همه از «رحمان» مي پرسند

به گزارش گروه تحليل، تفسير و پژوهش هاي خبري، جديديترين ساخته منوچهر هادي فيلم رحمان 1400 در حالي كه در كمتر از يك ماه از زمان اكرانش موفق شده است تا فروشي بيش از 22 ميليارد تومان داشته و عنوان پرفروش ترين فيلم سال 98 تا بدين جا را از آن خود كند؛ اين فيلم حتي ركورد فروش روزانه سينماي ايران را (ركوردي كه پيش از اين و در سال 97 در اختيار فيلم «هزارپا» بود) با فروش بيش از 1 ميليارد و 350 ميليون تومان در روز 14 فروردين 1398، از آن خود كرده است.
رحمان 1400 داستان يك كارمند رده پايين با بازي سعيد آقاخاني در يك شركت بزرگ دولتي با رياست يك رئيس مذهبي مآب با بازي مهران مديري است؛ اين رئيس مذهبي مآب البته پسري با بازي محمدرضا گلزار دارد كه همه اندوخته هاي مادي و معنوي پدر را به راحتي بر باد مي دهد. داستان ريخت و پاش ها و سبك زندگي انزجار برانگيز آقازاده ها، وعده هاي محقق نشده انتخاباتي و سياست هاي شكست خورده دولتي در مبارزه با تورم و تحريم و... نمونه هايي از مسائل سياسي اي هستند كه اين فيلم ظاهرا سعي در بيان آن دارد.
اين مسائل البته از شوخي هايي زننده و كمتر خنده دار فراتر نرفته و بيشتر با اين مضمون مطرح مي شوند كه فيلم را از يك كمدي سراسر تجاري كه هيچ هدفي جز خنداندن مخاطب ندارند، مبرا كنند.

**تنزل معنا در سيطره بي معنايي
رحمان 1400 در حالي با اختلافي فاحش در صدر فروش سال 98 قرار گرفت كه فيلم «غلامرضا تختي» ساخته بهرام توكلي با گذشت چيزي حدود يكماه هنوز نتوانسته به فروش 1 ميلياردي برسد؛ فيلمي كه با اين رقم ناچيز فروش، راه درازي تا جبران هزينه 8 و نيم ميلياردي توليدش دارد. اين دست اتفاقات نگراني هاي عمده اي را از باب افت سليقه مخطبان برانگيخته است. اتفاقي كه سال گذشته نيز با فروش 38 ميلياردي هزارپا از يك طرف و عدم فروش فيلم «رگ خواب« ساخته «حميد نعمت الله» از طرف ديگر همين نگراني ها را برانگيخت و باعث تشكيل نشستي با عنوان «ابتذال در سينماي ايران» به منظور بررسي اين دست اتفاقات در خانه هنرمندان شد. نشستي كه البته هيچ خروجي اي نداشت و همچنان شاهد تبعات اين روند و تنزل معنا در رقابت با بي معنايي هستيم.

**غلط بود آنچه مي پنداشتيم
بحث در باب بي اخلاقي هاي نمايش داده شده و رد كردن خط قرمزهاي فيلم رحمان 1400 البته بحث جديدي نيست و نه تنها از جانب منتقدان و مردم عادي كه پيش از اين و از جانب خود سياستگذاران مطرح شده بود.
جالب تر از همه اينها عكس العمل و باز خورد برخي از اعضاي شوراي پروانه نمايش بود كه خود نيز بر عدم كيفيت و بار منفي رحمان 1400 اذعان داشتند. به صورتي كه «حسين كرمي» از اعضاي اين شورا و رئيس مركز نمايشي سيما در اين باره گفته بود: «من اين فيلم را به‌همراه خانواده نمي‌بينم و به دوستان و نزديكانم آن را توصيه نمي‌كنم. شايد خودم هم اگر در نشست مربوط به پروانه نمايش نبودم، نمي‌نشستم تا اين فيلم را به‌عنوان اثري كه واجد ارزش‌هاي سينمايي باشد ببينم».
يا «محمدعلي حسين‌نژاد» از ديگر اعضاي شوراي پروانه نمايش فيلم و جامعه‌شناس كه پيش از اين در صداوسيما، بنياد سينمايي فارابي و معاونت سينمايي حوزه هنري فعاليت داشته، اظهار داشته بود: من سعي كردم روي خانواده‌ام طوري كار كنم كه خودشان نروند فيلمي مثل «رحمان 1400» را ببينند. آنها قبل از اينكه بروند فيلمي را ببينند، بررسي مي‌كنند كه با چه نوع فيلمي طرف هستند. فلذا نمي‌روند مخاطب چنين كاري قرار گيرند. آنها حتي اگر به‌طور اتفاقي بروند اين فيلم را تماشا كنند، وسط نمايش آن بلند مي‌شوند و از سالن بيرون مي‌آيند. من مي‌گويم بايد تمام مخاطبان سينما را به اين وضع رساند و خانواده ايراني به‌جايي برسد كه كسي به او نگويد براي تماشاي فلان فيلم برو يا نرو؛ بلكه طوري بايد روي فرهنگ خانواده كار كرد كه خودش تشخيص دهد برود يا نه. البته اين در جامعه ما فراگير نيست اما بايد همه را به‌جايي برسانيم كه قوه تشخيص داشته باشند و تحت‌تاثير چيزي مخرب قرار نگيرند و آن را پس بزنند. من خودم اميدي به سيستم‌هاي فرهنگي‌مان ندارم و براي همين، طوري زمينه‌سازي كرده‌ام كه مثلا اگر دوستان پسر من بگويند بيا برويم و اين فيلم را ببينيم، خودش بگويد من نمي‌آيم چون فيلم بدي است.
**دور باطل پروانه هاي اكران و نمايش
در حالي كه بارها انتقادات مختلفي از جانب كارگردانان، منتقدان و صاحبنظران درباره شيوه مجوز دهي فيلم ها براساس دو مرحله ي ساخت و نمايش در قالب پروانه نمايش و پروانه اكران مطرح شده است، اما اين شيوه همچنان ادامه دارد و همچنان شاهد تناقضات عمده در اين باب هستيم.
تناقضاتي كه عمدتا زماني مطرح مي شوند كه فيلمي پروانه ساخت مي گيرد اما پروانه نمايش نه، يا در شيوه اي كمتر مرسوم، زماني كه فيلمي ساخته مي شود بدون اين كه پروانه ساخت داشته باشد. اما در جديدترين نوع از اين تناقضات شاهد اظهاراتي مبني بر عدم همخواني نسخه نمايش داده شده فيلم رحمان 1400 با نسخه اي كه مجوز داشته است، هستيم. پديده كه به همان اندازه كه بي سابقه است، جالب است؛ اين كه چطور مي شود فيلمي يكماه، آن هم در بهترين زمان اكران يعني نوروز، نمايش داده شود و پس از اين كه 22 ميليارد تومان فروخته است، صحبت از ناهمخواني نسخه نمايش داده شده با نسخه مجوز گرفته شود.
داستان به جايي برمي گردد كه پس از مطرح شدن اعتراضاتي نسبت به محتوا و برخي از شوخي هاي خارج از عرف اين فيلم، خبر از مجوز نداشتن اين فيلم براي نمايش اين صحنه ها مطرح شد. ادعايي كه اگرچه توسط «علي سرتيپي» تهيه كننده اين فيلم رد شده بود اما «محمدرضا فرجي» مديركل سينماي حرفه اي سازمان سينمايي مهر تاييد بر آن زده و گفته بود: «سازمان سينمايي بعد از ارائه مجوز به هر فيلم، براي تطابق نسخه مجوزدار و آنچه به اكران درمي آيد، بازرساني را به سينما مي فرستد و برمبناي گزارش اين بازرسان تصميم گيري مي كند. درباره فيلم «رحمان1400» اين اتفاق افتاده است و گويا نسخه داراي مجوز اين فيلم، با نسخه درحال اكران متفاوت است كه براي آن تصميم گيري لازم را اتخاذ مي كنيم».
امروز 25 فروردين 98 در حالي خبر مي رسد كه قرار است تا انجام اصلاحات لازم تمام سانس هاي اين فيلم در همه سينماهاي كشور لغو شود كه اين فيلم دقيقا از 25 اسفند 97 به اكران درآمده است.
پژوهشم**9480