لايحه نقطه عطف فعاليت زنان در مجلس دهم بود. لايحه‌اي كه مي‌توانست يكي از اتفاقات مهم مجلس دهم را رقم بزند و يك برگ زرين در عملكرد اين مجلس به شمار برود. با اين وجود اين لايحه با رأي پاييني و تنها با رأي63 نماينده مجلس همراه شد تا دوباره بعضا شائبه نگاه تبعيض آميز به حقوق زنان به ذهن متبادر شود؛ نگاهي كه ريشه در سنت‌ها و باورهاي جامعه دارد. نكته مهم در اين زمينه اما نامشخص بودن موضع فراكسيون اميد در مقابل اين لايحه بود. اين در حالي است كه يكي از آرمان هاي اصلي جريان اصلاحات برابري حقوق زنان و مرد در عرصه هاي مختلف است و همواره نيز به اين آرمان به خود باليده است. با اين حال از بين 105نماينده اصلاح طلب مجلس تنها 63نماينده به اين طرح رأي موافق داده‌اند كه آن هم مشخص نيست همگي اصلاح‌طلب بوده‌اند؛ اتفاقي كه به هيچ عنوان به مذاق حاميان زن جريان اصلاحات خوش نيامده است.
مسأله‌اي كه دوباره ضعف ساختاري فراكسيون اميد را در تصميم گيري‌هاي مهم مجلس نشان مي‌دهد. براساس اظهارات رئيس فراكسيون زنان مجلس محمدرضا عارف به‌عنوان رئيس فراكسيون يكي از حاميان اصلي اين طرح بوده اما اعضاي فراكسيون موضع مشخصي نداشته است. اتفاقي كه به هيچ عنوان خبر خوبي براي حاميان جريان اصلاحات نيست و نشان از شكاف در اين فراكسيون است. به همين دليل و براي تحليل و بررسي جزئيات اين اتفاق «آرمان» با فريده اولادقباد رئيس فراكسيون زنان مجلس گفت وگو كرده كه در ادامه ماحصل اين گفت‌وگو را مي‌خوانيد:
** چرا طرح افزايش تعداد زنان در مجلس شوراي اسلامي رأي نياورد؟
اين طرحي بود كه نمايندگان زن مجلس شوراي اسلامي با همصدايي و همدلي در مجلس مطرح كردند و تلاش زيادي صورت گرفت تا تصويب شود. وضعيت به صورتي بود كه مركز پژوهش هاي مجلس شوراي اسلامي نيز روي اين طرح مطالعه و تحقيق كرده بود و با در نظر گرفتن جوانب مختلف اين موضوع به دنبال اقناع مجلس براي رأي به اين طرح بود. در گذشته ما به دنبال طرح افزايش سهميه زنان در انتخابات بوديم كه در وزارت كشور مطرح شده بود. وزارت كشور به دنبال استاني‌كردن انتخابات بود و به همين دليل به دنبال اين بود كه احزاب را مكلف كند از زنان نيز در ليست‌هاي انتخاباتي خوداستفاده كنند.
طرح افزايش تعداد زنان مجلس را نيز به همين دليل كمي زودتر در مجلس طرح كرديم كه شايد يكي از دلايلي كه به نتيجه نرسيد نيز همين مسأله بود كه زودتراز موعد مقرر در مجلس مطرح شد. البته ما در ابتدا اين طرح را در كميسيون شوراهاي مجلس شوراي اسلامي مطرح كرديم كه در اين كميسيون اين طرح مورد موافقت قرارنگرفت و رد شد. با اين وجود فراكسيون زنان مجلس براي رفع ابهام از اين مصوبه دوباره اين طرح را مطرح كرد كه متأسفانه در مجلس شوراي اسلامي تصويب نشد و نمايندگان مرد مجلس به آن رأي ندادند. تنها63 نماينده مرد مجلس به اين طرح رأي مثبت دادند. به نظر مي‌رسد مردان جامعه ما نياز تغيير نگرش درباره زنان دارند و اين مسأله بايد مورد توجه جدي قرار بگيرد.
** چرا اگر نگرش مردان نسبت به زنان تغييركند چنين مصوباتي درمجلس رأي خواهد آورد؟
زنان نيمي از جمعيت كشور را تشكيل مي‌دهند و مطالبات خاص خود را دارند. زنان در همه عرصه ها حضور پررنگي داشته‌اند و همواره توانايي‌هاي خود را نشان داده‌اند. زنان در پيروزي انقلاب اسلامي، هشت سال دفاع مقدس و همچنين در زمان سازندگي در عرصه هاي مختلف توانايي و ظرفيت هاي خود را نشان داده‌اند و بخش مهمي از پيشرفت كشور را برعهده داشته‌اند. به همين دليل بايد اين فرصت را به زنان بدهيم و در مرحله نخست بايد برخي قوانين را درباره زنان تغيير بدهيم. اصل20 و 21 قانون اساسي عنوان مي‌كند كه زنان و مردان با هم برابر هستند و بايد در همه فرصت‌هاي اجتماعي و سياسي موقعيت برابري داشته باشند.
انتظار نمايندگان زن مجلس و فراكسيون زنان مجلس اين بود كه نمايندگان مرد با اين مصوبه موافقت مي‌كردند. اين در حالي بود كه قبل از رأي گيري در اين زمينه صحبت‌هاي زيادي با نمايندگان شده بود و بسياري از آنها قول داده بودند از اين لايحه حمايت خواهند كرد. نكته جالب رفتار متناقض برخي نمايندگان بود كه به رغم موافقت ضمني با اين لايحه و نشان دادن عدد چهار در زمان رأي‌گيري اما در نهايت به اين لايحه رأي منفي دادند تا نشان بدهند بين شعار وعمل به چه ميزان در مجلس شوراي اسلامي فاصله افتاده است. اين مسأله نشان مي‌دهد نسبت به تقويت عناصر توسعه يافتگي جدي‌تر باشيم. براي رسيدن به رشد و توسعه پايدار راهي به‌جز استفاده از ظرفيت و توانايي زنان به عنوان نيمي از جمعيت كشور نداريم.
** به صورت معمول فراكسيون اميد در مجلس شوراي اسلامي داراي 105 رأي است. اين در حالي است كه يكي از دغدغه هاي اصلي اصلاح طلبان برابري زن و مرد بوده است. چه اتفاقي رخ داده كه از بين 105 عضو فراكسيون اميد تنها 63 نماينده به اين مصوبه رأي داده‌اند آن هم در شرايطي كه مشخص نيست همه نمايندگاني كه از اين طرح حمايت كرده‌اند اصلاح طلب بوده‌اند؟
ما هنوز ليست 63 نفره را مشاهده نكرده‌ايم كه مشخص شود چه كساني و از چه طيف سياسي به اين لايحه رأي مثبت داده‌اند. نمايندگاني كه در مجلس شوراي اسلامي حضور دارند همگي با رأي زنان به عنوان نماينده انتخاب شده‌اند و در آينده نيز به رأي زنان نياز دارند. اتفاقي كه در مجلس شوراي اسلامي درباره لايحه افزايش تعداد زنان رخ‌داد يك پيام كوتاه اما بسيار بااهميت در خود داشت؛ اگر قرار است جامعه از ظرفيت هاي زنان در عرصه هاي مختلف به‌خوبي استفاده كند بايد از چنين لوايحي حمايت كند. اين در حالي است كه در عمل اين اتفاق رخ نداد و نمايندگاني كه با رأي زنان به‌عنوان نماينده مجلس انتخاب‌شده‌اند با افزايش تعداد نمايندگان در مجلس موافقت نكردند.
** فراكسيون زنان قبل از طرح اين لايحه در مجلس با فراكسيون اميد مذاكره و رايزني نكرده بود؟
بله در اين زمينه صحبت شده بود. بنده به عنوان رئيس فراكسيون زنان مجلس يك روز قبل از طرح اين لايحه در مجلس در يك مصاحبه به‌صراحت درباره اين موضوع صحبت كردم تا همه نمايندگان مجلس از موضوع مطلع شوند. از سوي ديگر همه اعضاي فراكسيون زنان مجلس شوراي اسلامي نيز اين لايحه را امضا كرده بودند و پژوهش‌هاي لازم نيز درباره اين صورت گرفته بود.
** آيا در اين زمينه با آقاي عارف نيز صحبت كرده بوديد؟
بله با آقاي عارف به عنوان رئيس فراكسيون اميد مجلس در اين زمينه صحبت شده بود. آقاي عارف يك از كساني بود كه با اين لايحه موافق بودند و هم از طرح و هم از پيشنهاد حمايت كردند.
** چطور ممكن است رئيس فراكسيون اميد از اين طرح حمايت كرده اما اعضاي فراكسيون حمايت نكرده باشند؟
اين احتمال وجود دارد كه برخي از نمايندگان فراكسيون يا در صحن حضور نداشته‌اند و يا در حوزه انتخاباتي خود حضور داشته باشند. حتي اين احتمال وجود دارد كه اين نمايندگان در مجلس حضور داشته‌اند اما به‌صورت كلي رأي نداده‌اند. به همين دليل نيز اين مسأله نياز به آسيب‌شناسي دارد.
** اگر شما قصد داشته باشيد اين قضيه را آسيب شناسي كنيد به چه نكاتي اشاره مي‌كنيد؟
دليل اصلي اين مسأله اين است كه برخي مردان در مجلس زنان را همكار خود نمي‌دانند بلكه به چشم رقيب به آنها نگاه مي‌كنند. شك نكنيد اگر بسياري از زنان در حوزه هاي انتخابي خود كانديدا شوند مردم از آنها حمايت خواهند كرد و وارد مجلس خواهند شد. به هر حال نيمي از جمعيت كشور را زنان تشكيل مي‌دهند واين جمعيت نيز در انتخابات ترجيح مي‌دهند از يك زن حمايت كنند كه دغدغه هاي آنها را نمايندگي كند. از سوي ديگراستدلال برخي از نمايندگان مرد اين بود كه در صورتي كه اين لايحه تصويب شود نوعي محدوديت براي زنان ايجاد مي‌شود. به همين دليل بهتر است زنان به همراه مردان درانتخابات حضور يابند كه اگر مردم تمايل داشتند از آنها در انتخابات حمايت كنند. برخي از نمايندگان مانند آقاي نادري كه در مخالفت با اين لايحه صحبت كردند اين مطالب را مطرح كردند.
** موضع فراكسيون اصولگرايي و فراكسيون مستقلين مجلس درباره اين لايحه چه بود؟
در اين باره اين دو فراكسيون هيچ موضع خاصي ازخود نشان ندادند. آنچه براي ما مشهود بود اين بود كه بسياري از نمايندگان مجلس در حال رأي‌دادن به اين لايحه علامت چهار را كه به‌معناي موافقت است به همديگر نشان مي‌دادند. با اين حال در عمل اتفاق ديگري رخ داد و تنها 63 نماينده به اين لايحه رأي مثبت دادند. هنوز برخي اتفاقاتي كه در اين زمينه رخ دارد براي ما نيز داراي ابهام و سوال است.
** واكنش آقاي لاريجاني به‌عنوان رئيس مجلس و هيأت رئيسه مجلس درباره اين موضوع چه بود؟
در اين زمينه ما نياز نديديم قبل از طرح اين موضوع در صحن علني مجلس ما با آقاي لاريجاني جلسه برگزار كنيم و اهداف و دلايل خود را براي ايشان تشريح كنيم. ايشان موضوع را در مجلس مطرح كردند اما خود واكنش منفي نسبت به اين طرح نداشتند.
** چه افراد و يا گروه‌هايي با اين طرح به‌صراحت مخالفت مي‌كردند؟
به هر حال نمايندگان زيادي مخالف اين طرح بودند و برخي از آنها نيز درخواست صحبت كردن داشتند. با اين حال فقط آقاي نادري در مخالفت با اين طرح صحبت كرد. ماهيت ماجرا زماني مشخص مي‌شود كه ليست63 نماينده‌اي كه از اين طرح حمايت كردند مشخص شود و پس از براي ما روشن مي‌شود چه كساني از اين طرح حمايت نكردند تا در نهايت مورد تصويب قرار نگيرد. ما نياز به تغيير نگرش درباره زنان جامعه داريم و بايد براي زنان در همه عرصه هاي اجتماعي و سياسي فرصت هاي برابر با مردان در نظر گرفت. ما در كشور قوانين خوبي داريم اما به‌دليل بعضا حاكم بودن نگاه سنتي و تبعيض‌آميز، به صورت نامناسب تفسير و اجرا مي‌شوند. همه انسان ها در صـورتي مي‌توانند در عرصه هاي مختلف تأثيرگذار باشند كه از سلامت لازم برخوردار باشند؛ بنابراين زنان سالم خانواده سالم و در نتيجه جامعه سالم را رقم مي‌زنند، پس بايد تلاش كنيم زنان جامعه ما از سلامت روحي و جسمي كاملي برخوردار باشند. سلامت روحي، رواني، جسمي مادران و بانوان عامل پرورش و بالندگي و توسعه سلامت در خانواده و جامعه است. بنابراين در برنامه ريزي ها، تصميم سازي ها و در عرصه اجرا بايد به اين موارد توجه لازم داشته باشيم. جامعه ايران از خرده فرهنگ هاي متعددي تشكيل شده اما براساس جامعه آماري مي‌توان ضرورت هاي حوزه زنان و دختران را مشخص كرد. بي‌شك راهبردها و سياست هاي كلان در حوزه زنان و دختران و اختصاص بودجه لازم در اين زمينه منوط به تعيين و مشخص‌شدن اولويت‌هاست و تا اين اولويت‌ها براساس نيازهاي واقعي زنان مشخص نشود نمي‌توان به آينده اميدوار بود. با يك مقايسه بين ايران و كشورهاي توسعه يافته مشخص مي‌شود كه اين كشورها با چه جديتي از ظرفيت هاي زنان خود در مسير پيشرفت جامعه استفاده مي‌كنند.
** در شرايط كنوني 17 نماينده زن در مجلس شوراي اسلامي حضور دارد. آيا اين نمايندگان به صورت‌كلي فراكسيون زنان مجلس مطالبات واقعي زنان جامعه را به خوبي نمايندگي مي‌كنند؟ چرا زنان جامعه ما همچنان با ضعف‌هاي جدي در زمينه‌هاي برابري اجتماعي و سياسي مواجه هستند؟
بله، در واقع اين اتفاق رخ داده است. فراكسيون زنان مجلس براي همه اغلب مطالبات زنان جامعه طرح ارائه داده است. بسياري از اين طرح ها هنوز در كميسيون ها باقي مانده و به دلايل مختلف در صحن علني مجلس مطرح نشده است. فراكسيون زنان به طورجدي پيگير لايحه تامين امنيت زنان عليه خشونت است. در آينده نيز اگر لايحه امنيت به مجلس ارسال نشود فراكسيون زنان به اين لايحه ورود مي‌كند تا بتواند آن را در قالب طرح در صحن علني مجلس ارائه كند. فراكسيون زنان فعاليت هاي بسياري در زمان بررسي برنامه ششم انجام داد كه از جمله آن مي‌توان به مصوباتي همچون طرح جامع توانمندسازي زنان، ارتقاي معيشت زنان از طريق گسترش مشاغل خانگي و بنگاه‌هاي زود بازده و تعاوني ها اشاره كرد. در بودجه امسال نيز با توجه به اينكه كليت بودجه حالت انقباضي داشت اما با تلاش فراكسيون زنان مجلس موفق شديم حدود300 ميليارد تومان براي بيمه زنان خانه‌دار و زنان سرپرست خانوار از بودجه به اين مسائل اختصاص دهيم.از سوي ديگر براي توسعه ورزش زنان با اولويت هاي زنان نيز برنامه ريزي‌هاي جدي صورت گرفته و در اين زمينه فراكسيون زنان مجلس همه تلاش خود را به‌كار گرفته‌است.
به همين دليل نيز بايد عنوان كنم فراكسيون زنان مجلس در جهت تحقق مطالبات زنان جامعه از هيچ تلاشي كوتاهي نكرده و همه توانايي خود را در اين زمينه به‌كار گرفته‌است.لايحه افزايش تعداد نمايندگان زن براي زنان مجلس داراي اهميت زيادي بود و به همين دليل همه تلاش خود را انجام داديم كه اين اتفاق در مجلس شوراي اسلامي رخ دهد. البته مطالبات زنان تنها در مجلس شوراي اسلامي تحقق پيدا نمي‌كند بلكه همه نهادهاي تصميم‌گير بايد در اين زمينه فعاليت كنند، براي مثال صدا و سيما بايد در اين زمينه فرهنگ سازي كند و مطالبات زنان را به‌عنوان يك مطالبه جدي در سطح جامعه مطرح كند.
** آيا اين رويكرد در صدا وسيما وجود دارد؟
اگر اين رويكرد در صداوسيما وجود هم ندارد بايد به وجود بيايد. صدا وسيما بايد روي توانايي هاي زنان جامعه تأكيد كند و برنامه هايي را تهيه كند كه سبب انگيزه و تحرك بيشتر زنان در عرصه‌هاي مختلف اجتماعي و سياسي شود. جايگاه زنان در عرصه‌هاي سياسي و اجتماعي امري قابل‌تامل است و در قشرها و منزلت هاي متفاوت اجتماعي تاثيرات به‌سزايي دارد. اين جايگاه امروزه در ايران به نوعي با چالش هاي مختلف مواجه شده است. اين در حالي است كه كشورهاي توسعه يافته با تمامي نقص هايي كه پيش رو داشته است فرصت برابري را در زمينه هاي اقتصادي، سياسي و اجتماعي براي زنان فراهم ساخته و كوشيده در دوره معاصر براي زن از منظر برابري و جايگاه حقوقي و اجتماعي امكاناتي فراهم سازد. البته موانع و مشكلات بر سر راه مشاركت زنان در فعاليت هاي جامعه، داراي ابعاد و جنبه‌هاي متعددي است؛ به طوري‌كه بعضي از اين موانع در تمامي جوامع و شرايط متفاوت فرهنگي، داراي ساختار مشابهي است و بعضي ديگر با توجه به شرايط فرهنگي، اجتماعي و اقليمي متفاوت داراي بافتي گوناگون است.
منبع: روزنامه آرمان؛ 1398،01،31
گروه اطلاع رساني**9117**2002
تهران- ايرنا- فريده اولادقباد نماينده مجلس مي گويد: رأي منفي به لايحه افزايش تعداد زنان مجلس شوراي اسلامي نشان داد كه بين شعار و عمل به چه ميزان در مجلس شوراي اسلامي فاصله افتاده است. اين مسأله نشان مي‌دهد نسبت به تقويت عناصر توسعه يافتگي جدي‌تر باشيم. براي رسيدن به رشد و توسعه پايدار راهي به جز استفاده از ظرفيت و توانايي زنان به عنوان نيمي از جمعيت كشور نداريم.
