به گزارش خبرنگار ايرنا، زيستگاه سمندر آبي در شهرستان بانه منحصر به روستاهاي گرماب، كاني برد، سونچ عليا و بنه خوي بوده كه در منطقه گرماب با نام محلي مار خاتونه و يا بوكي كاني شناخته مي شود كه در داخل چشمه هاي منطقه با آب سالم و شيرين و با فاصله نسبتا اندكي از روستا زندگي مي كند.
وجود اين نوع دوزيست نشان از سالم بودن آب دارد و از آن به عنوان يك شاخص كيفي آب مي توان استفاده كرد كه امروزه به دلايل مختلف در خطر انقراض نسل قرار گرفته است.
يك كارشناس و محقق محيط زيست به ايرنا گفت: سمندر آبي در سه منطقه كاني برد، سونچ عليا و بنه خوي توسط محققان حفاظت محيط زيست كردستان شناسايي شده و اخيرا طي بازديد دو محقق ديگر در منطقه گرماب، دو گونه خال زرد و سياه اين دوزيست شناسايي شد.
سعدالله سنگيني افزود: سمندر آبي بانه به دليل زيبايي خارق العاده يكي از گونه هاي نادر و زيبا در بين خانواده سمندريان محسوب شده كه براساس مطالعات و پيمايش صورت گرفته در چهار روستاي حاشيه جنگل با پوشش بلوط و در مجاورت چشمه هاي سالم از لحاظ كيفي كه داراي اقليم كوهستاني هستند، زندگي مي كند.
وي با اشاره به اينكه سمندر بوكي كاني در زير صخره ها و تخته سنگ ها زيست مي كند، اظهار داشت: در فصل بهار به دليل پرآب شدن چشمه هاي منطقه گرماب و قرار گيري در زون جنگلي از نوع بلوط و تغيير شرايط زيستگاه اين جاندار از زير صخره به محيطي بدون پوشش، لازم است تحقيقات گسترده اي براي بقا و تكثير آن توسط دستگاه هاي تحقيقاتي و دولتي انجام شود.
سنگيني با بيان اينكه تحقيقاتِ منجر به حفظ و تكثير اين گونه نادر در ايران به درستي انجام نشده است، افزود: زيستگاه سمندر آبي در بانه جزو زيستگاه هاي ارزشمند و نادر است كه در صورت سرمايه گذاري بخش تحقيقاتي، مي تواند منبع ژنتيكي باارزشي براي ايران محسوب شود.
وي به زيبايي منحصر به فرد سمندر آبي و نقش آن در توسعه گردشگري و شكوفايي اقتصادي اشاره كرد و گفت: اين گونه در كشورهاي غربي با قيمت هاي بالايي خريد و فروش مي شود كه خريد و فروش نابهنجار آن منجر به سواستفاده شكارچيان شده و در كاهش اين گونه با ارزش نقش بسزايي داشته است.
كاهش منابع آبي، آلوده كردن منابع آبي ناشي از فعاليت هاي انساني، تغيير در دماي آب، از بين بردن زيستگاه هاي آن در اثر دخل و تصرف انساني و شكار غير قانوني به ويژه در ايام نوروز از مهمترين عوامل تهديد سمندر آبي، به گفته سنگيني است.
سنگيني يادآور شد: لازم است سازمان حفاطت محيط زيست علاوه بر آموزش هاي لازم در زمينه اهميت و نوع رفتار با زيستگاه هاي اين گونه جانوري، مطالعات جامعي در خصوص دامنه اكولوژيكي، عوامل تهديدكننده، حفظ منابع آبي و حق آبه جريان هاي رودخانه را تدوين و در اين راستا ضوابط و دستورالعمل هايي تدوين كند.
رئيس اداره حفاظت محيط زيست بانه نيز در گفت و گو با ايرنا با بيان اينكه سمندرها جزو دوزيستان هستند و مطابق آب و هواي هر منطقه متفاوت هستند، اظهار داشت: برخي از آنها در غار و برخي هم در حاشيه رودخانه ها و مناطق نمدار زندگي مي كنند و تخم گذاري اين گونه نادر كمياب در آب انجام مي شود.
رحمان رحيم پور افزود: سمندر آبي يا به اصطلاح محلي 'بوكي كاني' و ' ماره زردله' در بسياري از نقاط كردستان، آذربايجان غربي و كرمانشاه يافت مي شود كه بيشتر در آب زندگي مي كند.
وي اظهار داشت: سمندر آبي كردستان بيشتر در زير صخره ها، جاهاي مرطوب و نمدار با پوشش گياهي و علفزار، جنگل هاي بلوط و ارتفاعات زندگي مي كند كه به شدت در معرض خطر انقراض نسل قرار دارد و بايد براي حفظ اين گونه جانوري برنامه ريزي كرد.
رحيم پور با بيان اينكه تغيير زيستگاه سمندرهاي باعث مرگ آنها مي شود، اضافه كرد: برخي افراد اين گونه كمياب دوزيست را در آكواريوم نگهداري مي كنند كه با توجه به شرايط زيستگاهي، توان زندگي طولاني نداشته و در مدت كوتاهي مي ميرند.
وي گفت: سمندر آبي 'بوكي كاني' در منطقه گرماب، سونج و كاني برد و در بسياري از مناطق ديگر شهرستان بانه زندگي مي كند اما شرايط زيستي براي اين گونه جانوري بيشتر در اين مناطق فراهم است.
رئيس اداره حفاظت محيط زيست بانه با اشاره به تغذيه سمندر آبي از حشرات افزود: آلودگي محيط زيست، شكار با هدف فروش و نگهداري، تخريب زيستگاه، فرسايش خاك، سرريز شدن آبهاي كشاورزي و كنترل بيولوژيكي حشرات از جمله عوامل تهديد كننده نسل سمندرهاي آبي است.
رحيم پور اظهار داشت: با توجه به اينكه سمندرهاي آبي در بانه به صورت پراكنده زندگي مي كنند، اقداماتي براي حفظ اين گونه كمياب و نادر انجام نشده اما ضروري است كه براي حفظ و جلوگيري از انقراض نسل اين گونه از دوزيستان اقدامات اساسي انجام شود.
وي گفت: مهمترين اقدام براي حفاظت از سمندرهاي آبي حفظ زيستگاه ها است اما در بسياري از روستاها اطراف چشمه ها تخريب شده و آب چشمه به جاهاي ديگر انتقال داده شده كه اين امر در انقراض اين گونه جانوري نقش زيادي دارد.
رئيس اداره حفاظت محيط زيست بانه افزود: جريمه قانون محيط زيستي براي شكار سمندرهاي آبي 30 ميليون ريال است و دادگاه نيز بر اساس قانون جريمه اي براي آن در نظر مي گيرد.
به گزارش ايرنا، پراكنش سمندر آبي محدود به كشور ايران، عراق و تركيه است كه در فهرست سرخ طبقه بندي شده است.
سمندر آبي در كنترل بيولوژيكي آفات و حشرات و در زنجيره غذايي جانوران مانند خزندگان، پستانداران و پرندگان نقش بسزايي دارد.
شهرستان مرزي بانه با 158 هزار نفر جمعيت در 270 كيلومتري شمال غرب سنندج مركز استان كردستان واقع است.
7469 / 3034
سنندج - ايرنا - سمندر آبي بانه كه در زبان محلي 'بوكي كاني' به معناي عروس چشمه نام گرفته از گونه هاي كمياب و نادر دوزيستان است كه اين روزها به دلايل مختلف از جمله نگهداري در آكواريوم، خريد و فروش و تخريب زيستگاه در خطر انقراض قرار گرفته است.
