پایان طراحی اولیه هواپیمای هشت نفره در پژوهشگاه هوافضا

دكتر محمد طیبی رهنی روز چهارشنبه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا در مورد فعالیت های پژوهشگاه هوافضا وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری توضیح داد: در پژوهشگاه از قدیم روی بحث فضا به ویژه روی كاوشگرها تحقیقاتی شده و هشت كاوشگر به فضا فرستادیم كه اكثرا موفق بوده اند و قرار است منجر شود به اعزام انسان به فضا كه بر اساس سند جامع هوافضا بر عهده پژوهشگاه هوافضا گذاشته شده اما در سال های اخیر بودجه كم پژوهشگاه مانع از آن پیشرفت ها شده بود، انتظار داریم به زودی بهتر شود و باید اقتدار ملی را بدون اتكا به بقیه كشورها به دست آوریم.
وی ادامه داد: حوزه جدید بحث های صنعت هوایی است كه به استناد سند راهبردی پژوهشگاه، هواپیماهای سبك یا هوانوردی عمومی/general aviation را شامل می شود.
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف افزود: منظور از این هواپیماها، هواپیماهایی است كه ظرفیت حمل 2 تا 19 نفر را دارد و با بررسی هایی كه كردیم به این نتیجه رسیدیم كه یك هواپیمای 8 نفره شاید بهترین شروع برای كار ما باشد؛ زیرا هواپیماهایی با ظرفیت تا 8 نفر را در مراكز مختلف داخل كشور كار كرده اند، هر چند شاید هنوز عملیاتی نشده باشد. بنابراین هدف ما طراحی و ساخت یك هواپیمای هشت نفره، پیستونی، بدنه فلزی، چرخ ثابت است.
دكتر طیبی در مورد موارد استفاده این هواپیماها گفت: مثلا برای مسافتی بین بیرجند تا فردوس در استان خراسان جنوبی (حدود 200 كیلومتر) كه امكان مسافرت با هواپیما نیست و باید با خودرو در مسیرهای دشوار آن را طی كرد، این هواپیماها قابل استفاده و مناسب هستند، همچنین در سوانح و كمك رسانی ها بسیار كاربرد دارند.
وی با اشاره به رایزنی ها با مسئولان شهر فردوس برای حمایت مالی از این پروژه گفت: بررسی اولیه ما این است كه اگر شرایط مهیا باشد تا 5 سال بعد به نتیجه می رسد، فعلا در مرحله اولیه طراحی هستیم و مرحله صفر تكمیل شده و وارد مرحله بعد شده ایم. همچنین تفاهم نامه ای با مسئولان شهر فردوس داریم كه حاضر شده اند از نظر مالی پروژه را حمایت كنند، حتی فرودگاه كوچكی در این شهر دارند كه استفاده از هواپیما را برای این فاصله راحت تر می كند.

***توسعه صنعت هوافضا به بودجه بیشتری نیاز دارد
دكتر طیبی با اشاره به تلاش ها در دو دهه اخیر در صنعت هوافضا در مورد مهم ترین گلوگاه های فناورانه صنعت هوافضا گفت: این صنعت بسیار پیشرفته و زمان زیادی لازم است تا رضایت كامل از پیشرفت های آن داشته باشیم ما طی سه دهه فعالیت در این حوزه به طور خاص در همه زمینه های مرتب پیشرفت كرده ایم.
وی با تاكید بر هزینه های زیاد در این صنعت ادامه داد: از گلوگاه های اصلی آن بودجه است كه برای بسیاری فعالیت ها هنوز بودجه های كافی وجود ندارد. بودجه ای كه تخصیص پیدا می كند خوب است اما كافی نیست اگر بخواهیم به مقاصد عالی برسیم در رده های بالا در این بحث صحبت كنیم باید بودجه های بیشتری صرف كنیم.
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف خاطرنشان كرد: از طرف دیگر فشارهای كه روی كشور ما هست یا گاه كشورهای دیگر قول هایی می دهند باعث می شود توجه ما به هوافضا كم شود؛ اما همانطور كه مقام معظم رهبری تاكید كردند هیچ عاملی نباید باعث شود توجه به موضوعات علمی؛ از جمله هوافضا یا فناوری هسته ای كم شود. این رشته ها اقتدار ملی را مطرح می كند و اگر لازم هست باید از نان شب خود بزنیم تا بودجه این رشته ها را تامین كنیم.
وی با اشاره به فعالیت سه دهه ای دانشگاه های كشور در حوزه هوافضا و تربیت نیروی متخصص كافی گفت: ظرفیت خوبی در پژوهشگاه ها و دانشگاه ها؛ به ویژه از نظر نیروی انسانی وجود دارد. برای نمونه سال گذشته قصد داشتیم تعداد محدودی عضو هیات علمی در پژوهشگاه جذب كنیم كه حدود 10 برابر متقاضی داشتیم.
معاون پژوهشی پژوهشگاه هوافضا نتیجه گیری كرد: تعداد زیادی متخصص دانش آموخته شده و آماده كار هستند و در همه زمینه های مرتبط با هوافضا متخصصان خوبی داریم، از این گذشته تیم های متخصصی نیز در دانشگاه ها تشكیل شده است، بنابراین باید فعالیت های ما به قدری گسترده شود كه همه این گروه ها را به كار بگیریم.
«بسیاری از این افراد به دلیل اینكه كار مرتبط با تحصیلات خود ندارند به فكر رفتن از ایران هستند، اما این درست نیست كه ما این افراد را آموزش دهیم و چون زمینه فعالیت فراهم نباشد به فكر مهاجرت بیافتند. باید اولویت زیادی را بیشتر از قبل برای این حوزه از فعالیت ها قائل باشیم. بودجه بسیاری از مراكز تحقیقاتی در زمینه هوافضا كافی نیست و شاید یك دهم بودجه مورد نیاز را در پژوهشگاه داریم.»

***در زمینه ساخت پرتابگرها بیشتر از بقیه حوزه های هوافضا موفق بوده ایم
وی در پاسخ به این سوال كه در كدام یك از سه جزء ساخت ماهواره، پرتابگر و سكوی پرتاب پیشرفت بیشتری داشته ایم گفت: در زمینه پرتابگر؛ حتی با توجه به پرتاب اخیر ماهواره پیام. زیرا یك مورد را نمی توان به كلیه فعالیت ها تعمیم داد.
استاد دانشكده هوافضای دانشگاه صنعتی شریف توضیح داد: دلیل موفقیت ما در پرتابگر ها این است كه این بحث با موضوع ساخت موشك مشتركات زیادی دارد، در این زمینه از همان زمان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران ما فعالیت های جدی را شروع كردیم و به جاهای خوبی رسیدیم و به جرات می توانم بگویم یكی از كشورهای مطرح در این زمینه هستیم.
وی افزود: ممكن است در یك مورد خاص به دلایلی یك طرح 100 درصد موفق نباشد، هر چند تا جایی كه اطلاع دارم پرتاب ماهواره پیام تا حد زیادی موفق بوده است؛ زیرا در پروژه های متفاوت، ماموریت های مختلفی تعریف می شود كه ممكن است در یك یا چند ماموریت موفق و در بعضی ناموفق باشند.
یكی از نویسندگان كتاب «تئوری و تحلیل مسائل آیرودینامیك» توضیح داد: از این گذشته وقتی روند فعالیت كشورهای پیشرفته در زمینه هوافضا را مطالعه می كنید می بینید قبل از اینكه به سطح عالی فناوری در این زمینه برسند شكست های زیادی داشته اند. تعداد زیادی شكست را پشت سرمی گذارند تا در یك مورد به نتیجه برسند.
وی البته خاطرنشان كرد: شاید اگر ما توجه كنیم كه ماهواره های ساخته شده در دانشگاه ها با زحمات زیاد را روی همان ماهواره بری نگذاریم كه اولین بار است امتحان می كنیم و با ماهواره های آزمایشی كارایی آن ماهواره بر را بسنجیم، بهتر باشد ولی به هرحال تجربه است و امیدواریم در آینده تلاش ها به نتیجه برسد.

***حوزه های مغفول در صنعت هوافضا را دریابیم
معاون پژوهشی پژوهشگاه هوافضا در مورد حوزه های مغفول دیگر در صنعت هوافضا اظهار داشت: به طور كلی علوم و فنون فضا شامل دو بخش امكانات مستقر در فضا و استفاده از داده هایی است كه از طریق این امكانات به دست ما می رسد و از بعد اقتصادی و تجاری سازی می تواند مفید باشد.
وی با ارائه مثالی افزود: برای نمونه از طریق داده های سنجش از دور می توانیم اطلاعاتی برای توسعه كشاورزی، فرونشست زمین، موضوعات زیست محیطی و امثال آن به دست آوریم و آن را به خوبی بررسی كنیم.
دكتر طیبی ادامه داد: حوزه ای كه به نظر می رسد بیشتر در ایران مغفول مانده این است كه در بعضی كشورها وقتی حاملی را به فضا می فرستند كپسول هایی را حاوی مثلا نمونه های دارویی (با توجه به اولویت های تحقیقاتی هر كشور) در آن می گذارند، روی این داروها آزمایش هایی را در فضا انجام می دهند و نتیجه را روی زمین تحلیل می كنند. بنابراین در فضا كارهایی می كنند كه شاید روی زمین نشود انجام داد یا نتیجه ازمایش ها متفاوت باشد. به طور كلی زمینه های زیاد تحقیقاتی هست كه در مورد ارتباط صلح آمیز از فضاست و می توان روی آنها كار كرد.
به گزارش ایرنا پژوهشكده هوافضا طبق موافقت اصولی شورای گسترش آموزش عالی برای انجام تحقیقات هوافضایی، توسط وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و با ابلاغ وزیر وقت در سال 75 پایه‌گذاری و دو سال بعد موافقت قطعی آن صادر شد. شورای گسترش آموزش عالی در سال 83 با ارتقای پژوهشكده به پژوهشگاه موافقت كرد.
در همین راستا و برای تحقق اهداف پیش‌بینی‌شده، فعالیت های مجموعه در قالب بخش های زیر سازماندهی شد: پژوهشكده علوم و فناوری هوایی، پژوهشكده سامانه فضانوردی، پژوهشكده مدیریت، حقوق و استانداردهای هوافضایی و گروه پژوهشی فیزیولوژی هوافضایی و كانون تفكر، آینده اندیشی و راهبردی هوافضایی.
علمی**9157**1440