به گزارش ایرنا، تغییرات اقلیمی یا همان تغییرات آب و هوایی چند سالی است كه وارد ادبیات مشترك كشورهای جهان شده و به عنوان یك معضل در توسعه مشترك در زمینه محیط زیست، مسائل اقتصادی، اجتماعی و سیاسی مورد توجه جهانیان قرار گرفته است.
افزایش دمای كره زمین یكی از پیامدهای تغییر اقلیم است كه تاثیرات آن بر كشورهای مختلف با توجه به نوع اقلیم و میزان وسعت خشكی و پهنه‌های آبی آنها متفاوت است، به عنوان مثال در كشورهای دریا محور، ذوب شدن یخ‌ها موجب بالا آمدن آب دریاها و در نهایت جابجایی خط ساحلی می‌شود و از سوی دیگر بر اكوسیستم‌های دریایی نیز تاثیر منفی زیادی دارد.
سفید شدگی آب‌سنگ‌های مرجانی، اسیدی شدن آب دریاها، از بین رفتن جنگل‌های حرا، كاهش اكسیژن در دریاها و اقیانوس‌ها، افزایش شوری آب، كاهش جمعیت آبزیان، افزایش مهاجرت، بروز كِشَند قرمز و تغییر توازن جمعیتی گونهها برخی از تاثیرات تغییر اقلیم بر دریاها و اقیانوس‌هاست.
با ادامه افزایش گرمایش جهانی این تاثیرات بیشتر خواهد شد، بررسی‌ها نشان می‌دهد طی یك دوره 100 ساله دمای سطحی كره زمین حدود هفت دهم درجه سانتیگراد افزایش یافته است و پیش بینی می‌شود احتمالا در سال 2100 بین 1.8 تا 6 درجه سانتیگراد افزایش یابد.
این افزایش دما جهانیان به تلاش برای كاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای كه عامل افزایش دما به شمار میآید، وادار كرده كه نتیجه آن شكل‌گیری نشست آب و هوایی پاریس است اما پیش‌بینی شده حتی با وجود پیشرفت‌های قابل ملاحظه در راهكارهای جلوگیری از افزایش دما احتمالا در قرن حاضر، سه درجه سانتیگراد و یا بیشتر افزایش دما رخ دهد.
حال در این میان، ایران به عنوان كشوری كه هم در شمال (دریای خزر) و هم جنوب (خلیج فارس و دریای عمان) از پهنه‌های آبی وسیعی برخوردار است، تاثیر بسیاری از این تغییر اقلیم خواهد پذیرفت كه بنا به گفته «پروین فرشچی» معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست اكنون نیز این تاثیرات را می‌توان در آب‌سنگ‌های مرجانی، جنگل‌های حرا و شرایط گونه‌های دریایی دید كه این وضعیت در خلیج فارس به عنوان یك دریای نیمه‌بسته، بیشتر مشهود است.
وی روز پنجشنبه در گفت‌وگو با خبرنگار علمی ایرنا گفت: امروزه تغییرات اقلیمی بر روی اكوسیستم‌های دریایی با وضوح بیشتری دیده می‌شود زیرا چرخه حیات در آن مناطق را به هم می‌زند، این تاثیرات به ویژه در پهنه‌های آبی كه كم‌عمق هستند و جریان‌های آبی و یا تعویض آب در آنها كُند و طولانی است بیشتر ملاحظه می‌شود.
فرشچی توضیح داد: چرخه آب در خلیج فارس هر سه تا پنج سال یكبار صورت می‌گیرد یعنی همین مدت طول می‌كشد تا آب مانده از تنگه هرمز خارج و آب تازه وارد آن شود بنابراین ماندگاری آلودگی دریایی در آن بیشتر خواهد بود كه این خود عاملی بر تاثیر بیشتر تغییر اقلیم بر این پهنه آبی است.
وی اظهار داشت: خلیج فارس به یك محل دائمی آلودگی‌های مختلف نفتی و گازی تبدیل شده است، تردد سالانه 40 هزار كشتی از تنگه هرمز باعث می‌شود تا هر گونه تغییر مانند تغییر اقلیم تاثیر بیشتری بر این پهنه آبی برجای بگذارد.
فرشچی، سفیدشدگی آب‌سنگ‌های مرجانی، اسیدی شدن آب دریاها، از بین رفتن جنگل‌های حرا، كاهش اكسیژن، شوری بالا، اسیدیته شدن، از بین رفتن گونه‌های جانوری و گیاهی، كاهش جمعیت آبزیان، افزایش مهاجرت آبزیان و تشدید بروز كِشَند قرمز را به عنوان برخی از تاثیرات تغییر اقلیم بر خلیج فارس ذكر كرد.
وی اظهار داشت: از سوی دیگر خسارات اقتصادی این پدیده را نیز باید در نظر گرفت؛ به عنوان مثال وقتی پدیده كِشَند قرمز رخ می‌دهد علاوه بر اینكه برای آبزیان، اكوسیستم و بعضا انسان‌ها مضر است به تاسیسات آب‌شیرین‌كن‌ها نیز خسارات زیادی وارد می‌كند.
فرشچی ادامه داد: همچنین تغییر اقلیم موجب بالا رفتن دمای آب می‌شود كه این افزایش دما بر روی تولید مثل، امنیت و حضور گونهها در یك زیستگاه بسیار تاثیرگذار است.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: در این میان مساله مهم برای ما داشتن یك استراتژی در سطح ملی و منطقه‌ای است كه خوشبختانه در سطح ملی استراتژی داریم كه برمی‌گردد به اهداف شماره 14 توسعه پایدار كه مختص دریاها و اقیانوس‌هاست و برای آن یك برنامه اجرایی تهیه كرده‌ایم.
وی تاكید كرد: اجرای این استراتژی فقط وظیفه سازمان حفاظت محیط زیست نیست بلكه باید توسط نهادهای مختلف مرتبط اجرایی شود اما فرآیند آن هنوز آغاز نشده است.
فرشچی خاطرنشان كرد: در این برنامه اجرایی برای هدف 14 كه حفظ زندگی در دریاها و اقیانوس‌ها را مد نظر قرار داده است وظایف نهادهای مختلف مرتبط دولتی و بخش خصوصی را مشخص كرده‌ایم، همچنین كارها اولویت‌بندی و چگونگی اجرای آنها نیز تدوین شده است، بنابراین با توجه به اهمیت موضوع، اجرای آن باید هرچه زودتر آغاز شود.
وی تاكید كرد: اكنون مطالعاتی كه در زمینه ترسیب كربن، افزایش اسیدیته آبها، سفید شدگی آب‌سنگ‌های مرجانی، كاهش سطح جنگل‌های حرا و علف‌های دریایی صورت گرفته به خوبی تاثیر تغییر اقلیم قابل مشاهده است.
وی اظهار داشت: حتی مطالعات نشان می‌دهد كه در برخی مناطق، جنسیت گونه‌های دریایی در حال تغییر است چرا كه گرما می‌تواند روی نوع و جنسیت گونهها تاثیر بگذارد به این صورت كه گونه‌های گرم دوست‌تر را جایگزین سایر گونهها كند و یا توازن جمعیتی را تغییر دهد و مثلا جمعیت ماده‌ها بیشتر از نرها شود.
*** آلودگی و افزایش تراز آب دریاها تحت تاثیر تغییر اقلیم
نتایج پاره‌ای از تحقیقات نشان می‌دهد به ازای افزایش هر یك درجه سانتیگراد آب اقیانوس، 80 سانتیمتر تراز آب بالا میآید و این پدیده‌ای است كه به صورت جسته و گریخته در نقاط مختلف دنیا حتی ایران هم مشاهده می‌شود و البته یكی از نگرانی‌های جدی كشورهایی است كه به صورت جزیره هستند.
همچنین از آنجا كه سامانه‌های جوی در اقیانوس‌ها شكل می‌گیرد بنابراین گرمایش زمین تاثیر بسزایی بر وضعیت آب و هوایی زمین خواهد داشت و ممكن است تعادل این چرخه به هم بخورد به گونه‌ای كه در برخی مناطق شاهد ترسالی و برخی مناطق شاهد خشكسالی باشیم.
مدیركل دفتر بررسی آلودگی‌های دریایی سازمان حفاظت محیط زیست نیز در این باره به خبرنگار علمی ایرنا گفت: محیط های آبی مانند دریاها و اقیانوس‌ها بیشترین تاثیر را از تغییرات آب و هوایی می‌گیرند، این عامل موجب تغییرات در شوری، تغییر جریانات دریایی و تغییر در حد تحمل زیست‌مندان دریایی می‌شود.
«ضیاءالدین الماسی» افزود: تغییرات آب و هوایی موجب بروز و گسترش آلودگی در دریاها می‌شود به این معنا كه برخی از عناصر بر اثر تغییر آب و هوایی در محیط ، آزاد می‌شوند و تاثیرات خاص خود را بر روی محیط آبی و آبزیان می‌گذارند.
وی اظهار داشت: همچنین تغییرات آب و هوایی بر روی تراز آب دریاها هم تاثیر می‌گذارد زیرا گرم شدن زمین موجب آب شدن كوه‌های یخ می شود كه این بالا آمدن تراز آب دریاها و اقیانوس‌ها را به همراه دارد و به موجب آن پیشروی آب رخ می‌دهد و خط ساحلی تغییر می‌كند.
وی تاكید كرد: تمام این عوامل بر روی اقتصاد، معیشت، كاربری اراضی، فعالیت شیلاتی، تنوع زیستی و بروز انواع آلودگی‌ها در حوزه دریایی تاثیرگذار خواهد بود.
علمی 9014** 1055**
تهران - ایرنا - بررسی‌ها نشان می‌دهد دریاها و اقیانوس‌ها بیشترین تاثیر را از تغییرات اقلیمی می‌گیرند كه سفید شدگی آب‌سنگ‌های مرجانی، اسیدی شدن و كاهش اكسیژن آب دریاها، افزایش شوری، بروز كِشَند قرمز و تغییر توازن جمعیتی گونهها برخی از پیامدهای این تاثیر است.
