به بهانه دريافت سيمرغ بلورين توسط موسيقي متن فيلم «قصر شيرين» ساخته اين هنرمند از سي و هفتمين جشنواره فيلم فجر، گفت‌و‌گوي كوتاهي با محمد سرير در زمينه موسيقي فيلم انجام داده‌ايم كه درادامه مي‌خوانيد.
** تعريف شما از ساختار يك موسيقي فيلم چيست! آيا استانداردهاي لازم در اين زمينه رعايت مي‌شود؟
پيش ازاين موسيقي درفيلم‌هاي صامت كه گفت‌و‌گويي در آن رد و بدل نمي‌شد، نقش ديالوگ را بازي مي‌كرد اما در مورد اينكه آيا موسيقي مي تواند زباني براي بيان احساس و انديشه شخصي يا جمعي باشد، يك نظريه متفق القولي وجود دارد و آن اين است كه موسيقي در حالات دروني انسان‌ها و در بيان احساسات خاصي كه مورد نظرتصوير است مي‌تواند تأثيرگذار باشد. در سينماي امروز هم قطعاً موسيقي به وسيله موسيقيدان مطلع و توانمند اين تأثير را درصحنه‌هاي مختلف سينمايي به نمايش گذاشته است. موسيقي درمواردي نه تنها گوياتراز تصوير است بلكه اثر دراماتيك آن صحنه را ده‌ها برابر بيشتر وعميق تر مي كند. همچنين موسيقي در بسياري از فيلم‌هاي كلاسيك سينما، زبان درونيات قصه است كه ارزشي بسيار فراتر از بيان مستقيم دارد. در سينماي امروز دنيا، كمتر فيلمي را مي‌شناسيم كه موسيقي در آن نقشي نداشته باشد حتي در سرعت بخشيدن و ايجاد هيجان بيشتر در صحنه‌ها و راهيابي به درون احوالات و منويات بازيگران و اساساً تأثير آن به مراتب بيشتر از بياني است كه بازيگر در فيلم ارائه مي‌كند.
** چرا اغلب موسيقي‌هاي فيلم درصدد جلب مخاطب هستند و كمتر با فيلمنامه همراه مي‌شوند؟
موسيقي بايد بتواند ظرفيت خود را در فيلم نشان بدهد و اگر غير از اين باشد در حقيقت يك موسيقي سرگرم‌كننده است. درسينماي امروز بخصوص درفيلم‌هايي كه موسيقي نقش تشديد هيجانات وسرعت بخشيدن را دارد و دربرخي از صحنه‌هايي كه منويات دروني و بيان عميق آن با كلام ميسرنيست، موسيقي به نحوي منعكس مي‌شود و در ذهن و ضمير مخاطب جاي مي‌گيرد كه گاه براي سال‌ها و تا آخرعمر باقي مي‌ماند. اين معجزه موسيقي فيلم است كه ناگفته‌ها را به زباني بيان مي‌كند كه در روح مخاطب رسوخ مي‌كند. موسيقي به‌عنوان يكي از عناصر مهم از ميان پنج مقوله لازم و تأثيرگذار درساخت فيلم، جايگاه خود را تثبيت كرده است اما اينكه آهنگساز به آن مقوله و فضاي فيلم و داستان چگونه نگاه كند، به توانايي آهنگساز برمي‌گردد كه آيا با هنرش يك اثر ماندگارخلق مي‌كند يا يك كارسطحي. امروزه ممكن است با شنيدن يك موسيقي فيلم نه تنها خاطره آن فيلم در ذهن ما زنده شود بلكه آن صحنه‌ها را به‌عنوان يك واقعيت در زندگي خود احساس كنيم و آن معجزه تصويري يك اثر موفق موسيقي است.
** آيا در ساخت موسيقي فيلم سليقه كارگردان و تهيه‌كننده هم لحاظ مي‌شود يا آنكه تنها آهنگساز تصميم گيرنده است؟
درساخت و توليد موسيقي فيلم قطعاً يك پشتوانه نيازاست اما توانايي، دانش وتجربه هم لازم دارد. آهنگسازخوب بايد بتواند از ظرفيت‌هاي اجرا و ساخت موسيقي درفيلم بدرستي استفاده كند؛ البته ممكن است همه با اين ظرفيت‌ها آشنا نباشند به اين علت كه موسيقي براي سينما قطعاً پولوفونيك (چند صدايي) است و سينما نياز به موسيقي و استفاده ازظرفيت‌هاي پولوفونيك دارد. بنابراين شايد يك آهنگساز از تمام وجوه اين كارمطلع نباشد يا نتواند استفاده كند.
نكته ديگراستفاده ازسازبندي‌هايي است كه نياز به دانش و تجربه وسيع و حتي استعداد خاص دارد. در دنيا موسيقيدانان و آهنگسازان معدودي در حوزه سينما فعال هستند بنابراين قرار نيست هركسي كه موزيسين است و توانايي دارد بتواند موسيقي را تبديل به‌تصوير كند ونبايد اين انتظار را داشته باشيم كه همه فيلم‌ها حتي فيلم‌هايي كه در غرب ساخته مي‌شوند، بتوانند چنين ظرفيت‌هايي براي آهنگساز فراهم كنند. به عقيده من مانند تمامي اتفاقاتي كه در حوزه هنر رخ مي‌دهد تنها افراد مشخصي مي‌توانند در فيلم، حرف‌هايي مهم‌تر از بيان مطرح كنند و دست به خلق آثاري ماندگار در موسيقي متن بزنند.
منبع: روزنامه ايران؛ 1397،11،25
گروه اطلاع رساني **1699**1755
تهران- ايرنا- محمد سريراز آهنگسازان پيشكسوت و شناخته شده ايران است كه دستي هم در زمينه ساخت موسيقي فيلم دارد. نخستين اثرتصنيفي سرير در موسيقي فيلم به سال 1349 و فيلم «عاصي» ساخته رضا شيباني برمي گردد. علاوه برآن، سرير متن سريال‌هاي تلويزيوني مختلفي را هم ساخته است.
