیس فتا استان البرز افزود: پلیس فتا بیشتر با هدف پیشگیری و بازدارندگی از تخلف طبق قانون عمل می كند و در صورت بروز چالش و جرم، آن را به مراجع قضایی ارجاع می دهد.
اقبالی گفت: ایجاد امنیت و كاهش مخاطرات برای فعالیت های مختلف علمی، اقتصادی، اجتماعی در جامعه اطلاعاتی، حفاظت و صیانت از هویت دینی و ملی، مراقبت و پایش فضای تولید و تبادل اطلاعات از عمده ماموریت های پلیس فتا به شمار می رود.
وی در پایان، پیشگیری از تبدیل شدن این فضا به بستری برای انجام هماهنگی ها و عملیات برای تحقق فعالیت های غیرقانونی و ممانعت از تعرض به ارزش ها و هنجارهای جامعه را از دیگر وظایف محموله پلیس فتا عنوان كرد.
**مدیریت صحیح استفاده از فضای مجازی ضرورتی انكارناپذیر
معاون پیشگیری از جرم دادگستری استان البرز نیز گفت: باید با برنامه ریزی صحیح، نیاز به فضای مجازی را مدیریت كرد، چرا كه استفاده بیش از حد از این محیط، اعتیادآور، آسیب رسان و تلف كننده وقت است و سبب مختل شدن جریان زندگی و ایجاد آسیب های فراوانی می شود.
'مهدی جوهری' افزود: افراط در هر امری بد و ناپسند است و اعتیاد به فضای مجازی و شبكه های اجتماعی اثرات مخرب بسیار زیادی دارد كه با اعمال برخی از راهكارهای زیر می توان از اعتیاد به شبكه های مجازی پیشگیری كرد.
وی خاطرنشان كرد: تعیین چارچوب زمانی و استفاده از تكنیك های مدیریت زمان، ایجاد سرگرمی های مفید در دنیای واقعی، افزایش تعاملات اجتماعی با اطرافیان و دوستان، تعیین هدف در استفاده از فضای مجازی و یادگیری سواد رسانه ای، از جمله فعالیتهایی است كه می تواند آسیب های فضای مجازی را كاهش دهد.
جوهری ادامه داد: برخی افراد پس از استفاده مستمر از فضای مجازی، از دنیای واقعی فاصله می‌گیرند و نقش و جایگاه خود را فراموش می كنند و عدم نظارت صحیح بر فرزندان، افت تحصیلی دانش آموزان، كاهش زمان ارتباط والدین با فرزندان و دور شدن اعضای خانواده از یكدیگر، از جمله آفت های شبكه های اجتماعی مجازی است كه امروزه گریبانگیر برخی از خانواده ها شده است.
وی افزود: در بیشتر كشورهای توسعه یافته دنیا افراد زیر 13 سال اجازه استفاده از هیچ نوع وسایل ارتباطی را ندارند، این در حالی است كه متاسفانه در كشور ما برخی از والدین برای رهایی خود و سرگرم كردن كودكان، از فضای مجازی استفاده می كنند و بجای پرداختن به ایجاد اوقات مثبت برای فرزندان، دست به این روش خطرناك می زنند.
وی بیان كرد: خانواده ها باید سرگرمی های مفید و سازنده ای مناسب سن كودكان و نوجوانان در دنیای واقعی آنها ایجاد كنند و سعی شود مدت زمان استفاده از تلفن همراه خود را كاهش و وقت بیشتری را برای تربیت فرزندان صرف كنند.
معاون پیشگیری از جرم دادگستری استان البرز در پایان خاطرنشان كرد: لازم است كه والدین سواد رسانه ای خود را افزایش دهند تا توانایی كنترل و نظارت صحیح بر فرزندان خود را داشته باشند.
** آموزش بهترین راه مقابله با خطرات فضای مجازی
رئیس اداره مراقبت در برابر آسیب های اجتماعی اداره كل آموزش و پرورش البرز هم گفت: بهترین راه مقابله با خطرات بخش فضای مجازی آگاهی دادن به دانش آموزان و اولیا در مدارس با رویكرد افزایش سواد رسانه ای است.
سید 'عزیز چابكی' با اشاره به اینكه آگاه سازی دانش آموزان در بخش فضای مجازی آسیب های اجتماعی را در جامعه كاهش می دهد، خاطرنشان كرد: دانش آموزان سرمایه های این كشور هستند، لذا آموزش و پرورش به جنبه تهذیب، پرورش و تقوای دانش آموز به ویژه در فضای مجازی توجه زیادی دارد.
وی گفت: لازم است والدین حضور دانش آموزان را در فضای مجازی با هدف پیشگیری از آسیب های اجتماعی مدیریت كنند، چرا كه والدین در كنار آموزش های مدرسه باید به فرزندانشان یاد دهند كه هدفمند و در زمان تعیین شده از اینترنت و فضای مجازی استفاده كنند و در این فضا سرگردان نباشند.
وی یادآور شد: استفاده بدون مدیریت و نظارت از فضای مجازی توسط دانش آموزان سبب بی‌حوصلگی، رنگ پریدگی، آسیب دیدن حافظه، مشكلات روحی روانی و صرف هزینه زیاد و بیهوده و مشكلات جسمی و حركتی از جمله برای عضلات گردن، بینایی و مفاصل دست و پا بین این قشر از جامعه می‌شود.
وی تصریح كرد: والدین باید آگاه باشند دانش‌آموزانی كه بیشترین وقت خود را صرف فضای مجازی می كنند، ارتباط آنها در عالم واقعی ضعیف تر می شود و در بدترین و منفی ترین شرایط هویت واقعی خود را از دست می‌دهند.
این مقام مسئول یاداورشد كه فاصله گرفتن از هویت واقعی بیشترین آسیب فضای مجازی است كه برای سنین دانش‌آموزی بسیار خطرناك است.
چابكی با یادآوری اینكه فضای مجازی دارای ویژگی‌های مثبت نیز هست كه باید با مدیریت صحیح از آن استفاده شود و والدین باید در این زمینه مراقبت لازم را انجام دهند.
وی با بیان اینكه آنچه اكنون نوجوانان و جوانان را به سمت خود سوق می دهد، بحث ناهنجاری‌ها و آسیب‌های این حوزه است، افزود: دانش آموزان باید آموزش ببینند كه هدفمند و در زمان تعیین شده از اینترنت و فضای مجازی استفاده كنند كه این مهم با مشاركت پلیس فتا و آموزش و پرورش در مدارس البرز دنبال می شود.
وی گفت: در آموزش و پرورش رفتارهای پرخطر و آسیب‌های دانش‌آموزی شناسایی و متناسب با آن برنامه مقابله ای در قالب خودباوری، بالا بردن قدرت نه گفتن، آموزش مراقب از خود، توانمندسازی در همه زمینه‌ها، آموزش‌ها پیشگیرانه، آموزش كاركنان آموزش و پرورش، برگزاری جشنواره‌های مختلف دانش‌آموزی، نمایشگاه آسیب‌های فضای مجازی سیار در مدارس پیش بینی و در حال اجرا است.
این مسئول با بیان اینكه بسیاری از اولیای دانش آموزان آگاهی سواد رسانه‌ای لازم را در بخش فضای مجازی ندارند، اظهار داشت: این تفاوت موجب شكاف بین والدین و دانش آموزان شده در حالی كه آگاهی‌بخشی به دانش‌آموزان در كانون خانواده بیشترین اهمیت را دارد.
وی ادامه داد: بی توجهی والدین به فرزندان سبب پناه بردن فرزندان به فضای مجازی و سرگرم كردن خود می‌شود، لذا والدین باید وقت كافی برای فرزندان و توجه به آنان بگذارند تا دچار كمبود عاطفه یا مشكل روحی و روانی نشوند كه این خود عاملی مهم در سوق دادن فرزندان به سمت فضای مجازی محسوب می شود.
چابكی همچنین یادآور شد: بین آموزش و پرورش و پلیس فتای استان البرز، تفاهم نامه همكاری در حوزه كاهش آسیب های اجتماعی و فضای مجازی منعقد شده است كه در طول سال برای دانش آموزان ، اولیا و كاركنان در مدارس استان حتی در ایام تابستان كارگاه های آموزشی با موضوع فضای مجازی برگزار می شود.
** سواد رسانه ای ضرورتی برای استفاده از فضای مجازی
رئیس اداره تشخیص و پیشگیری جرائم سایبری پلیس فتا البرز نیز آموزش سواد رسانه ای برای همه اقشار جامعه را ضروری دانست و گفت: با توجه به گستردگی شبكه های اجتماعی و فضای مجازی سواد رسانه ای به عنوان یكی اركان اصلی قبل از استفاده از این تكنولوژی است.
سید'مرتضی موسوی' افزود: در بخش سواد رسانه ای چه در آموزش و پرورش، چه در دانشگاه ها و چه اقشار دیگر اقدامات خوبی انجام شده كه این موضوع در صورت تمایل برای سایر اقشار جامعه نیز تعمیم داده می شود.
این مقام قضایی توضیح داد كه اگر آموزش سواد رسانه ای نباشد، بطور قطع فضای مجازی آسیب زا است به طوری كه امروز بسیاری از كشورهای جهان در این زمینه برنامه های اساسی اجرا كرده و موفق شده اند.
به گفته وی ، تنها كار ضروری در این زمینه ایجاد راهكارهای مناسب است كه از این فضا استفاده های مناسب شود، باید دنبال مدیریت و راهكار در این زمینه باشیم، هر چند كه آسیب هایی نیز وجود خواهد داشت.
موسوی یادآور شد: استفاده از فضای مجازی بی حد و مرز در حال گسترش است كه عمده خطر و تهدید آن برای كودكان و جوانان بوده و كشورهای مختلف برای مقابله برای كودكان و جوانان خود برنامه ریزی دارند.
رئیس اداره تشخیص و پیشگیری جرائم سایبری پلیس فتا البرز افزود: فضای مجازی می تواند هم فرصت و هم چالش باشد، همچون چاقوی دو لبه كه اگر مدیریت صحیح شود، می تواند فرصت باشد ولی اگر رها شود، می تواند تبدیل به چالش شود.
وی گفت: امروز 2 ضعف بزرگ در فضای مجازی داریم كه آن هم ضعف محتوایی است، در حوزه محتوا متولی تولید محتوا در كشور به صورت مشخص نداریم.
موسوی اظهارداشت: امروز با تغییر رویكرد فكری روبرو هستیم و یكی از دلایل این تغییر در حوزه مسایل اجتماعی بحث شبكه های اجتماعی است.
بر این اساس مثبت یا منفی بودن فضای مجازی را همچون فضای واقعی باید بطور نسبی سنجید، همانگونه كه در فضای واقعی آسیب و چالش وجود دارد، فضای مجازی نیز به عنوان یك واقعیت خالی از این تهدیدها نیست.
به عقیده كارشناسان، ابتدا باید وجود این پدیده پیچیده را به رسمیت شناخت و برای كنترل و مدیریت استفاده صحیح از آن برنامه ریزی كرد، چرا كه صرف وقت برای بستن و فیلترینگ این فضای نامحدود سبب از دست رفتن فرصت ها خواهد شد.
شبد**2098/***1455**
كرج - ایرنا - وقتی از مجاز سخن می گوییم یعنی فضایی مقابل فضای واقعی، اكنون اما به مدد فناوری و دانش بشری، جهان با پدیده جدیدی موسوم به اینترنت و فضای مجازی دست یافته كه نه تنها نمی توان آن را فضای مجازی نامید، بلكه گاه حتی واقعی تر از واقعی است.