میزان تجارت بین المللی گیاهان دارویی سالانه بیش از 100 میلیارد دلار تخمین زده می شود اما ایران به رغم قدمت هفت هزار ساله در طب سنتی و داشتن هزاران نوع گیاه دارویی آنچنان كه باید نتوانسته از گنجینه غنی و ارزشمند خود در این عرصه بهره های اقتصادی لازم را ببرد.
تاكنون حدود هفت هزار نوع گیاه دارویی در جهان شناخته شده كه به احتمال زیاد تمام آنها در ایران وجود دارد اما تاكنون فقط حدود سه هزار نوع آن در كشور شناسایی شده است.
این درحالی است كه سودآوری گیاهان دارویی در طب سنتی بسیار زیاد است و برای مردم نیز بی ضرر و نافع می باشد.
گیاهان دارویی در نگاه نخست شاید فقط كاربری دارویی داشته باشند اما این گیاهان دارای چهار كاربرد درمانی، بهداشتی، غذایی و صنعتی هستند. كاربردهای فراوان و سودهای كلان كشت گیاهان دارویی موجب شده است بسیاری از كشورها تلاش كنند با روی آوردن به این صنعت، اقتصاد خود را سامان دهند.
امروز اغلب داروهای مدرن، منشاء گیاهی دارند و گیاهان دارویی می توانند در درمان یك بیماری ساده مانند سرماخوردگی تا بیماری های پیچیده مانند سرطان، تاثیر گذار باشند.
خراسان رضوی در میان استانهای كشور گرچه با رتبه دار بودن در عرصه تولید زعفران به عنوان گل سر سبد گیاهان دارویی در تولید این محصول پیشتاز است و بیش از 90 درصد زعفران كشور را تولید می كند، اما در زمینه كشت و تولید دیگر گیاهان دارویی بدون احتساب طلای سرخ نیز جایگاه برتر كشور را دارد.
* وجود 33 درصد گیاهان دارویی كشور در خراسان رضوی
مجری طرح گیاهان دارویی در جهاد كشاورزی خراسان رضوی گفت: هم اكنون 33 درصد گیاهان دارویی كشور در این استان تولید می شود.
یوسف گازران افزود: پارسال بیش از 12 هزار تن گیاهان دارویی شامل گل گاو زبان، زیره سبز، رازیانه، خاكشیر، خارشتر، نعنا فلفلی و چای ترش در بیش از 19 هزار هكتار اراضی خراسان رضوی تولید شد كه رقم بسیار زیاد است.
وی اظهار كرد: هدف سازمان جهاد كشاورزی خراسان رضوی، كاشت گیاهان سودآور برای كشاورزان است و گیاهان دارویی به دلیل سازگاری با اقلیم استان، باید جایگزین گیاهانی شود كه نیاز زیاد به آب دارند.
وی گفت: برای توسعه كشت گیاهان دارویی نشا و بذر یارانه ای، آموزش، فضای صادرات و تسهیلات ارزان قیمت به كشاورزان داده می شود.
* خراسان رضوی رتبه نخست كشت و تولید گیاهان دارویی
مدیر باغبانی سازمان جهاد كشاورزی خراسان رضوی نیز گفت: 19 هزار و 500 هكتار در این استان زیر كشت گیاهان دارویی است كه از نظر سطح زیر كشت و تولید بدون در نظر گرفتن محصول زعفران، این استان رتبه نخست كشور را دارد.
هاشم نقیبی افزود: مجموع برداشت گیاهان دارویی از این وسعت سالانه حدود 14 هزار تن محصول خشك است.
وی با اشاره به تنوع تولیدات گیاهان دارویی در خراسان رضوی، ادامه داد: زیره سبز، تخم شربتی، خاكشیر، ختمی خبازی و رازیانه مهمترین اقلام گیاهان دارویی در این استان است.
مدیر باغبانی سازمان جهاد كشاورزی خراسان رضوی گفت: زیره با 11 هزار و 500 هكتار سطح زیر كشت و برداشت بیش از 6 تن در سال بیشترین تولید و كشت گیاهان دارویی این استان را دارد.
نقیبی افزود: كمترین میزان تولید گیاهان دارویی متعلق به عناب و سنجد است.
* كشت 20 گونه گیاه دارویی در خراسان‌رضوی
سرپرست جهاد كشاورزی خراسان رضوی هم گفت: هم اكنون بیش از 20 گونه گیاه دارویی در خراسان‌رضوی كشت می شود.
نجفقلی صالحی افزود: یكی از مهم ترین محصولاتی كه در خراسان‌رضوی كشت می شود گیاهان دارویی است كه در این زمینه موفقیت خوبی در این استان حاصل شده است.
وی اظهار داشت: ساز و كارهای تدوین استاندارد برای صادرات گیاهان دارویی در وزارت جهاد كشاورزی انجام می شود و خراسان رضوی به رغم ورود دیر هنگام به این حوزه هم اكنون جایگاه خوبی در این عرصه دارد.
* صدور گیاهان دارویی به 50 كشور
مدیر باغبانی جهاد كشاورزی خراسان رضوی با اشاره به صادرات گیاهان دارویی خراسان رضوی به 50 كشور گفت: از جمله این كشورها می توان به فرانسه، آلمان، استرالیا، اسپانیا، ژاپن، آمریكا، سوئد، دانمارك، ایتالیا، لهستان، نیوزیلند، جمهوری چك، چین، سنگاپور، فیلیپین، مالزی، صربستان، هند، تركیه، جمهوری آذربایجان، پاكستان و امارات اشاره كرد.
نقیبی افزود: هم اكنون پنج كارخانه در زمینه فرآوری گیاهان دارویی در خراسان رضوی فعالیت می كند كه سه كارخانه از این تعداد جزو پیشرفته ترین كارخانه های كشور است.
وی اظهار داشت: بازار گیاهان دارویی تولیدی خراسان رضوی در كشورهای خارجی بسیار خوب و مورد قبول است و هم اكنون در این زمینه تمركز بر روی تقویت فرآوری بهداشتی گیاهان دارویی است كه بسیار مورد توجه كشورهای اروپایی می باشد.
وی با بیان اینكه سالانه سه هزار تن زیره از خراسان رضوی صادر می شود، توسعه كشت گیاهان دارویی در قالب توسعه گیاهان كم آب بر را از اولویت‌های این استان دانست.
* برداشت 21 تن زعفران در خراسان رضوی
سرپرست سازمان جهاد كشاورزی خراسان رضوی با اشاره به اهمیت و نقش زعفران در تولید و صادرات گفت: برداشت امسال محصول زعفران از مزارع این استان نسبت به پارسال 21 تن افزایش یافت.
صالحی افزود: امسال 310 تن محصول از سطح 86 هزار و 400 هكتار مزرعه زعفران برداشت شد در حالی كه پارسال از سطح 84 هزار هكتار مزرعه این استان 289 تن زعفران برداشت شده بود.
وی اظهار داشت: در مجموع 144 هزار بهره بردار در حوزه كشت زعفران در این استان فعالیت دارند كه به ازای هر هكتار سطح زیر كشت زعفران 200 نفرروز اشتغال و یك فرصت شغلی دائم ایجاد می شود.
وی با بیان اینكه بخش كشاورزی 28 درصد اشتغال و 30 درصد صادرات غیرنفتی استان خراسان رضوی را به خود اختصاص داده است، گفت: می توان با برنامه ریزی بهتر این سهم را افزایش داد.
* رشد 35 درصدی صادرات زعفران
نقیبی با اشاره به ارزآوری فوق العاده محصول زعفران گفت: طی 9 ماه امسال 153 تن زعفران به ارزش 240 میلیون دلار از این استان به كشورهای مختلف صادر شده كه نسبت به مدت مشابه پارسال 34.5 درصد افزایش داشته است.
وی افزود: پارسال 185 تن زعفران به ارزش 268 میلیون و 250 هزار دلار از این استان صادر شد.
وی اظهار داشت: پاییز پارسال 280 تن محصول از 84 هزار هكتار كشتزارهای زعفران خراسان رضوی برداشت شد كه این مقدار در سال ماقبل آن 256 تن بود.
7496/6053
مشهد- ایرنا- گیاهان دارویی علاوه بر آثار درمانی، بهداشتی، مصرف اندك آب و بهره وری بسیار با ایجاد اشتغال خوبی كه دارند به عنوان گنجی نهفته در دل خاك محسوب می شوند كه باید آن را با برنامه ریزی و حمایت بیرون كشید.
