نوسان نرخ بلیت هواپیما

تفاوت چشمگیر قیمت بلیت هواپیما در مسیرهای مختلف، پروازهای چارتر، فصول اوج سفر و حتی خریداری بلیت به نرخ های متفاوت از سوی مسافران در یك پرواز مشخص و مشكلاتی از جمله اجرا نشدن صحیح قوانین لغو پرواز تا بدانجاست كه حتی دستگاه های نظارتی و قضایی نیز كه وارد این عرصه شده اند، هنوز در برخی موارد موفق به اصلاح و ایجاد ثبات در بازار بلیت سفرهای هوایی نشده اند.
گرچه اخیرا انجام پروازهای چارتر در كشور متوقف و محدود به مقصدهای كیش، قشم و شهرهای زیارتی شده اما هنوز نابسامانی در نرخ بلیت هواپیما هنگام اوج تقاضای سفر برای مسافران زحمت آفرین و غیرقابل قبول است.
آزادسازی نرخ بلیت هواپیما در تمام مسیرها نیز خواسته شركت های هواپیمایی است اما هنوز سازمان هواپیمایی كشوری به طور كامل زیر بار این خواسته نرفته و همچنان بر ضرورت تعیین نرخ، كنترل و نظارت بر روند نرخگذاری بلیت هواپیما تاكید دارد.
نرخ بلیت هواپیما اغلب بر اساس روز پرواز و ایرلاین ها متفاوت است و گاهی این قیمت ها به قدری تغییر می كنند كه مسافران از این كه نمی توانند در یك هواپیما دو صندلی با قیمت یكسان بخرند شكایت می كنند.
این روزها به ویژه در آستانه ایام نوروز بازار آشفته بلیت هواپیما به گونه ای است كه گاهی مشاهده می شود در شرایط عادی، بلیت مسیر هوایی مشهد - تهران و بالعكس در آخرین ساعات مانده به پرواز با 40 هزار تومان نیز قابل خریداری است اما در شرایط اوج مسافر این نرخ تا یك میلیون و 200 هزار تومان و حتی بیشتر به سختی خریداری می شود.
در این شرایط 'افزایش نرخ ارز، بهای خدمات و ناهمخوانی نرخ بلیت با هزینه ها' از گلایه های شركت های هواپیمایی می باشد و فراتر از آن موضوع آزاردهنده فرسودگی ناوگان هوایی نیز بر مشكلات و هزینه ها افزوده است.
فرودگاه مشهد پس از فرودگاه مهرآباد تهران رتبه دوم را میان فرودگاه های كشور از نظر تعداد پروازهای داخلی و شمار مسافران به خود اختصاص داده به طوری كه در روزهای عادی به صورت میانگین انجام 180 پرواز و در زمان اوج تقاضای سفر 250 پرواز ورودی و خروجی در فرودگاه مشهد ثبت می شود.
بر این اساس، ساماندهی بازار بلیت هواپیما در مسیر مشهد به دیگر شهرهای ایران با توجه به مسافرپذیری این شهر زیارتی یك اولویت و ضرورتی فوری است.
خبرگزاری جمهوری اسلامی مركز خراسان رضوی میزگردی را با هدف بررسی نوسانات نرخ بلیت هواپیما و راهكارهای مهار این نابسامانی با حضور مدیركل امور رفاهی زائران استانداری خراسان رضوی و سخنگوی ستاد استانی خدمات سفر،
رئیس انجمن صنفی دفاتر مسافرت هوایی و جهانگردی خراسان رضوی، دبیر این انجمن، رئیس شعبه سیار اداره كل تعزیرات حكومتی خراسان رضوی و معاون بازرگانی شركت هواپیمایی آسمان در مشهد برگزار كرد.

* افزایش هزینه بلیت و كاهش تقاضا
مدیركل امور رفاهی زائران استانداری خراسان رضوی در میزگرد ایرنا در مشهد بررسی علل نوسان نرخ بلیت هواپیما را در آستانه سال نو و مسافرت های نوروزی موضوعی ضروری توصیف و بیان كرد: خراسان رضوی و مشهد قلب معنوی ایران اسلامی و جهان اسلام محسوب می شود و تمام دلدادگان بارگاه نورانی حضرت امام رضا(ع) خواهان سفری توام با خیالی آسوده به مشهد هستند.
مهدی فروزان افزود: زیربنایی ترین حوزه حمل و نقل صنعت هوانوردی است كه به دلیل كاهش فاصله زمانی و سرعت در جا به جایی بسیار مورد توجه زائران و گردشگران قرار دارد.
وی ادامه داد: پارسال 31 میلیون و 500 هزار زائر به مشهد سفر كردند كه سه میلیون نفرشان زائران خارجی بودند. این به معنای میزان بسیار ورود مسافر به این كلانشهر و خاص بودن صنعت حمل و نقل آن است.
سخنگوی ستاد خدمات سفر خراسان رضوی گفت: تا پایان دی ماه امسال 29 میلیون و 231 هزار زائر وارد مشهد شدند كه در مقایسه با مدت مشابه پارسال نشانگر رشد پنج درصدی در مسافران خارجی و افزایش دو درصدی در شمار مسافران داخلی است.
وی افزود: جا به جایی مسافر به مشهد نیز از طریق راه آهن به دلیل سهولت، امنیت زیاد و مناسب بودن نرخ آن امسال در مقایسه با پارسال 22 درصد بیشتر شده است. همچنین سوانح رانندگی و فقدان اطمینان كافی به حمل و نقل جاده ای موجب كاهش 9 درصدی جا به جایی مسافر در این حوزه شده است.
فروزان ادامه داد: با این وجود میزان جا به جایی مسافر با هواپیما در مسیر مشهد از ابتدای امسال تاكنون در مقایسه با مدت مشابه پارسال 16 درصد كمتر شده كه نشانگر كاهش تمایل مسافران به سفر هوایی است.
وی به نوسانات نرخ ارز اشاره و بیان كرد: این امر به طور طبیعی بر افزایش هزینه های خدمات پروازی و قیمت بلیت هواپیما تاثیر داشته است. گرچه افزایش غیرمنطقی نرخ بلیت هواپیما در زمان اوج تقاضا و پیش از افزایش نرخ ارز نیز وجود داشت اما در شرایط كنونی این نابسامانی بسیار چشمگیر و همین امر موجب گلایه مسافران و نگرانی آنان برای سفرهای نوروزی شده است.
مدیركل امور رفاهی زائران استانداری خراسان رضوی گفت: پیش بینی می شد با عملیاتی شدن 'برجام' و قول های اروپاییان صنعت هوانوردی ایران دچار تحول چشمگیری شود كه در همین ارتباط تعدادی ایرباس نیز خریداری و منتقل شد. اما با خروج آمریكا از برجام در عمل روند تحویل هواپیماها به ایران متوقف و موجب ركود در امر نوسازی و افزایش ناوگان هوایی گردید و این امر نیز در كاهش استقبال مردم از سفرهای هوایی تاثیرگذار بوده است.

* نوسانات نرخ ارز و تاثیر بر بهای خدمات هوایی
رئیس انجمن صنفی دفاتر مسافرت هوایی و جهانگردی خراسان رضوی نیز در ادامه میزگرد ایرنا در مشهد گفت: نوسان نرخ ارز موجب تلاطم در نرخ بلیت هواپیما شد. با توجه به این كه هزینه حداقل 50 درصد فعالیت های شركت های هواپیمایی وابسته به نرخ ارز است بنابراین شركت ها نیز دچار سنگینی بار هزینه ها هستند و همین امر موجب افزایش هزینه پرواز هواپیما شد.
سعید ولی زاده به اعلام نرخ مصوب بلیت هواپیما از مهر ماه امسال اشاره و بیان كرد: پس از آن نیز حتی با آزادسازی نرخ، هنوز سقف و كف قیمت بلیت هواپیما مشخص نشده و سازمان هواپیمایی كشوری صرفا اعلام كرده فروش بلیت تمامی پروازها از اول بهمن ماه باید به صورت 'سیستمی' انجام شود و نرخ ها نیز بر اساس كلاس های پروازی تعیین می شود.

* آزادسازی نرخ بلیت هواپیما، بایدها و نبایدها
سخنگوی ستاد خدمات سفر خراسان رضوی در ادامه میزگرد ایرنا در مشهد گفت: اواخر پارسال با تصمیم سازمان هواپیمایی كشوری آزادسازی نرخ بلیت هواپیما به صورت جدی مطرح و از همان زمان نوعی رقابت بین چارتر كنندگان و شركت های هواپیمایی ایجاد شد كه این وضعیت، محاسن و معایبی داشت.
وی 'امكان سفر با یك شركت هواپیمایی خاص با كمترین قیمت در دوره ای از سال' را از محاسن آزادسازی نرخ بلیت هواپیما ذكر و بیان كرد: فقدان پاسخگویی ایرلاین ها در خصوص انجام نشدن پرواز یا بازپس دادن هزینه بلیت به مسافران در زمان لغو آن، یك نقصان جدی بود كه در كنار تاخیرهای طولانی و فراوان پروازها موجب ورود دستگاه قضایی به این موضوع با هدف احقاق حقوق مردم شد.
فروزان افزود: هم اینك سازمان هواپیمایی كشوری فروش بلیت هواپیما را به صورت چارتر جز در مسیرهای قشم، كیش و خارج از كشور حذف كرده و فروش بلیت در سایر موارد توسط خود ایرلاین ها صورت می گیرد كه این امر نیز نقاط قوت و ضعف خود را دارد.
وی ادامه داد: نقطه ضعف حذف فروش بلیت های چارتر در این است كه هر ایرلاینی چون می داند در چه زمانی ظرفیت هواپیما پر می شود سعی می كند كف نرخ بلیت هواپیما را در سقف نگهدارد و بر اساس میزان فروش بلیت، نسبت به افزایش نرخ در ساعات نزدیك به پرواز اقدام می كند.
او گفت: حسن این روش هم در این است كه به محض لغو پرواز، دفتر ایرلاین مربوطه در محل فرودگاه پاسخگوی مسافران است و سردرگمی و نارضایتی مسافران كاهش می یابد.

* كاهش 25 درصدی مسافران هواپیما
مدیركل امور رفاهی زائران استانداری خراسان رضوی در ادامه میزگرد ایرنا در مشهد به آمار پروازهای فرودگاه شهید هاشمی نژاد مشهد طی فصل پاییز امسال اشاره و بیان كرد: در این مدت پنج هزار و 492 پرواز داخلی با 807 هزار و 647 مسافر و نیز هزار و 238 پرواز خارجی با 174 هزار و 28 مسافر در این فرودگاه انجام شد.
وی افزود: در مجموع شش هزار و 730 پرواز با 981 هزار و 675 مسافر طی پاییز امسال در فرودگاه مشهد صورت گرفته كه در مقایسه با مدت مشابه پارسال از نظر تعداد پروازها 27 درصد و از نظر تعداد مسافران 25 درصد كمتر شده است.
فروزان ادامه داد: دی ماه امسال نیز هزار و 942 پرواز با جا به جایی 283 هزار و 516 مسافر در فرودگاه مشهد به ثبت رسید.
وی گفت: در راستای ارتقای خدمات به مسافران و كمك به تسهیل سفر، به دنبال آن هستیم كه ساماندهی بازار بلیت هواپیما محقق شود تا زائران با كمترین مشكل خود را به مشهد برسانند و دغدغه هایشان كاهش یابد.

* آزادسازی نرخ، خارج از قواعد جهانی
دبیر انجمن صنفی دفاتر مسافرت هوایی و جهانگردی خراسان رضوی نیز در ادامه میزگرد ایرنا در مشهد گفت: آزادسازی نرخ بلیت هواپیما مربوط به امسال نیست زیرا این موضوع حدود چهار سال پیش از سوی سازمان هواپیمایی كشوری با عنوان 'متنوع سازی نرخ' مطرح شد.
مجید فرقانی افزود: آزادسازی نرخ بلیت هواپیما در تمام دنیا اعمال می شود اما ابزار و ملزوماتی دارد كه یكی از نخستین های آن وجود تعداد زیاد هواپیما در مسیرهای مختلف است كه بتواند عرضه و تقاضا را متعادل كند اما چه پیش و چه پس از 'برجام' شركت های هواپیمایی در ایران بهره عمده ای از ورود هواپیما به كشور نبرده اند.
وی ادامه داد: طبق قراردادهای بین المللی ورود 250 فروند هواپیما به ایران مورد توافق قرار گرفته بود كه از این تعداد تنها ورود 18 فروند هواپیما به كشور محقق شد.
دبیر انجمن صنفی دفاتر مسافرت هوایی و جهانگردی خراسان رضوی همچنین گفت: آزادسازی نرخ بلیت هواپیما در دنیا دارای جدول زمانی خاصی است، به این شكل كه فروش بلیت در مسیر مشخص برای پرواز طی شش ماه آینده از امروز انجام می شود و هرچه به زمان پرواز نزدیك شود قیمت بلیت گرانتر می شود، در حالی كه هم اكنون این قانون و قاعده در ایران وارونه اعمال می شود.
وی افزود: بنابراین به دلایل مختلف از جمله كمبود و نبود قوانین و مقررات و وجود مافیای بزرگ فروش چارتری بلیت هواپیما در كشور نمی توان آزادسازی را به معنای واقعی اجرایی كرد.
دبیر انجمن صنفی دفاتر مسافرت هوایی و جهانگردی خراسان رضوی ادامه داد: درست است كه فروش بلیت پرواز به صورت چارتر تنها در قالب ارائه بسته سفر برای مسیرهای مشخص مجاز اعلام شده اما همچنان تعدادی چارتركننده عمده هستند كه پروازهای بسیاری را در كشور چارتر می كنند.
وی گفت: باید در حوزه فروش بلیت به صورت چارتر برای شهر زیارتی مشهد نگاه منطقی و واقع گرایانه داشت. همه مسافران مشهد خواهان خرید 'بسته سفر' نیستند و همه 31 میلیون مسافر ورودی هم از هتل و بسته سفر استفاده نمی كنند بلكه درصد بسیاری با وسیله نقلیه شخصی و وسایل دیگری غیر از هواپیما وارد مشهد می شوند و اقامتشان هم ضرورتا در اماكن مجاز صورت نمی گیرد.
فرقانی افزود: بر این اساس تصمیم سازمان هواپیمایی كشوری غیركارشناسی است و باید از فعالان واقعی بازار و نظرات كارشناسی در تصمیم گیریها استفاده كرد.
وی ادامه داد: افزایش نرخها در ایام مختلف برای مسیر هوای مشهد - تهران متفاوت است و این وضعیت باید ریشه یابی شود كه آیا این نرخگذاری بر اساس عرضه و تقاضاست یا شرایط روز بازار را مر نظر دارد.
دبیر انجمن صنفی دفاتر مسافرت هوایی و جهانگردی خراسان رضوی گفت: در ایام تعطیلات چند روزه بهمن ماه قیمت بلیت پرواز مشهد به كیش تا یك میلیون تومان و بلیت پرواز مشهد به تهران تا 800 هزار تومان نیز افزایش یافت در حالی كه چند روز بعد از تعطیلات این نرخ به 100 هزار تومان كاسته شد. این وضعیت نشانگر نبود برنامه است.
وی افزود: شركتهای هواپیمایی برای تامین هزینه ها در زمان هجوم مردم و افزایش تقاضا سوءاستفاده می كنند كه این وضعیت به مردم، دفاتر خدمات مسافرتی و بخشهای مختلف فعال در این عرصه هزینه نا به جا تحمیل می كند.
فرقانی ادامه داد: طبق جدول كاری كه از 50 سال پیش اعمال می شود شركتهای هواپیمایی در مسیر داخلی پنج درصد و در مسیر خارجی 9 درصد كمیسیون برای دفاتر خدمات مسافرتی لحاظ می كنند اما چارتر كنندگان هیچ قانونی را در این زمینه رعایت نمی كنند و حقوق دفاتر را نیز پرداخت نمی كنند.
وی گفت: سازمان هواپیمایی كشوری شركتهای هواپیمایی چارتركننده را رها كرده است. در حالی عملكرد بسیاری از دفاتر خدمات مسافرتی در زمینه عرضه بلیت هواپیما و نرخ اعلامی زیر سئوال می رود كه منشا این معضل در سازمان هواپیمایی كشوری است كه به عنوان یك دستگاه نظارتی باید بر نرخ بلیت و كم و كیف حمل و نقل هوایی نظارت كند.

* قانون فراموش شده 20 درصدی چارتر
دبیر انجمن صنفی دفاتر مسافرت هوایی و جهانگردی خراسان رضوی در ادامه میزگرد ایرنا در مشهد همچنین گفت: اگر قرار است پروازهای چارتری حذف شود دیگر نباید امروز و فردا كرد. از 50 سال پیش تاكنون طبق فرمول اجرایی در ساختار شركتهای هواپیمایی، یك شركت هواپیمایی باید 80 درصد صندلیهای خود را به صورت برنامه ای و 20 درصد را به صورت چارتری بفروشد اما با آغاز فروش بلیتهای چارتری این قانون مهم به فراموشی سپرده شد.
وی افزود: تا پیش از 'برجام' تا 300 میلیارد تومان سرمایه گذاری امكان خرید یك شركت هواپیمایی با سه هواپیما وجود داشت كه پس از آن به صورت چارتر فروش بلیت انجام می شد. هنوز هم خرید كلی صندلیهای پرواز توسط چارتر كننده ها ادامه دارد.
فرقانی ادامه داد: اصل سیاست آزادسازی بر بنای درستی گذاشته نشده و این طرح با دیدگاه غیركارشناسی شروع شده است و به هیچوجه در این طرح به ابزار لازم نگاه دقیق نشده و نگاه جامع به مسائل قانونی صورت نگرفته است.

* نبود توجیه اقتصادی در مسیرهای پروازی كوتاه
معاون بازرگانی شركت هواپیمایی آسمان در مشهد نیز در ادامه میزگرد ایرنا گفت: شركت های هواپیمایی دارای ماهیت دولتی تابع دستورالعمل سازمان هواپیمایی كشوری هستند. این شركت ها ملزم به رعایت كف و سقف نرخ بوده و نرخگذاری آنها بر اساس كلاس پروازی صورت می گیرد.
مجید محمدیان افزود: در فصول اوج تقاضا و غیرپیك تمامی نرخ های پروازی در این شركت ها یكسان و طبق قواعد و قوانین مشخص اعمال می شود و به هیچوجه اجازه ارزان و یا گرانفروشی ندارند. پرواز چارتری در شركت های دولتی نداریم. در كل دنیا 80 درصد گنجایش یك پرواز به صورت سیستمی به فروش می رود.
وی ادامه داد: هزینه های پرواز طی ماههای اخیر بسیار افزایش یافته بطوری كه پروازها در مسیرهای داخلی و به خصوص كوتاه به هیچوجه به صرفه شركتهای هواپیمایی نیست. به این ترتیب انجام پرواز مشهد - تهران با هواپیمای چهار موتوره توجیه اقتصادی ندارد و این پرواز صرفا در مسیر مشهد به شانگهای دارای صرفه اقتصادی می باشد.
محمدیان گفت: اوضاع نابسامان و فشار بر شركتهای هواپیمایی نیز باید در نرخگذاری لحاظ شود زیرا بسیاری از پروازها صرفا با هدف خدمت به مردم برقرار است. قیمت جهانی هر ساعت پرواز 50 دلار است و اعمال این نرخ برای كشور ما نیز امری منطقی محسوب می شود.

* طرح نظارتی فروش بلیت هواپیما
رئیس شعبه سیار اداره كل تعزیرات حكومتی خراسان رضوی نیز در ادامه میزگرد ایرنا گفت: حضور و ورود دستگاههای نظارتی به مسائل موجود در حوزه نرخگذاری بلیت هواپیما با هدف آرامش مردم در شرایط اقتصادی كنونی و ضرورت رعایت حقوق مصرف كننده صورت می گیرد.
امید جلیلی افزود: در اجرای طرحهای نظارتی طبق چهار سال اخیر هنگام اوج تقاضا از جمله ایام عید و تابستان و نیز مناسبتهای مذهبی نظارت ویژه ای بر روند فروش بلیت هواپیما اعمال می شود. در همین راستا بر اساس برنامه ریزی انجام شده از هفتم اسفند امسال تا 12 فروردین ماه سال آینده طرح نظارت بر فروش بلیت هواپیما در مشهد انجام می شود.
وی ادامه داد: در نظارت بر روند فروش بلیت هواپیما در مشهد چهار موضوع و مشكل اصلی شناسایی شده كه مهمترین آن تفاوت قیمت در فروش بلیت توسط شركتها و دفاتر خدمات مسافرتی با نرخ اعلامی از سوی سازمان هواپیمایی كشوری است.
رئیس شعبه سیار اداره كل تعزیرات حكومتی خراسان رضوی گفت: بیشترین آمار پروازی در مسیر مشهد - تهران است كه بیشترین مشكل نیز در این خط پروازی وجود دارد. مسترد نشدن بهای بلیت پروازهای لغو شده و پاسخ ندادن به مسافران دومین مشكل است كه موجب نارضایتی فراوان از سوی مردم می شود.
وی مشكل دیگر را در حوزه فروش بلیت در شبكه های مجازی و دفاتر فروش فاقد مجوز ذكر و بیان كرد: بیشتر مسافران هنگام حضور در اطراف حرم مطهر رضوی از این دفاتر بلیت می خرند. این آمادگی وجود دارد كه با دفاتر مجازی فاقد مجوز نیز با همكاری پلیس فتا برخورد شود و در این زمینه همكاری انجمن دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری مورد نیاز است.
جلیلی مشكل دیگر را فروش بلیت توسط آژانسها و دفاتر خدمات مسافرتی فاقد مجوز فروش بلیت هواپیما(بند الف) ذكر و بیان كرد: عرضه كالا و خدمات بیش از بهای قانونی تخلف است و با این تخلف به شدت برخورد خواهد شد. در حوزه تخلفات نرخ بلیت هواپیما 58 پرونده امسال در مشهد تشكیل شده است. 18 پرونده از این تعداد مربوط به دفاتر خدمات مسافرتی فاقد مجوز بند الف است.
وی افزود: میزان محكومیت این آژانسها و دفاتر خدمات مسافرتی در پرونده ها یك میلیارد و 300 میلیون ریال است.

* مافیای چارتر، حقیقتی غیرقابل انكار
رئیس شعبه سیار اداره كل تعزیرات حكومتی خراسان رضوی در ادامه میزگرد ایرنا گفت: چندین سال است كه در بازار بلیت هواپیما شاهد اتفاقات و وقایع غیرقابل انكار بوده ایم. از آن جمله می توان به وجود مافیای چارتر توسط چند نفر در مشهد اشاره كرد.
وی افزود: فعالان عرصه فروش بلیت هواپیما، دفاتر خدمات مسافرتی و شركتهای هواپیمایی باید در زمینه رقابتی كردن فضای فروش اقدام هماهنگ و مشترك انجام دهند تا با رقابتی شدن فضا از هرگونه سوءاستفاده و فعالیت مافیا در این عرصه جلوگیری شود.

* نرخ بلیت هواپیما مانع گردشگران نیست
سخنگوی ستاد خدمات سفر خراسان رضوی نیز در ادامه میزگرد ایرنا در مشهد گفت: نوسانات شدید نرخ بلیت هواپیما در میزان ورود گردشگران تاثیر منفی ندارد. این نوسانات در نحوه ورود گردشگران به مشهد و تغییر انتخاب ناوگان حمل و نقل از سوی آنان تاثیرگذار است.
فروزان افزود: در حوزه ریلی افزایش رام قطار و در حوزه جاده ای افزایش سالانه پنج درصدی ظرفیت جا به جایی در خراسان رضوی از اتفاقات خوبی است كه موجب تسهیل سفر برای مسافران شده است.
وی ادامه داد: برای افق سال 1404 پیش بینی ورود 40 میلیون زائر داخلی و هشت میلیون گردشگر خارجی به مشهد انجام و این مهم تاكنون به صورت تقریبی محقق شده است. باید برای میزبانی از مسافران و زائران به صورت كامل و با كیفیت عالی همچنان برنامه ریزی موثر و هدفمند داشت و در ستاد خدمات سفر نیز هر سال در كمیته های مختلف آن خدمات دهی به مسافران بازنگری و برنامه ریزی می شود.
سخنگوی ستاد خدمات سفر خراسان رضوی گفت: در حوزه نرخگذاری بلیت هواپیما تصمیم گیری در حوزه استانی نیست و باید از سوی سازمان هواپیمایی كشوری با لحاظ كردن شرایط مختلف و نظرات كارشناسی تصمیم گیری لازم صورت گیرد.
7496/1858