مردم فارسی زبان تاجیكستان با وجود داشتن مشتركات عمیق فرهنگی با ایران و افغانستان، اما به خاطر مانعی بزرگ به نام الفبای بیگانه سیریلیك رابطه فرهنگی مناسبی با این كشورها ندارند.
مردم كشور 9 میلیون نفری تاجیكستان به زبان فارسی سخن می گویند اما بیش از 85 سال است كه الفبای سیریلیك ، آنان را از فرهنگ و تمدن كهن پارسی دور نگاه داشته است.
اگر چه مقامات تاجیك تلاش هایی را برای فارسی كردن بسیاری از اصطلاحات زبان فارسی كه طی دوران استعماری شوروی به روسی تغییر یافته بود انجام داده اند، اما تلاش چندانی برای تبدیل خط سیریلیك به فارسی انجام نشده است.
آنها اعتقاد دارند كه خط سیریلیك هم جزئی از تاریخ كشورشان شده است و نمی توان براحتی این بخش از تاریخ را با تبدیل به خط فارسی تغییر داد.
به اعتقاد كارشناسان، هرچند كوشش هایی برای بازگشت خط فارسی به تاجیكستان انجام شده است ، اما عزم جدی و منطقه ای تاكنون نه تنها از سوی خود كشور تاجیكستان انجام نشده ، بلكه سایر كشورهای فارسی زبان نیز در این مورد اقدام جدی انجام نداده اند.
اخیرا گروهی از استادان زبان و ادب فارسی در نامه‌ای سرگشاده به رئیس‌جمهور تاجیكستان، رئیسان و نمایندگان مجالس این كشور خواهان به رسمیت شناختن نام زبان پارسی و بازگشت خط پارسی در تاجیكستان شده‌اند.
به گزارش سایت انجمن پارسی،این عده از استادان زبان فارسی عضو سازمان بین المللی انجمن پارسی یادآور شده اند كه تا سال 1925 زبان مردم فرارود فارسی بوده است و از رودكی تا عینی به این زبان نوشته اند.
در این نامه از مقامات تاجیكستان خواسته شده است كه برای پاسداشت وحدت ملی تاجیكستان، رشد خود شناسی ملی و سربلندی تاجیكان، حفظ میراث معنوی، تداوم بالندگی ، گسترش شكوفایی و مشاركت در افتخارات فرهنگی فارسی گویان جهان، نام درست و راستین زبان تاجیكان كه پارسی است به رسمیت شناخته شود.
خط فارسی در كشورهای ایران و افغانستان به عنوان خط رسمی محسوب می شود اما در پی تغییر خط در تاجیكستان به لاتین و سپس به سیریلیك از سال 1307 (1928 میلادی)، خط فارسی در تاجیكستان كنار گذاشته شد.
از آن زمان تاكنون تاجیك ها با میلیون ها فارسی زبان در ایران، افغانستان و بعضا در كشورهایی مانند ازبكستان، تركیه ، هندوستان و آذربایجان كه شمار زیادی به زبان فارسی صحبت می كنند ، به خاطر سد خط سیریلیك نمی توانند ارتباط مكتوب مناسب برقرار كنند.
با وجود بقای شگفت انگیز دین و زبان در تاجیكستان در طوفان ها و حوادث فرهنگی طی سالهای متمادی سیطره نظام كمونیستی ، اما با تغییر الفبای نیاكان به الفبای سریلیك، آسیبی مهم در فرهنگ نوشتار مردم پدید آمد به طوری كه باعث شد تا جریان انتقال فرهنگی و تبادل آثار اندیشمندان بین ایران و افغانستان با تاجیكستان محدود شود.
به خاطر تغییر الفبا امروز تنها درصد كمی از مردم تاجیكستان قادر به خواندن و نوشتن زبان شیرین فارسی با الفبای نیاكان هستند.
محقق و پژوهشگر زبان و ادب فارسی در آسیای مركزی می گوید؛ در سالهایی كه تاجیكستان در سیطره نظام كمونیستی شوروی سابق بود ، دین و زبان تاجیكان در معرض تندبادها قرار گرفت، اما خللی نپذیرفت و زبان شیرین فارسی لحظه ای از زندگی شان رخت برنبست.
وی گفت: رودكی ؛ سعدی ؛ حافظ و بیدل مونس همواره شبهای تار تاجیكان بوده است و پس از سالهای طولانی جدایی دو ملت هم كیش و همزبان ایران و تاجیكستان به هم می رسند و با زبان مولوی و صائب با هم سخن می گویند.
علی اصغر شعردوست در گفت و گو با ایرنا می افزاید: امروزه بسیاری از فارسی زبانان در ایران و افغانستان افسوس می خورند كه با تغییر الفبای نیاكان قادر نیستند رابطه فرهنگی مناسبی با برادر كوچكتر خود تاجیكستان برقرار كنند و در مقابل نیز تاجیكستان به خاطر همین مانع از اقیانوس بیكران و غنی فرهنگی ایران بهره چندانی ندارد.
وی گفت: در كنار سایر عوامل ، تغییر الفبا باعث شد كه ادیبان معاصر دو كشور نه برای عموم، حتی برای ادبای دو كشور پوشیده بماند و طبیعی است كه شناساندن آثار علمی و فرهنگی پدید آمده در دو كشور طی سالهای مذكور رسالتی سنگین بر دوش كارگزاران فرهنگی دو كشور است.
آساق**1663**1600
تهران - ایرنا - گروهی از استادان ایرانی زبان و ادبیات فارسی در مناطق مختلف جهان در نامه‌ای سرگشاده به امامعلی رحمان رئیس‌جمهوری تاجیكستان، با این دلیل كه الفبای سیریلیك مانعی برای برخورداری تاجیكان از اقیانوس غنی فرهنگ فارسی شده است،خواستار بازگشت خط پارسی به این كشور شده اند.
