فرض كنيد مطب پزشك يك بيمار بدحال در طبقه بالا يك مجتمع پزشكي باشد و بيمار بعد از صرف زمان زياد و دريافت دارو بخواهد دوباره به همان طبقه مراجعه كند و سختي راه و شرايط حال او را منصرف كند و كافي است جابجايي يك دارو باعث وخيم شدن حال او يا پيدايش بيماري ديگر شود.
بر اساس تحقيقي كه مركز ملي دانشكده پزشكي آمريكا انجام داده، بدخط بودن پزشكان در نسخه هايي كه براي بيماران ميپيچند، عامل مرگ هزاران نفر است.
بر اساس اين تحقيق، خط ناخواناي پزشكان چند علت دارد كه يكي كوچك بودن برگه نسخه هاي پزشكان و علت ديگر نيز شلوغ بودن مطب پزشكان است.
آنها به همين علت تلاش ميكند كه محتويات نسخه را زودتر نوشته و فقط به نوشتن حروف اول كلمات بسنده كنند. علت ديگر اين امر نيز اين است كه پزشكان ميدانند كه آنها بار ديگر به نسخه خود نگاه نخواهند كرد.
به صرف نظر از اين موضوع، ناخوانا بودن خط پزشكان، پيامدهاي بسيار جدي دارد؛ زيرا داروخانه ها از خواندن و تشخيص دقيق نسخه پزشك و ارائه داروي صحيح و درست به بيمار، عاجز ميمانند و به همين علت سالانه 7 هزار نفر جان خود را به علت اين اشتباه از دست ميدهند.
همچنين، فقط در آمريكا نيم ميليون (پانصد هزار) نفر به علت مصرف داروهاي اشتباه، دچار آسيب ميشوند.
روش هاي مختلف خلاصه نويسي نام داروها يكي از عوامل بروز خطا در نسخه خوانيها است. همچنين علاقه برخي بيماران به خوددرماني و كم و زياد كردن داروها نيز سبب مي شود كه پزشكان، به گونه اي دارو را در نسخه درج كنند كه امكان اضافه و كم كردن آن از سوي بيماران وجود نداشته باشد.
بدخطي 20 درصدي
رييس انجمن داروسازان استان زنجان به بد خطي برخي از پزشكان اشاره كرد و گفت: ما هر روز با اين قضيه گريبانگير هستيم و 20درصداز نسخه ها مشكل بد خطي دارند كه در صورت شكايت مريض قضيه را پيگيري ميكنيم.
مهدي بيگدلي در ادامه افزود: داروسازان با اين وضعيت و ناخوانا بودن نسخه ها بايد چند شغل داشته باشند، هم پيشگويي كنند و از طرف ديگر ساحر باشند و بتوانند سرنوشت اين نسخه ها را جوري رقم بزنند تا مشكلي براي بيماران به واسطه نسخه هاي ناخوانا ايجاد نشود.
بيگدلي در اشاره به اشتباهات در ارايه دارو در داروخانه ها به علت بدخطي پزشك معالج اظهار كرد: ناخوانا بودن يا قابل تشخيص نبودن نسخه ها ازمواردي است كه موجب شلوغي داروخانه هاست.
ناخوانا بودن نسخه ها سرعت عمل داروخانه را پايين آورده و تحويل دارو را دچارمشكل ميكند.
برخي پزشكان حرف اول دارو را مي نويسند و داروساز بايد دارو را بشناسد و يا با پرسيدن بيماري بيمار بتواند مشخصات و دستور مصرف دارو را حدس بزند.
وي گفت:در صورت بدخطي نسخه ها وقت دارو ساز گرفته مي شود و بيمار نيز احساس نگراني ميكند و در نهايت اين امر موجب ميشود اعتماد و اطمينان به داروساز كم شود.
بدخطي دانشجويي
مهدي بيگدلي افزود: اين موضوع مربوط به دوران دانشجوي است كه مطالب زيادي را با سرعت بالا بايد بياموزند و ادامهدار بود آن تا دوران طبابت اين بدخطي را بوجود مي آورد.
بيگدلي گفت: علت ديگر بدخطي پزشكان به اين خاطر است تا بيمار نسبت به داروها اطلاع كمتري داشته باشد و از موارد ديگر فراگيري دير هنگام زبان لاتين است در حالي كه در كشورهايي كه بحث پزشكي را به صورت آكادميك دارند انگليسي زبان اصلي آنهاست كه دركشور ما كمتر پيش مي آيد انگليسي بنويسيم در بيشتر مواقع مكاتباتمان فارسي است مگر اينكه فرد كار پژوهشي انجام دهد تا خوش خط باشد.
وي عنوان كرد: در صورت ناخوانا بودن نسخه ها معمولا براي حصول اطمينان با پزشك معالج تماس گرفته ميشود تا داروها به درستي تحويل بيمار شود در برخي موارد كه بيماري ساده است داروساز به تشخيص خود دارورا تجويز ميكند.
رييس انجمن دارو سازان استان زنجان با اشاره به الكترونيكي شدن نسخه ها و كاهش ضريب اشتباهات اظهار كرد:70درصد نسخه ها در كشورهاي پيشرفته به صورت الكترونيكي صادر ميشود كه داراي دستور كد و شناسه است و اين امر باعث برقراري ارتباط بين پزشك و داروخانه مي شود و اشتباهاتي كه درتجويز نسخه و تحويل دارو وجود دارد كاهش مي يابد.
وي با اشاره به اين موضوع كه اين سيستم در كشور مانيز اجرا شود تاضريب اشتباهات كاهش يابد و با ايجاد پرونده هاي الكترونيكي و داشتن پرونده و تاريخچه ميزان مصرف دارو نيز كاهش پيدا كند درحاليكه كه با سيستم موجود تلمباري از هزينه و اشتباهات پزشكي را داريم.
پزشك بدخط نداريم
رييس سازمان نظام پزشكي استان زنجان با اشاره به تقسيم بندي پزشكان به گروه هاي خوش خط و بدخط و اينكه بدخطي دربين پزشكان شايعتر است را رد كرد و افزود: مطالعه و مستندي در رابطه با تأييد اين موضوع وجود ندارد و در بسياري از كشورهاي پيشرفته نسخه الكترونيكي اين مشكل را حل كرده است در كشور ما نيز اين سيستم به خاطر نبود بستر مناسب اجرايي نشده است.
بابايي در پاسخ به اين پرسش كه آيا آمار مشخصي از تعداد آسيبديدگان از بدخطي پزشكان وجود دارد گفت: پاسخ به اين سوال نيازمند بررسي و اطلاعات و هماهنگي دستگاه هاي اجرايي است.
وي به جهت كاهش عوارض كمتر اين مشكل در بيماران گفت: در بسياري از موارد بيماران پس از دريافت داروها مجدد براي اطمينان به پزشك مراجعه مي كنند تانسخه با داروها تطبيق داده شود و داروها در صورت ناخوانا بودن نسخه ها معمولا با پزشك معالج تماس حاصل مي كنند تا با اطمينان و به درستي دارو تحويل بيمار دهند.
مهارت خواندن نسخه در داروخانه ها پس از مدتي بسيار افزايش مييابد يك تبادل روزانه است كه به مرور باخط پزشكان مجاور خود آشنايي بيشتري پيدا مي كنند.
رييس سازمان نظام پزشكي استان زنجان افزود: هر ساله در مناسبت هاي مختلف براي الگوسازي، خوش خطترين پزشك را به جامعه پزشكي معرفي مي نمايند.
خداحافظ نسخه هاي بدخط
الكترونيكي شدن نسخه ها در حقيقت فرايندي است كه از طريق آن نسخه ديگر به بيمار مستقيما ارائه نميشود بلكه از طريق شبكه اينترنت و از طريق ارسال نسخه براي داروخانه مبدا، فرد مي تواند به آنجا مراجعه كرده و داروهايش را دريافت كند. با وجود تلاش مسئولان وزارت بهداشت براي همگام كردن كار و فعاليت پزشكان و مديران عرصه سلامت و بهداشت كشور با تغييرات جهاني، بايد گفت اين تلاشها هنوز به بار ننشسته است. الكترونيكي كردن همه كارها نيازمند سواد و دانش است و بدون برگزاري دوره هاي آموزشي نميتوان انتظار داشت همه حتي پزشكان بتوانند به راحتي با كامپيوتر كار كنند و اموري را كه تا پيش از اين به شكل دستي انجام ميدادند كامپيوتري كنند. اين درحالي است كه كامپيوتري شدن و ثبت اطلاعات در اين فضا كاري مثبت و مفيد است كه نمي توان منكر فوايد بي شمار آن شد و بايد منتظر ماند و ديد آيا جامعه پزشكي كه كلا با تغيير سر سازگاري ندارند با اين تغيير چگونه كنار مي آيند.
منبع: فائزه تقي لو - نشريه نداي شهروند
3216/8068
ممكن است براي شما نيز پيش آمده باشد به پزشك مراجعه كرده، با يك نسخه ناخوانا، به اصطلاح خرچنگ قورباغه هاي مواجه شده باشيد و درگيري ذهنيتان اين باشد مبادا دارو خانه نسخه اي اشتباه برايتان بپيچد و دست آخر نه تنها بهبود پيدا نكنيد بلكه وضعيت را تشديد كرده، اوضاع جسميتان از اينكه هست بدتر شود.
