هفت سال بی ثباتی در لیبی و ماموریت ژنرال «حفتر»

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، نیروهای ژنرال حفتر 75 ساله كه گفته می شود از حمایت برخی از دولت های عربی از جمله عربستان برخوردار است، از حدود 10روز پیش ( سوم آوریل) حركت به سمت طرابلس پایتخت لیبی آغاز كردند.
نیروهای هوادار ژنرال خلیفه حفتر موسوم به «ارتش ملی لیبی» شامگاه ۱۷فروردین مدعی شدند كه فرودگاه بین‌المللی طرابلس را به كنترل خود درآورده‌اند.
شورای امنیت سازمان ملل و همچنین گروه هفت كشور صنعتی جهان اقدام ژنرال حفتر را «تهدیدی برای ثبات لیبی» خوانده و از او خواسته‌اند كه حركت به سوی طرابلس را متوقف كند.
براساس گزارش نهادهای بین المللی در جریان درگیری‌ّهای حومه طرابلس تاكنون دهها نفر كشته شده‌اند.
لیبی از سال 2011 و پس از سرنگونی رژیم دیكتاتوری «قذافی» با مشكل بی ثباتی و درگیری های داخلی دست و پنجه نرم می كند و هم اكنون دو دولت موازی در این كشور تشكیل حكومت داده اند، نخست دولت وفاق ملی مستقر در طرابلس كه ریاست آن را «فایز السراج» بر عهده دارد و جامعه بین الملل از آن حمایت می كند و دیگری، دولت مستقر در شرق این كشور (طبرق) و مورد حمایت مجلس نمایندگان است كه از ژنرال حفتر فرمانده ارتش لیبی حمایت می كند.
نفوذ ژنرال خلیفه حفتر در لیبی، كشوری كه سالهاست درگیر جنگ داخلی و خشونت است، دائما بیشتر می‌شود. مخالفان معتقدند كه این ژنرال در ‌پی برقراری یك دیكتاتوری نظامی جدید در لیبی است.
با توجه به اهمیت موضوع و تحولات لیبی، پژوهشگر ایرنا با «جعفر قنادباشی» كارشنارس ارشد مسائل آفریقا و دیپلمات سابق ایران در لیبی به گفت وگو نشست.

** تدوام بی ثباتی هفت ساله در لیبی
جعفر قناد باشی در ابتدای این گفت و گو بیان داشت: چندین دلیل مختلف دست به دست هم داده است تا ناآرامی ها و بی ثباتی و عدم تشكیل یك دولت مقتدر در لیبی هم چنان ادامه پیدا كند.
یكی از مسائل بسیار مهم، ساختار اجتماعی، فرهنگی و نهاد های مذهبی هستند كه در زمان معمر قذافی به كلی از بین رفتند و از زمان سقوط وی، در لیبی هیچ نهاد قدرتمند مذهبی و اجتماعی وجود ندارد و نبود ساختارهای قدرتمند در جهت وحدت ملی یكی از عوامل ناآرامی ها و بی ثباتی ها در این كشور جنگ زده است.
وی همچنین بیان داشت: موضوع دیگر در بحث ناآرامی ها در این است كه در كشور لیبی شهر ها بسیار پراكنده و دور از هم هستند و جمعیت بسیار كم است و پایتخت این كشور از نظر جغرافیای سیاسی در شمال غربی قرار دارد و دور از بقیه مناطق است و نمی تواند جنبه محوریت و مركزیت را برای اجتماع لیبی داشته باشد.
این كارشناس مسائل آفریقا همچنین اظهار داشت: اصلی ترین عامل در تشدید بی ثباتی ها در كشور لیبی دخالت قدر ت های بزرگ است این قدرت ها به دو دلیل عمده بر نمی تابند كه در لیبی یك حكومت مقتدر مبتنی بر فرهنگ مردم این كشور بوجود آید. یكی اینكه لیبی دارای ذخایر بسیار نفت است و ذخایر نفت زیر زمینی لیبی با كل آفریقا برابری می كند و بیش از 100میلیارد بشكه است و از این جهت دارای اهمیت است.
وی افزود: موضوع دیگر نزدیكی این كشور به اروپا می باشد و نبردی كه فرانسوی ها و الجزایری ها بر سر لیبی دارند و خواستار حضور در اقتصاد لیبی هستند.جنگ قدرت ها و رقابت قدرت های خارجی هرگز نگذاشته است كه حكومتی مبتنی بر فرهنگ ملی لیبیایی بر سر كار آید.

**نقش قدرت های خارجی در حمایت از حفتر و بی ثباتی لیبی
قنادباشی در این زمینه اظهار داشت: ژنرال حفتر روابطی با روسیه برقرار كرده است البته هیچ گاه نمی توان حفتر را در دسته بندی سیاسی كشورهای قرار داد كه با روسیه كار می كنند و همچنین او 20سال در آمریكا بوده است و هم فرانسوی ها و هم ارتجاع عربی از حفتر حمایت می كنند.
این كارشناس مسائل آفریقا بیان داشت: عربستان سعودی، مصر و امارات از ژنرال حفتر حمایت می كنند. مصر از نظر نظامی و لجستیكی و عربستان و امارات هم از جنبه تامین بودجه از وی پشتیبانی می كنند و این دولت ها خواستار حكومتی سكولار در لیبی هستند. و فرانسوی ها هم در این زمینه چراغ سبز نشان می دهند.
قنادباشی افزود: اصل مساله، ژنرال حفتر نیست و او یك ماموریت دارد، با توجه به بی ثباتی در شمال آفریقا، اگر این بی ثباتی به لیبی برسد، نمی توانند اوضاع داخلی لیبی را كنترل كنند و نیروهای مذهبی و اخوانی ها به راحتی می توانند قدرت را در لیبی در دست بگیرند و لذا ماموریت حفتر در واكنش به شرایط شمال منطقه آفریقا بوجود آمده و با شعار اینكه نیروهای اسلامی باید از بین بروند وارد صحنه مبارزه شده است.
وی خاطر نشان كرد: نكته حائز اهمیت در اقدام نظامی حفتر این است كه وی در آستانه برگزاری انتخابات در لیبی وارد عمل شد و دست به اقدام نظامی زده است و حامیانش نگران از برگزاری انتخابات در سال 2019هستند و این می تواند روند انتخابات را به تعویق اندازد. در كل اقدام اخیر حفتر دو دلیل اصلی دارد یكی اینكه سودان و الجزایر بی ثبات است و از این بی ثباتی سوء استفاده كند و دیگر اینكه جلوگیری از روندی كه منجر به برگزاری انتخابات در لیبی می شود.

** دو دولت موازی در لیبی و تجزیه این كشور
قنادباشی افزود: همواره خطر تجزیه لیبی در رسانه ها مطرح می شود اما در عمل امكان تجزیه این كشور وجود ندارد زیرا فائز سراج و حفتر هر دو یك دیدگاه دارند هر دو مورد حمایت غربی ها هستند. این دو نفر خواهان تشكیل حكومت سكولار و فاقد پایگاه و محبوبیت مردمی هستند.
وی همچنین اظهار داشت: زمانی تجزیه اتفاق می افتد كه مردم با هم در تضاد باشند و اگر مردم بنغازی و طرابلس دو قوم جداگانه یا دو مذهب و نژاد جداگانه داشتند این احتمال وجود داشت اما مردم لیبی دارای یك زبان، نژاد و مذهب واحد هستند و با توجه به این ویژگی های مشترك امكان تجزیه وجود ندارد.
این كارشناس مسایل افریقا افزود: مردم لیبی در طول 40سال از قذافی خسته شدند و به دنبال تشكیل حكومتی هستند كه مبتنی بر فرهنگ ملی باشدو حفتر اعلام كرده است كه من با دولت سراج نمی جنگم من با تروریست ها در حال جنگ هستم و تروریست ها از دید حفتر نیروهای مسلمان و جوانان طرابلس هستند كه خواستار حكومت ملی هستند.

** راه حل بحران سیاسی در لیبی
جعفر قناد باشی كارشناس ارشد مسائل آفریقا اضافه كرد: راه حل بحران سیاسی در لیبی عدم مداخله كشورهای غربی در امور داخلی این كشور می باشد و باید شرایطی را فراهم كنند كه قانونی مبتنی بر خواست و فرهنگ مردم لیبی تهیه و تصویب و انتخاباتی آزاد برگزار شود.
وی افزود: بعد از سقوط دولت قذافی هرگز فرصت داده نشد كه مردم لیبی یك اجتماع مستقل را تشكیل دهند و انتخابات آزاد بر پا كنند و همواره مداخلات خارجی ها به بهانه تامین امنیت، مانع از تشكیل اجتماعات آزاد در لیبی بوده است.
این كارشناس یادآور شد: موضوع دیگر برگرداندن ثروت مردم لیبی است كه بر طبق اطلاعات رسیده بالغ بر 160میلیارد دلار از ثروت قذافی توسط یكی از ایادی رژیم گذشته این كشور به انگلستان منتقل شد و این حق مردم لیبی است كه در شرایط بحران كنونی این ثروت مردم لیبی برگردانده شود و این موضوعی است كه هیچ كدام از خبرگزاری های خارجی به آن اشاره ای نكرده اند.
ایشان در پایان اظهار داشت:راه حل بحران سیاسی در لیبی عدم مداخله قدر ت های غربی در امور داخلی این كشور و برگزاری انتخابات آزاد است.
پژوهش **ر-ت**1552