این بنای زیبا و دیدنی در باغی به مساحت حدود 14 هزار و 400 متر مربع در ضلع شمال غربی چهار راه شهدای مشهد ساخته شده و با وجود مجسمه های زیبا و موزه غنی و دیدنی در میانه باغ، جاذبه ای با رنگ و بوی تاریخ برای شهر مشهد محسوب می شود.
نادر شاه افشار از پادشاهان قدرتمند ایران زمین بود كه برای بازپس گرفتن و گسترش مرزهای سرزمین ایران عمر و جوانی خود را صرف جنگهای مختلف با متجاوزان كرد.
مقبره نادرشاه در مشهد در بوستانی سرسبز و بزرگ قرار دارد كه تندیس وی بر فراز اسب در كنار سربازانش خود نمایی می كند.
مجسمه بزرگی كه قدرت و ابهت نادر را به بیننده القا می كند و با دیدنش صدای فرمان نادر به سربازان ایرانی برای مقابله با متجاوزان از فراسوی تاریخ به گوش می رسد.
* سرگذشت نادر
نادر در اوایل قرن یازدهم هجری در شهر درگز به دنیا آمد و پیش از 18 سالگی در یكی از یورشهای ازبكان خوارزم به همراه مادرش اسیر شد اما از اسارت گریخت و به خدمت حكمران ابیورد در خراسان رفت و با تمهیداتی، چند ناحیه خراسان را كنترل كرد و خود را 'نادر قلی بیك' نامید.
اصفهان بعد از قتل شاه سلطان حسین توسط افغانها سقوط كرد و شاه تهماسب دوم پسر سلطان حسین در قزوین به پادشاهی رسید و نادر با توجه به نفوذ خاندان صفوی به او پیوست و سردار سپاهش شد.
نادر، افغانها را شكست داد و خراسان را تصرف كرد و سپس روسها را از شمال ایران راند.
بعد از معاهده صلح تهماسب شاه با عثمانی، به این بهانه وی را از سلطنت خلع و پسرش را منصوب كرد و خود را نایب السلطنه خواند و با عثمانیها وارد جنگ شد و در نهایت به پادشاهی ایران رسید.
نادر در جنگ كرنال، هندیها را شكست داد و دهلی را به تصرف خود درآورد و با غنائم فراوان از هند به ایران بازگشت. غنائمی كه 10 برابر بیشتر از بیشترین درآمد سالانه دوران صفوی بود.
نادر شاه افشار كه در اواخر عمر خود بسیار تندخو و بدبین شده بود پسر خود را كور كرد و در نهایت به دست سردارانش به قتل رسید.
* تاریخ بنای آرامگاه نادری
نادر شاه افشار دستور داده بود برایش آرامگاهی كوچك در بالا خیابان مشهد بسازند كه بدین منظور در سال 1145 هجری قمری در مجاور چهارباغ شاهی و روبروی حرم مطهر حضرت امام رضا (ع) بنایی از خشت و گل ساخته شد.
در اواخر عهد قاجار، قوام السلطنه آرامگاه جدیدی برای نادر ساخت و دستور داد استخوانهای او را از تهران به این مقبره بیاورند.
سال 1335 خورشیدی از مهندس سیحون درخواست شد آرامگاهی مناسب شان و منزلت این پادشاه طراحی كند لذا سال بعد كار ساخت این آرامگاه شروع شد و در سال 1342 به همت انجمن آثار ملی ایران در محل كنونی باغ نادری بازگشایی گردید.
طرح و معماری این بنا و فضای آرامگاه نیز مانند نادر شاه افشار بسیار با صلابت و متفاوت است.
طراحی بنا بر اساس دو شكل مربع و مثلث صورت گرفته است. این ساختمان دارای تالار مقبره و دو موزه است كه یكی به نمایش جنگ افزارهای زمان نادر و دیگری برای نشان دادن سلاح های پیش از پادشاهی نادر اختصاص یافته است.
مجسمه نادر شاه افشار هم بر فراز برجی بلند در حالی كه سوار بر اسب است و به سپاهیانش فرمان می دهد قرار گرفته است.
سنگ مزار نادر در تالار مربعی شكل این بنا و در گوشه آن در پناه دو دیوار قرار دارد.
مصالح این بنا از سنگهای خشن و سخت گرانیت كوهسنگی مشهد تهیه شده و پوشش كلی مقبره تداعی كننده چادر عشایری است یعنی جایی كه زندگی نادر در آن آغاز و پایان یافت.
* موزه نادری
موزه نادری دارای دو تالار است كه اولین تالار به نمایش اشیای مختلف و آثار تاریخی دوره افشاریه اختصاص یافته و در دومین تالار انواع سكه، ظروف و دیگر اشیای اهدایی از دوره صفویه تا معاصر قرار داده شده است.
در گوشه شمالی آرامگاه نادر نیز مزار كلنل محمد تقی پسیان قرار دارد.
لوله توپ جنگی متعلق به زمان سلطنت نادر هم در نزدیك برج آرامگاه قرار دارد كه غنیمت جنگی آن زمان دلیر مردان ایرانی از متجاوزان پرتغالی است.
7496 / 6053
مشهد- ایرنا- آرامگاه و باغ موزه نادری بنایی است كه به یادبود نادر شاه افشار بنا شده و بعد از حرم مطهر حضرت امام رضا (ع) و آرامگاه فردوسی بیشترین بازدیدكنندگان در مشهد را به خود اختصاص داده است.
