بازي بومرنگ در عين سادگي، دو اصل مهم و اثرگذار دارد. اصل اول مي‌گويد بومرنگ اگر در باد شديد پرت شود، معلوم نيست به كدام سمت خواهد رفت و اصل دوم مي‌گويد اگر بومرنگ درست پرت نشود، هنگام بازگشت به سمت فرد پرتاب‌كننده، او را غافلگير خواهد كرد. براي كشورهاي اروپايي، گروهك تروريستي داعش حكم بومرنگي را داشت كه بايد سوريه و عراق را در گام اول و ايران را در گام نهايي هدف قرار مي‌داد. اين كشورها در چارچوب سياست‌هاي دولت اوباما، سرنگوني دولت بشار اسد را به‌عنوان هدف اوليه تبيين كردند اما نزديك به هشت سال پس از بحران سوريه، مشخص شد كه بومرنگ اروپاييان به‌درستي پرتاب نشده و با شكست داعش در عراق و سوريه، بازگشت عناصر اروپايي اين گروهك تروريستي به زادگاه‌شان باعث غافلگيري كشورهاي اروپايي شده است.
بر اساس آمارها بيش از 42 هزار تروريست از 120 كشور طي سال‌هاي 2011 تا 2016 ميلادي به داعش پيوسته‌اند. نهادهاي امنيتي اروپايي مي‌گويند از اين تعداد، بيش از پنج هزار نفر، جوانان اروپايي از كشورهاي بلژيك، فرانسه، آلمان، انگليس، اتريش، دانمارك، فنلاند، ايتاليا، هلند، اسپانيا و سوئد هستند. بر اساس گزارش حدود دو سال پيش اين نهادها، 20 درصد اين افراد در نبردها كشته شده و حدود 30 تا 35 درصد به زادگاه خود بازگشته‌اند و حدود 50 درصد هنوز هم در سوريه و عراق حضور دارند. تا چهار سال پيش كه داعش يك به يك شهرهاي سوريه را فتح و پرچم كشور سوريه را پايين مي‌كشيد، اروپا هيچ‌نگراني‌اي از تحولات در غرب آسيا نداشت و با اميدواري نظاره‌گر اقدامات داعش و ساير گروهك‌هاي تروريستي در اين كشور بود.
بعدها روزنامه «ورلد تريبون» آمريكا به نقل از منابع ديپلماتيك فاش كرد كه «كشورهاي اروپايي با نظارت ناتو، سلاح‌هاي ضدتانك، موشك، خمپاره، جليقه ضدگلوله و تجهيزات ارتباطي را در اختيار تروريست‌هاي داعش قرار مي‌دهند.» اين تجهيزات «به بهانه ارسال كمك‌هاي انسان‌دوستانه براي مردم سوريه» در اختيار داعش قرار مي‌گرفت.
نهادهاي امنيتي اروپا با وجود علم به دليل سفر شهروندان اروپايي به تركيه كه با هدف پيوستن به گروهك‌هاي تروريستي صورت مي‌گرفت، هيچ‌ممانعتي به وجود نياوردند تا حكومت اسد زودتر ساقط شود. تشكيل ائتلاف عليه گروهك‌هاي تروريستي در سوريه، موازنه قوا را به‌نحوي تغيير داد و داعش يك به يك شهرهايي را كه تصرف كرده بود، از دست داد. روند دومينووار شكست داعش در سوريه و عراق، در اروپا اين نگراني را به وجود آورد كه اگر داعش شكست بخورد، سرنوشت شهروندان اروپايي كه با روش‌هاي نوين جنگ آشنايي پيدا كرده‌اند، چه خواهد شد؟
شايد براي اروپا، مرگ اين شهروندان بهترين اتفاق مي‌بود اما زنان و كودكاني كه در گروهك‌هاي تروريستي خشونت را ديده‌اند يا آموخته‌اند چه خواهند شد؟ اين افراد اگر به كشورهايشان بازگردند، چه خواهند كرد و به چه ميزان مي‌توانند امنيت اروپا را مختل كنند؟ اين پرسش‌ها باعث مي‌شد اروپا علاقه‌اي به پيگيري سرنوشت شهروندان داعشي خود نداشته باشد اما در اين بازي همه‌چيز به اروپا محدود نمي‌شد. اواخر بهمن سال‌گذشته دونالد ترامپ رئيس‌جمهور آمريكا در توئيتي از كشورهاي اروپايي از جمله بريتانيا، فرانسه و آلمان خواست 800 شبه‌نظامي داعش را كه به اين سه كشور تعلق داشتند پس بگيرند و محاكمه كنند.
اين درخواست بار ديگر نگراني‌ها در اروپا را تشديد كرد كه چه بايد بكنند. آنها در بروكسل تشكيل جلسه دادند و با درخواست ترامپ مخالفت كردند. مقام‌هاي فرانسه و آلمان به‌صراحت اعلام كردند كه با وجود درخواست دونالد ترامپ، اين كشورها امكان بازگشت فوري اعضاي داعش به خاك سرزمين‌هاي اروپايي را ندارند.
**بازگشت تروريست‌ها به دامان مادر
سال 2017 «گيلس دكرچو»، مسئول هماهنگي بخش مبارزه با تروريسم اتحاديه اروپا از بازگشت 1500 نفر از جنگجويان گروه تروريستي داعش در سوريه و عراق، به كشورهاي اروپايي خبر داد و اين را گفت كه «با توجه به بازگشت آنها به كشورهاي اروپا و مشكلات ناشي از اين امر، حفاظت از مرزهاي اروپايي ضروري است و بايد اقدامات و تدابير لازم اتخاذ شود.» منظور او از حفاظت از مرزهاي اروپايي خيلي واضح نبود اما اكنون كه تروريست‌هاي اروپايي در عراق و سوريه در تنگنا قرار گرفته‌اند و با وجود مخالفت دولت‌هاي اروپايي، به دنبال بازگشت به زادگاه‌شان هستند، اين مساله مشخص شده است. تروريست‌هاي اروپايي مستقر در عراق و سوريه حالا كه هيچ‌اميدي به تشكيل دولت خلافت ندارند و كشورهايشان نيز آنها را قانونا نمي‌پذيرند، از راه‌هاي غيرقانوني و با قايق‌هاي مهاجران به اروپا بازمي‌گردند.
**هشدار بازگشت داعش به آلمان
چه اروپا بخواهد و چه نخواهد، شهروندانش به اروپا بازخواهند گشت. اين را اروپا به‌خوبي مي‌داند و بر همين اساس نهادهاي امنيت ملي كشورها در حال بررسي اين موضوع هستند. سرويس‌هاي اطلاعاتي و امنيتي اروپا علاوه‌بر تروريست‌ها، نگران فرزندان آنها هستند. اين كودكان مي‌توانند تفكرات افراطي را تا چند دهه بعد هم با خود به همراه داشته باشند و بحراني امنيتي در اروپا شكل دهند. اين موضوعي است كه توماس هالدنوانگ، رئيس اداره امنيت داخلي آلمان به آن اشاره كرده است. او گفته بايد از شكل گرفتن نسل تازه تروريست‌ها از فرزندان افراد جهادي پيشگيري كرد.
اين مقام امنيتي آلماني گفته شمار افرادي كه در سال 2018 به‌عنوان تروريست‌هاي بالقوه ارزيابي مي‌شوند تا 2240 نفر افزايش يافته است. او تاكيد كرده بر اين عده كساني را بايد افزود كه پس از پايان «ماموريت جهادي» اكنون به آلمان برمي‌گردند. رئيس اداره امنيت داخلي آلمان هشدار داده كه نبايد شكست داعش را به معناي پايان يافتن خطر آن دانست. او تاكيد كرده «بايد براي هر ضربه‌اي از سوي آنها در كشورهاي اروپايي و حتي در آلمان آماده باشيم.» به گفته او گروه‌هاي تروريستي در فضاي مجازي شبكه‌هاي مجهزي تشكيل داده‌اند كه از طريق آنها مي‌توانند هواداران خود را باز هم به سوي قتل و ترور هدايت كنند.
**كودكان خطرناك‌تر از مادران
در سوريه مردان در جبهه‌هاي جنگ مي‌جنگيدند و كودكان در مدارس داعش، به صورت ويژه انديشه‌هاي افراط‌گرايانه را آموزش مي‌ديدند. رئيس اداره امنيتي آلمان مي‌گويد بايد دربرابر فرزندان جهادگران برگشته به آلمان هشيارانه عمل كرد، زيرا شايد همين بچه‌ها در آينده در گروه‌هاي تروريستي فعال شوند. به گفته او بسياري از اين كودكان قهر و خشونت داعش را از نزديك تجربه كرده‌اند و چه بسا پدران خود را قهرمان مي‌بينند.
**اروپا نگران عمليات «گرگ‌هاي تنها»
«گرگ تنها» فردي است كه به‌تنهايي و بدون اينكه با گروهي ارتباط سازماني داشته يا از آن كمكي دريافت كند، در حمايت از آن گروه، جنبش يا عقيده دست به اعمال خشونت‌آميز بزند. از آنجا كه گرگ‌هاي تنها با گروه‌هاي تروريستي ارتباط مشخصي ندارند و به‌تنهايي دست به عمليات مي‌زنند، شناسايي آنها براي نيروهاي امنيتي دشوار است. اين شيوه عملياتي نيروهاي تروريستي داعش، اروپا را تاكنون با بحران‌هاي امنيتي ويژه‌اي درگير كرده است. گزارش‌هاي مركز پژوهش‌هاي مبارزه با تروريسم اروپا كه در 17 فوريه 2017 منتشر شده، اين نگراني را نيز تشديد كرده است. اين گزارش مي‌گويد داعش قصد دارد از جنگجوياني كه به زادگاه خود بازمي‌گردند، براي انجام اقدامات تروريستي در زادگاه خودشان استفاده كند.
اكنون كشورهاي اروپايي كه به‌ناچار بايد تمامي شهروندان تروريست خود را به زادگاه‌شان بازگردانند، بايد هر روز منتظر يك بحران امنيتي باشند. اين بحران اما محدود به چند روز و چند هفته و چند سال نمي‌شود. آنها علاوه‌بر پدران، بايد نگران فرزنداني كه در عراق و سوريه آموزش ديده‌اند نيز باشند. اين به معناي چند دهه افزايش هزينه‌هاي امنيتي در اروپا است. اگر اين اعضاي داعش در اروپا اقدام به آموزش‌هاي زيرزميني و جذب نيرو نيز كنند، هر شب بايد در يك گوشه اروپا صداي زوزه يك گرگ تنها را شنيد؛ زوزه‌اي كه شايد تبديل به يك دومينوي ضدامنيتي در اروپا شود.
منبع: روزنامه فرهيختگان؛ 1398،01،26
گروه اطلاع رساني**2059**2002
تهران- ايرنا- بر اساس آمارها بيش از 42 هزار تروريست از 120 كشور طي سال‌هاي 2011 تا 2016 ميلادي به داعش پيوسته‌اند. بر اساس گزارش حدود دو سال پيش اين نهادها، 20 درصد اين افراد در نبردها كشته شده و حدود 30 تا 35 درصد به زادگاه خود بازگشته‌اند و حدود 50 درصد هنوز هم در سوريه و عراق حضور دارند.
