در مناطق خشك و بیابانی همانند خراسان رضوی كاشت و نگهداری درخت هزینه فراوانی دارد لذا قطع این سرمایه های سبز و قاچاق چوب آنها در این نواحی آسیب ها و خسارت چندین برابری در مقایسه با دیگر مناطق به بار می آورد.
كاشت درختچه های تاغ در عرصه های خشك و بیابانی با هدف جلوگیری از توسعه و پیشروی بیابان انجام می شود تا موجب تثبیت خاك و جلوگیری از هجوم شن و ماسه شده و از شكل گیری گرد و غبار در مناطق روستایی و شهری پیرامونی بكاهد.
این سرمایه های طبیعی كه نفس مردم مناطق مختلف را با هوای تازه آشتی می دهد و از بلند شدن شن و ماسه و انتقال آن به شهرها و مناطق مسكونی جلوگیری می كند، این روزها حال و روز خوشی ندارد و هستی اش هدف دست اندازی قاچاقچیان و متجاوزان به محیط طبیعی قرار گرفته است.
قطع و سوزاندن درختان 'تاغ' و تبدیل آن به 'زغال سكه ای' داغ بزرگی بر دل زمینهای بیابانی میزبان این سرمایه های سبز گذاشته و ادامه این وضعیت سبب نگرانی طبیعت دوستان و متولیان منابع طبیعی و محیط زیست شده است.
درختچه تاغ با آب و هوای خشك و زمینهای به نسبت شور نواحی كویری بسیار سازگار است كه در خاكهای سبك و ماسه ای و همچنین بر روی تپه های شنی به خوبی رشد و نمو می كند. بر این اساس وجود درخت تاغ از اهمیت به سزایی در تثبیت شنهای روان در مناطق كویری و بیابانی برخوردار است. تاغ به دلیل حفظ رطوبت خاك، اسباب رشد و نمو سایر گیاهان طبیعی را فراهم می آورد بطوری كه منطقه تاغكاری شده پس از مدتی به صورت مرتعی سرسبز درمی آید.
تثبیت خاكهای شنی و بیابانزدایی از جمله ویژگیهای خاص در مناطق زیر پوشش این درختچه است كه در جلوگیری از رشد و توسعه بیابانها و آسیبهای ناشی از آن تاثیر شگرف دارد.
* شهرستانهای خسارت دیده از قاچاق چوب
فرمانده یگان حفاظت اداره كل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی به خبرنگار ایرنا گفت: اخیرا شاهد گسترش فعالیت متجاوزان و سودجویان در زمینه قاچاق چوب درختچه تاغ هستیم كه موجب خسارات فراوان به محیط زیست، سرمایه های طبیعی این استان و جنگلهای تاغ شده است.
سرهنگ امین رمضانیان افزود: تبدیل چوب این درختچه به زغال و فروش آن در مراكز استانهای مركزی كشور رواج یافته كه علت آن دیرسوز بودن چوب و ماندگاری آتش آن است.
وی ادامه داد: بر همین اساس مقابله با متخلفان و قاچاقچیان تاغ در خراسان رضوی شدت گرفته است. دست اندازی به تاغزارها به صورت پیشرفته و سازمان یافته صورت می گیرد. به همین دلیل شدت برخورد و هوشیاری ماموران یگان حفاظت منابع طبیعی نیز افزایش یافته است.
فرمانده یگان حفاظت اداره كل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی گفت: هم اكنون شهرستانهای جنوبی این استان در نتیجه قاچاق چوب تاغ در وضعیتی وخیم قرار دارند بطوری كه چند سال پیش بخاطر قطع مستمر درختان تاغ حركت شنهای روان به حدی رسید كه برخی جاده های خراسان رضوی را در این محدوده مسدود می كرد و ساكنان شهرستانهای بجستان، گناباد و تربت حیدریه از حركت شنهای روان صدمات فراوان دیدند.
وی افزود: امسال با افزوده شدن 108 دستگاه موتورسیكلت به ناوگان موتوری یگان حفاظت اداره كل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی تلاش مجدانه ای برای برخورد با متخلفان در این حوزه انجام شده است.
* شناسایی باندهای قاچاق چوب
سرهنگ رمضانیان همچنین گفت: بر این اساس با هرگونه فعالیت خلاف قانون در زمینه قاچاق چوب با شدت و بدون چشم پوشی برخورد می شود. از ابتدای امسال تاكنون چهار باند قاچاق چوب و تولید زغال در خراسان رضوی شناسایی و مورد برخورد قانونی قرار گرفته اند. اعضای این باندها در مشهد، نیشابور و تعدادی از شهرستانهای جنوبی استان فعالیت غیرقانونی داشتند.
وی افزود: از ابتدای امسال تاكنون 60 متخلف در ارتباط با قاچاق چوب در خراسان رضوی دستگیر و تحویل مرجع قضایی شده اند. از این متخلفان در مجموع 3.5 تن زغال تاغ كشف شد كه برای تولید آن 12 تن چوب سوزانده شده است.
فرمانده یگان حفاظت اداره كل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی ادامه داد: در این ارتباط 15 دستگاه وسیله نقلیه و 60 دستگاه لودر متخلفان نیز توقیف و 10 سوله كه به عنوان مكانی برای چوب سوزی و تولید زغال مورد استفاده بودند شناسایی و پلمب شد.
وی گفت: در این چارچوب تاكنون 25 كوره مورد استفاده قاچاقچیان چوب و تولید زغال در سطح خراسان رضوی شناسایی و تخریب شده اند.
* سامانه 1504 محافظ میراث آیندگان
سرهنگ رمضانیان افزود: برای حفاظت عرصه های منابع طبیعی به شدت نیازمند حمایت و هوشیاری مردم هستیم زیرا این منابع سرمایه و میراث آیندگان محسوب می شوند. به همین خاطر با هدف تقویت و تسهیل همكاری مردم، دوستداران محیط زیست و منابع طبیعی سامانه تلفنی 1504 به صورت شبانه روزی در اختیار عموم است.
وی ادامه داد: بر این اساس شهروندان می توانند در تماس با این سامانه در هر ساعت شبانه روز هرگونه تخلف در عرصه های طبیعی را گزارش داده و نسبت به حفاظت و صیانت از منابع طبیعی و محیط زیست، یگان حفاظت اداره كل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی را یاری كنند.
فرمانده یگان حفاظت اداره كل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی گفت: از ابتدای امسال تاكنون470 مورد تماس با سامانه تلفنی 1504 از سوی مردم ثبت شده كه از این طریق موارد تخریب، تصرف و تخلفات را در حوزه منابع طبیعی گزارش كرده اند.
وی افزود: شهرستانهای نیشابور، سبزوار، كاشمر، خلیل آباد، بردسكن و بجستان از مناطقی هستند كه بیشتر از دیگر مناطق در خراسان رضوی از فعالیت غیرقانونی سودجویان حوزه قاچاق چوب صدمه دیده اند.
* 573 هزار هكتار عرصه بیابانی زیر پای تاغ
مدیركل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان رضوی نیز با اشاره به مزیتهای كاشت تاغ در سطوح بیابانی و تاثیر ریشه آن در افزایش مقاومت و انسجام خاك، كاشت این درختچه را را از برنامه های اصلی در چارچوب طرح بیابانزدایی اعلام و بیان كرد: هم اینك 573 هزار هكتار از عرصه های بیابانی در سطح این استان زیر كشت درختچه تاغ قرار دارد.
علیرضا صحرایی افزود: از ابتدای امسال عملیات كاشت تاغ در سطح سه هزار و 730 هكتار از بیابان های استان اجرا شده است.
وی بدون اشاره به اعتبارات موجود در این زمینه اظهار داشت: در صورت پرداخت اعتبارات ملی و استانی تا پایان امسال هفت هزار و 270 هكتار از عرصه های بیابانی استان زیر كشت تاغ خواهد رفت كه اغلب در شهرستان های سبزوار، گناباد، سرخس، بردسكن و خواف انجام می شود.
وی قطع درخت تاغ توسط افراد سودجو برای تولید زغال را از تخلفات آسیب رسان به عرصه های طبیعی خراسان رضوی ذكر كرد و گفت: باید با متخلفان این حوزه به شدت برخورد شود تا شاهد وارد آمدن خسارات فراوان در این عرصه نباشیم.
وی تاكید كرد: قطع درختان تاغ در مناطق مختلف استان موجب پیامدهای ناگوار و جبران ناپذیر می شود و ادامه این روند موجب روان شدن شن ها و هجوم آنها به سوی شهرها و مناطق مسكونی می گردد.
صحرایی افزود: با توجه به اینكه دادستان در همه زمینه ها به عنوان مدعی العموم می تواند ورود كند، در این زمینه نیز وظیفه دارد بر عملكرد متولیان این حوزه نظارت داشته باشد.
وی با بیان اینكه تداوم روند تخریب درختچه های تاغ به زودی موجب پیدایش ریزگردها در شهرهای استان می شود، اظهار كرد: افزایش میزان آلودگی در هوای تنفسی شهرهای بزرگ استان از مشكلاتی است كه هم اكنون با آن دست به گریبان هستیم بنابراین نباید اجازه شدت و وخامت اوضاع در این زمینه را داد.
وی گفت: هشت میلیون و 200 هزار هكتار از گستره 11 میلیون و 727 هزار هكتاری خراسان رضوی عرصه های منابع طبیعی و حوزه فعالیتی این اداره كل است و این استان پنج میلیون و 544 هزار هكتار بیابان دارد كه شامل 48 درصد مساحت استان و 18 درصد گستره بیابان های كشور است.
صحرایی ادامه داد: 13 درصد مساحت استان شامل 768 هزار هكتار نیز كانونهای بحرانی فرسایش بادی محسوب می شود كه از این نظر رتبه چهارم كشور را داریم.
* 16 كانون بحران گرد و غبار
معاون پایش و نظارت اداره كل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی نیز گفت: هم اكنون 16 كانون بحران گرد و غبار در استان وجود دارد كه نیازمند مدیریت است.
محمد عرفانی افزود: كانونهای بحران ریزگرد داخلی و نیز در كشورهای همسایه شمالی و شرقی از جمله عوامل موثر در بروز آلودگی های هوای كلانشهر مشهد هستند.
وی اظهار كرد: سازمان های متولی باید نسبت به مدیریت كانونهای گرد و غبار داخلی در استان اقدام كرده و از گسترش روزافزون این كانونها جلوگیری كنند.
وی گفت: علاوه بر این، منطقه كویری قره قوم در تركمنستان و نیز بخش هایی از افغانستان به عنوان 2 كانون گرد و غبار دیگر در همسایگی خراسان رضوی وجود دارد كه شهرهای مشهد و سرخس را تحت تاثیر جدی قرار می دهد.
عرفانی افزود: عوامل متعدد دیگری نیز در بروز آلودگی هوای مشهد موثر است كه از جمله مهمترین آن می توان به تردد بی رویه وسایل نقلیه اشاره كرد كه سهم عمده ای در این زمینه دارند.
وی اظهار كرد: هوا از جمله عناصر مهم برای زیست و حیات انسان و حیوان است و همه در برابر سالم بودن هوا و تمیز نگه داشتن آن مسئولیت داریم.
معاون پایش و نظارت اداره كل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی گفت: بیابان زدایی یكی از اقدامات موثر در جلوگیری از افزایش میزان ریزگردها و آلودگی هواست.
7496/6053
مشهد - ایرنا - قاچاق چوب از دیرباز آتشی ویرانگر به جان درختان به ویژه در جنگل های شمال ایران بوده اما در سال های اخیر این بلای خانمانسوز زیست محیطی به دیگر استان های كشور از جمله خراسان رضوی نیز سرایت پیدا كرده است.
