نكته اول اينكه آثار سيل 98 بي‌گمان بسيار گسترده‌تر از آن چيزي است كه از طريق رسانه‌ها منعكس شده است.
ناملايمات و رنج‌هايي كه بر مردم شريف مناطق سيل‌زده تحميل شده، خسارات گسترده‌اي كه متوجه زيرساخت‌ها شده است، بار سنگين مسئوليت‌هايي كه بر دوش مديران كشور در سطح ملي و استاني و شهرستاني گذاشته شده و بالاخره عوارض گوناگون اقتصادي، اجتماعي، رواني و... كه اين سيل فراگير داشته است، امروز و فرداي زندگي مردم و كار مسئولان را به شدت تحت تأثير قرار داده و خواهد داد.
توجه به اين نكته مهم ضروري است كه عوارض پنهان و درازمدت بحران، كمتر از پيامدهاي آشكار آن نيست.
اين عوارض با بررسي‌هاي دقيق ميداني و تأملات كارشناسي، همدلانه و درازمدت قابل درك و شناسايي است.
نكته دوم، اقتضائات متفاوت مناطق و استان‌هاي مختلف است كه ضرورتاً بايد در مديريت شرايط بحران و پس از بحران مورد توجه دقيق قرار گيرد.
بدون شك ويژگي‌هاي سيل لرستان با خوزستان يا گلستان متفاوت است و مديريت آن هم اقتضائات متفاوتي دارد.
نكته سوم، ضرورت تداوم توجه به مناطق سيل‌زده پس از فروكش كردن آب‌هاي جاري است. امروز پس از گذشت يك ماه از آغاز بحران به تدريج طغيان رودخانه‌ها فروكش كرده و روان آب‌هاي جاري در حريم روستاها و شهرها كاهش يافته و كم‌كم از دشت‌ها و مزارع خارج مي‌شوند، ولي قطعاً جبران عوارض سيل چندين ماه به‌طول مي‌انجامد.
اين مسأله بويژه در دشت‌هاي پهناور خوزستان كه هنوز هم در معرض جريان آب‌هاي جاري شده از مناطق بالادستي قرار دارند، حساسيت و برجستگي بيشتري خواهد داشت.
نكته چهارم، ضرورت جلب مشاركت خود مردم در فرآيند بازسازي مناطق سيل‌زده و ترميم آسيب‌هاي عمراني و اجتماعي است.
نهادينه‌سازي روندهاي مشاركتي و تقويت نهادهاي مدني مردمي ضرورتي است كه اهميت آن در جريان سيل نمايان‌تر شد و شايسته است براي توانمندسازي جوامع محلي براي مقاومت در برابر بحران‌هاي احتمالي آينده توجه بيشتري به اين مهم مبذول شود.
اگرچه در جريان سيل اخير هم شاهد مشاركت بسيار ارزشمند مردم بويژه در مناطق سيل‌زده بوديم كه صحنه‌هاي فوق‌العاده زيبا و ماندگاري را آفريدند.
البته در توصيف و تحليل ابعاد مختلف واقعه سيل اخير در استان‌هاي مختلف و بويژه عبرت‌هاي فراواني كه مي‌توان از آن گرفت، مباحث و نكات فراواني وجود دارد كه تشريح آنها را به يادداشت‌هاي بعدي واگذار مي‌كنم.
*سيدضياء هاشمي مديرعامل ايرنا
سال 1398 با بارندگي‌هاي كم‌سابقه آغاز شد و به‌دنبال آن سيلي گسترده استان‌هاي مختلف كشورمان را تحت تأثير قرار داد. ابتدا درشمال و شمال شرق، سپس در غرب و جنوب و جنوب غربي و اين روزها شرق و جنوب شرقي. در اين مدت توفيق داشتم همراه با تيمي رسانه‌اي از خبرگزاري ايرنا و مؤسسه ايران از سه استان خوزستان، لرستان و گلستان بازديدي داشته باشم و ضمن گفت‌وگو با مردم و مسئولان عوارض سيل را هم از نزديك مشاهده كنم.
