ضربه مهلكی كه كسب وكارهای نوپا در سایه تصمیمات شركت اپل می‌خورند

اگر گوشی موبایل شما محصول شركت اپل باشد، قطعاً این روزها چندین مرتبه با ارور «unable to verify app» روبه‌رو شده‌اید. پیغامی كه می‌گوید شما نمی‌توانید به اپلیكیشن‌تان دسترسی داشته باشید.
به گزارش ایرنا این مشكل دسترسی طی چند روز اخیر به حد اعلی رسیده است. مسدودسازی كه شركت اپل مدتی است آن را آغاز كرده، باعث شده بازار بسیاری از كسب‌وكارهای اینترنتی و خصوصاً آن‌ها كه نوپا هستند، كساد شود.

** كسب‌وكاری كه از بین رفت
سینا و دوستان هم‌دانشگاهی‌اش، مدتی قبل تصمیم گرفتند اپلیكیشنی طراحی كنند كه كارش حساب‌وكتاب مالی است. همان روز اول، هر كدام‌شان هر آنچه بساط داشتند را وسط گذاشتند و كارشان را آغاز كردند.
این اپلیكیشن به‌محض ارائه در ماركت‌های بازار و اپل توانست به موفقیت برسد. آن سه جوان بعد از مدت كوتاهی دفتری تأسیس كردند و تعداد كارمندانشان رفته‌رفته به عدد 20 نزدیك شد.
همه‌چیز روی روال پیش می‌رفت تا این‌كه شركت اپل سال گذشته تصمیم گرفت تمام اپلیكیشن‌های ایرانی كه پرداخت درون شبكه دارند را مسدود كند. آن‌ها چند صباحی درگیر حل این مشكل بودند تا بالاخره توانستند راهی پیدا كنند تا كاربرانشان بیش از آن از دست نروند.
تا چند ماهی ماجرا خوب پیش رفت تا این‌كه اسفندماه سال قبل، مسدودسازی اپلیكیشن‌ها از سوی شركت اپل، شكل جدی‌تری به خودش گرفت و ظاهراً این بار نمی‌توان به‌سادگی قوانین اپل را دور زد.
اكنون به ازای هر روزی كه از مسدود بودن اپلیكیشن‌ سینا و دوستانش می‌گذرد از تعداد كاربران و به‌تبع آن كارمندان شركتی كه با سختی راه انداخته بودند كاسته می‌شود.
این روایت، قابل‌تعمیم به اغلب كسب‌وكارهایی است كه این روزها اپلیكیشن‌شان در اپ استور مسدود شده است. آن‌ها هرچند روز یك‌بار مسیری برای راه‌اندازی اپلیكیشن‌شان پیدا می‌كنند اما مدتی نمی‌گذرد كه دوباره از سوی اپل مسدود می‌شوند.

** چرا اپلیكیشن‌ها از كار می‌افتند؟
به گزارش ایرنا اپلیكیشن‌ها به چند روش در اپ استور منتشر می‌شوند؛ اولین روش همان شكل مستقیم و معمول است؛ یعنی اپلیكیشن موردنظر از شركت اپل، مجوز سازمانی (License organization) دریافت و محصولش را در این بازار منتشر می‌كند.
اما برخی كشورها به دلایل مختلف مانند تحریم یا درزهای بانكی نمی‌توانند به شكل مستقیم در این مجموعه فعالیت كنند و مجبور می‌شوند از گواهی‌های توسعه‌دهنده سازمانی استفاده كنند.
شركت اپل در سال‌های گذشته روشی برای استفاده كسب‌وكارهای كوچك از اپ استور را اعلام كرد كه اصطلاحاً به آن گواهی‌های توسعه‌دهنده سازمانی (Enterprise Developer Certificates) می‌گویند.
شركت اپل از این طریق به یك‌سری كسب‌وكارها اجازه ‌داد اپلیكیشن‌های تستی كه نیاز است در یك محیط محدود بررسی شوند را با استفاده از این گواهی‌ها در اپ استور قرار بدهند.
این اتفاق رخ داد و كسب‌وكارهای كوچك توانستند به این واسطه اپلیكیشن‌های خود را تست كنند.
در كنار این استفاده درست و قانونی از گواهی‌های توسعه‌دهنده ‌سازمانی، طبق گزارشی كه وب‌سایت معتبر «تك كرانچ» منتشر كرد، مشخص شد از این گواهی‌ها، سوء استفاده‌هایی انجام شده كه موجبات انتشار اپلیكیشن‌های آلوده روی «آی او اس» IOS را فراهم كرده است.
با انتشار این گزارش، اپل حتی اكانت مجموعه‌هایی مانند گوگل، مایكروسافت و شركت‌های دیگر كه از این گواهی‌ها استفاده می‌كردند را نیز غیرفعال كرد. این نشان می‌دهد كه اپل محدودیت‌های جدی برای گواهی‌ها در نظر گرفته است.
تعداد قابل‌توجهی از اپلیكیشن‌های ایرانی نیز از همین دست گواهی‌های سازمانی استفاده می‌كنند كه الان توسط شركت اپل مسدود شده است.
«مسعود نیكومنش» مدیر محصول «ابرآروان» پیش‌تر به ایرنا گفته بود: پس از جدی‌تر شدن تحریم‌ها، بازارهای داخلی مانند سیب اپ درست شدند، كارشان این بود كه خودشان را به‌عنوان كمپانی جا می‌زدند و می‌گفتند ما یك‌سری اپلیكیشن را در محیط تستی بررسی می‌كنیم.
شركت‌های معتبر، كسب‌وكارهای بزرگ پرداخت، بانكی، استارتاپ‌های بزرگ در این بستر كاملاً ناامن كه برای كاربردهای محدود قابل‌استفاده بوده، سرمایه‌گذاری كرده و اپلیكیشن‌ خود را عرضه كردند به‌این‌ترتیب اپلیكیشن از یك بستر تقریباً ناامن بیرون آمد، توسعه پیدا كرد و در اختیار كاربران قرار گرفت.
شركت‌های واسطه مانند سیب اپ- نمونه ایرانی اپ استور كه مجوز سازمانی را از اپل دریافت كرده‌اند- بر اساس مجوز خودشان اپلیكیشن‌های ایرانی را منتشر می‌كنند. به این شكل كه كاربر پس از نصب برنامه آن‌ها، باید برنامه موردنظر خود را دانلود كند.
این كار باعث می‌شود آن اپلیكیشن موردنظر از لایسنس اپل استفاده كند و زمانی كه اپل بر اساس تحریم‌ها این دسترسی را ببندد، حتی به آن شكل هم نمی‌توان از اپلیكیشن موردنظر استفاده كرد و خطای غیرقانونی بودن می‌دهد.

** مشكلات نسخه‌های تحت وب
مسدود شدن اپلیكیشن‌هایی كه با گواهی‌های توسعه‌دهنده‌ سازمانی كار می‌كردند سال گذشته نیز رخ داد و استارتاپ‌ها مجبور شدند از كاربرانشان بخواهند كه به نسخه‌های تحت وب مراجعه كنند.
درست است كه این راه می‌توان مشكل را حل كند اما مشكل بزرگ‌تری را رقم می‌زند.
آن‌هم ریزش كاربران و استفاده نكردن از اپلیكیشن است. آن‌ها نمی‌توانند برای هر بار استفاده وارد سایت شوند و پایین آمدن سرعت دسترسی مشكلات زیادی را رقم می‌زند.
اصلی‌ترین مشكل از دست دادن بازار و كاربر است. زمانی كه كاربران نتوانند وارد سایت شوند و از خدمات آن استفاده كنند، قطعاً به سمت اپلیكیشن دیگری مراجعه می‌كنند.
اگر روزانه درصدی از تراكنش‌هایی كه در اپلیكیشن‌ها اتفاق می‌افتد از طریق كاربران IOS باشد، قاعدتاً از لحظه‌ای كه دسترسی قطع‌شده، انجام تراكنش‌ها به میزان قابل‌توجهی كاهش ‌یافته و كسب‌وكارها را دچار مشكل كرده است.
كاربرانی كه از اصل ماجرا خبر ندارند و به این مسئله دقت نمی‌كنند كه چرا اپلیكیشن قطع شده، به خیال این‌كه آن اپلیكیشن درست كار نمی‌كند یا به‌طور كل از دسترس خارج شده به سمت اپلیكیشن‌های دیگر می‌روند.

** سیستمی كه ما را به رسمیت نمی‌شناسد
اكوسیستم اپل ایجاب می‌كند كه محیط كاری‌اش امن باشد و مسدودسازی‌ها را نیز در همین راستا انجام می‌دهد. خرده گرفتن به سیستم كاری شركت اپل نمی‌تواند مشكل كسب‌وكارها و اپلیكیشن‌های ایرانی كه این روزها روی دور ضرر افتاده‌اند را حل كند، اما سؤال مهم اینجاست چرا شركت‌های بزرگ ما از این فرصت و شكافی كه به وجود آمده استفاده نكردند تا بستر مناسبی را ایجاد كنند و همچنان به استفاده از اكوسیستمی ادامه دادند كه ما را به رسمیت نمی‌شناسد.
از دسترس خارج شدن اپلیكیشن‌ها، به دلیل استفاده‌های نادرستی كه نه صرفاً در ایران بلكه در بقیه دنیا از این فضا صورت می‌گرفت دیر یا زود اتفاق می‌افتاد؛ اشكال بزرگ ما فكر نكردن به عاقبت كار و چاره‌اندیشی در این خصوص بود.
چنین برخوردی باعث شد در تمام دنیا اپلیكیشن‌های قمارخانه تعطیل شوند اما در كشور ما خدمات ضروری و شرعی و كسب‌وكارهای نوپای ایرانی، هدف این برخوردها قرار گرفتند و تا زمانی كه بستر مناسبی برای ارائه اپلیكیشن‌ها ایجاد نشود باید از همین راه‌های دور زدن یواشكی برای حضور در بازار كسب‌وكارها استفاده كنیم زیرا راه باثباتی دیگری وجود ندارد.
گزارش از میترا شكری
علمی**9207** 1055