به گزارش ایرنا، همایش «بشاگرد ومحرومیت: رهایی یا تثبیت؟» كه بازخوانی چند دهه فعالیت های محرومیت زدایی در این منطقه است، به همت جهاد دانشگاهی صنعتی شریف، مدرسه توسعه پایدار برای ایران، جامعه یاوری فرهنگی برگزار شد.
شروع این همایش با اكران مستندی كوتاه از فعالیت های خیرخواهانه و انسان دوستانه « مرحوم حاج عبدالله والی» و برادرانش و تلاش های آنها برای رشد و پیشرفت این منطقه آغاز شد.
رضا درمان مدیرعامل موسسه خیریه جامعه فرهنگی یاوری در ادامه این مراسم گفت: ما بعد از 36 سال تجربه مدرسه سازی، فهمیدیم و درك كردیم، مدرسه ساختن و مدرسه رفتن به معنی آموزش نیست. در واقع آن اتفاقی كه باید رخ دهد تا آموزش كامل شود، با ساخت مدرسه شكل نمی گیرد.
وی افزود: در گزارش بانك توسعه جهانی در سال 2018، گزارش مفصلی در حوزه آموزش تدوین شده بود كه كلید واژه و جمله اصلی آن نیز همین بود. جمله ای كه من آن را قرض گرفتم و مطرح كردم. اینكه «مدرسه رفتن به معنی آموزش نیست». به همین دلیل امروز اینجا هستیم تا یاد بگیریم، اگر می خواهیم آموزش درست اتفاق بیفتد، باید در كنار مدرسه سازی كارهای دیگری نیز انجام دهیم.
درمان با اشاره به اینكه دی ماه سال گذشته برای بازدید چند مدرسه و وضعیت آموزش به بشاگرد سفر كرده بود، اضافه كرد: راهنمایی كه همراه ما بود، به من گفت شما آمده اید اینجا تا روی ذهن آدم ها كار كنید و مردم اینجا آماده اند كه روی دل شما كار كنند. این موضوع را شوخی نگیر. این جمله خیلی روی من تاثیر داشت.
وی ادامه داد: من برای ارزیابی و ساخت و ساز مدارس به نقاط مختلفی سفر كرده ام، اما چیزی كه در میان همه مناطق محروم مشترك بود، گفتمان فقر است. فكر می كنم آنچه كه امروز بشاگرد را اذیت می كند و در آن نهادینه شده است موضوع فقر مالی نیست؛ موضوع فقر فرهنگی است.
مدیرعامل جامعه یاوری تصریح كرد: تصور می كنم ما به عنوان سازمانی كه در حوزه آموزش كار می كنیم باید سعی كنیم رویكردهای جدیدی را اتخاذ كنیم و یاد بگیریم، چطور با این موضوع مقابله كنیم. در این صورت افراد بومی و ساكن منطقه خودشان خوب می توانند این فضا را اصلاح كنند و از این شرایط بیرون بیایند.
**چه بر سر بشاگرد آورده ایم؟
در ادامه همایش حسین شادزی تسهیلگر اشتغال روستایی و فعال بشاگرد درباره تجربیات خود از حضور در بشاگرد و برقراری روابط دوستانه با بشاگردی ها صحبت هایش را این طور آغاز كرد: من در این منطقه كیلومترها پیاده رفته ام، الاغ سواری كرده و در توفان شن گرفتار شده ام تا با مردم روستایی زندگی كنم و از آنها یاد بگیرم. به همین دلیل تجربیات زیادی از ارتباط با این مردم و زندگی با آنها به دست آورده ام.
وی افزود: ما در روستاها كارهای تسهیل گرانه انجام داده ایم. در این مدت به روستاییان یاد دادم اگر می خواهید چیزی داشته باشید، باید بهایش را پرداخت كنیم. چون چیزهای رایگان در بین آدم ها ارزشی نمی یابند.
شادزی با بیان اینكه ما قدرت كلمات را باور نداریم، افزود: در روستایی در ازای مشاوره به مردم 95 هزار تومان یعنی نفری 5 هزار تومان از آنها دریافت كردم.
این فعال بشگردی با نشان دادن 95 هزار تومان ادامه داد: این پول را به یادگار نگه داشتم. مردم روستا آن روز متوجه شدند، هیچ چیز رایگان نیست و باید برای به دست آوردن چیزی كه می خواهند تلاش كنند.
وی اضافه كرد: محرومیت چسبیده به بشاگرد، آنقدر این عنوان را به كار برده ایم كه امروز ممكن است به راحتی داد بزنیم و بگوییم كه من از منطقه محروم بشاگرد هستم.
شادزی تاكید كرد: زمانی با سیلی صورتمان را سرخ نگه می داشتیم، اما چه شده كه امروز بلند می شویم و كنار فرزندمان داد می زنیم «من محروم هستم». مگر محرومیت افتخار دارد؟ چه بلایی سر این افراد آوردیم كه امروز این طور شده اند؟
این تسهیلگر اشتغال روستایی با بیان یكی از خاطراتش از سفر به یكی از روستاهای بشاگرد گفت: فردی بود كه 650 نفر زیر نظر او در روستا كار می كردند، اما متاسفانه بعضی مواقع خودشان را ندار و نیازمند وانمود می كردند و به افرادی كه وارد آن روستا می شدند می گفتند چه برای ما آورده اید؟
وی تصریح كرد: لازم است كه بعضی از روستاها و جوامع محلی را رها كنیم. در كارشان مداخله نكنیم و وقتی خودشان مسیر اشتغال و رشد و پیشرفت را به دست آورده اند، كاری با آنها نداشته باشیم. این یكی از اصول تسهیلگری است.
شادزی بیان كرد: با لباس رسمی حرف های رسمی می زنیم و با مردم می نشینیم و بدون اینكه به حرف هایشان گوش بدهیم، برای آنها و زندگی و آینده شان ایده مطرح می كنیم. بدتر از همه اینكه گاهی بسته های حمایتی رایگان به آنها می دهیم. به آنها می گویم بدبخت و محروم چرا؟ چون مثل ما لباس نپوشیده اند. اما نمی دانیم آن لباسی كه یك زن بشاگردی به تن دارد به خاطر سوزن دوزی و ظرافت و نوع پارچه قیمت آن كمتر از 300 هزار تومان نیست، اما چون شبیه ما لباس نپوشیده فكر می كنیم بدبخت و محروم است.
این تسهیلگر اشتغال روستایی افزود: ما محرومیت را در نمادها می بینیم. كمااینكه توسعه را در نمادها می بینیم. این یعنی چه؟ یعنی اگر می خواهیم از توسعه حرف بزنیم، سراغ توسعه فضای فیزیكی می رویم. باید یاد بگیریم كه اشتباهاتمان را تكرار نكنیم.
وی در بخش دیگری از صحبت هایش با نشان دادن تصویری از گوسفندان در حال چرا در چراگاه گفت: به نظر شما كسی كه این گوسفندها را دارد فرد محرومی است؟ خب پس چه می شود، فردی كه 10 راس یا 20 راس دام دارد خودش را محروم می بیند. آیا چیزی جز فكر او است؟
شادزی ادامه داد: خیلی از گروه های جهادی و نهادهای مردمی در بشاگرد فعالیت دارند. به مردم صبحانه و ناهار و دیگر خدمات رایگان می دهند. پس چرا هنوز بشاگرد، بشاگرد است؟ چون فكر محرومیت در ذهن مردم تغییر پیدا نكرده و كمك های اشتباهی كه به آنها می كنیم باعث شده تا این تصویر محرومیت را هر روز یدك بكشند.
این فعال بشگردی تاكید كرد: ما مردم را نمی شناسیم. توانمندی های آنها را نمی بینیم و برایشان نسخه می پیچیم.
وی با نشان دادن عكسی دیگر از حجله یك تازه داماد داخل كپری بزرگ،تمیز و تزیین شده كه مجهز به كولر گازی بود گفت: ما نسخه های توسعه شهری را در روستاها پیاده می كنیم. مظهر توسعه یافتگی بشاگرد هم خانه هایی است كه با سلیقه و مدل بنیاد مسكن ساخته شده است. جالب اینكه ما در همه روستاها خانه ساخته ایم و بشگردی ها، در كنار همان خانه یك كپر ساخته اند. خیلی از آنها هنوز در كپر زندگی می كنند چون كپر بخشی از فرهنگ و سنت آنها است.
وی ادامه داد: كپری كه در عكس می بینید مجهز به كولر گازی بسیار بزرگ، بسیار هم زیبا و تمیز بود اما در محوطه یكی از خانه های بنیاد مسكن قرار داشت. سوال این است كه چرا ما تلاش می كنیم سنت ها و فرهنگ های یك جامعه محلی را عوض كنیم و برایشان نسخه می پیچیم.
شادزی تصریح كرد: نمی دانم چه بر سر بشاگرد آوردیم. من فقط اشتباهات و درس های زندگی خودم را مطرح كردم. نمی دانم چه شده كه هنوز محرومیت را یدك می كشد و شاید نهادها باید رویكردشان را عوض كنند شاید هم نه. اما فقط یك خواهش دارم از افراد دعوت می كنم نه به عنوان خیر بلكه به عنوان سرمایه گذار روی پروژه های روستایی كار كنند و یاد بگیرند پولشان را از مردم پس بگیرند.
**انقلاب نكردیم كه در تهران، تهران مال درست كنیم
محمدرضا حسینی مدیركل سابق حوزه ریاست كمیته امداد امام خمینی و مشاور رئیس كمیته امداد نیز گفت: بشاگرد یك منطقه نیست بلكه یك منطقه حاكم بر خیلی از جاهای كشور ما است كه این منطق در خیلی از نقاط محروم كشور حاكم است نه فقط در بشاگرد. در جنوب كرمان، در سیستان و بلوچستان در خراسان جنوبی نیز به چشم می خورد.
وی با اشاره به فعالیت های گروه های جهادی در مناطق محروم افزود: فعالیت های گروه های جهادی قابل تقدیر است اما آنها با دركی كه امروز از مناطق محروم پیدا كرده اند، تبدیل به مطالبه گری آنها از سوی دستگاه ها نشود فایده ای نخواهد داشت.
حسینی با بیان اینكه بعضی از مدیران امروزی در نزدیكی مناطق محروم زندگی می كنند اما شناختی از آن ندارند تاكید كرد: تصور كنید یك گروه جهادی با حداقل امكانات از تهران به منطقه محروم می رود و نیازهای آن را شناسایی می كند اما بعدها مشخص می شود خود مدیران بومی استان نسبت به منطقه محروم ناآگاه و ناآشنا بوده اند.
مشاور رئیس كمیته امداد با اشاره به آیه ای از قرآن ادامه داد: درجایی از قرآن آمده ما می خواهیم مستضعفین را به حكومت برسانیم. این منطق قرآنی در ادبیات امام خمینی (ره) نیز حاكم بود.ایشان فرمودند تنها آنهایی تا ته خط انقلاب با ما می مانند كه طعم فقر و محرومیت را چشیده باشند.
وی اضافه كرد: امام انقلاب كرد كه بشاگردها وجود نداشته باشد. امام انقلاب نكرد كه در تهران، تهران مال ها درست شود. امام مبنای انقلابش از بین بردن منطقی بوده است كه به وجود آورنده بشاگردها و مناطق محروم در كشور است. ما واقعا تا از نزدیك نبینیم، درك درستی از محرومیت پیدا نمی كنیم. آنهایی كه این موضوع را درك نكرده فقط شعار خواهند داد. چطور كه حاج عبدالله با منطق قرآن و امام آشنا بود و برای كمك وارد بشاگرد شد.
حسینی با بیان اینكه مرحوم حاج عبدالله والی فقط متعلق به بشاگرد نیست، بلكه یك مدل مدیریتی است كه امروز در خیلی از گروه های جهادی دیده می شود خاطرنشان كرد: ما امروز والی های زیادی داریم كه خانواده های خود را رها كرده و در این مناطق حضور پیدا می كنند.آنها این منطق را درك كرده و بدون شك روزی كه در بدنه اجرایی دولت قرار گرفتند، باید بتوانند با تجربه ای كه از حضور در این مناطق محروم پیدا كرده اند، ساختارهای اشتباه را تغییر دهند.
وی ادامه داد: برای اصلاح این منطق حضرت امام خمینی(ره) فرموده اند كه دانشگاه مبدا تحولات است. اگر دانشگاه اصلاح شود مملكت نیز اصلاح می شود. به همین دلیل دانشگاه ها باید پای كار بیایند. اساتید، گروه های علمی و حتی تشكل های سیاسی هم باید وارد عمل شوند.
مشاور رئیس كمیته امداد بیان كرد: اگر تشكل های سیاسی نیز وارد منطقه و میدان شوند، این موضوعات و بازی های سیاسی را راها خواهند كرد و در مطالبات آینده خود، بدون شك به مسئله محرومیت و حل آن می پردازند.
**65 درصد مردم بشاگرد با سواد هستند
موسی دادی زاده مدیركل آموزش و پرورش استان هرمزگان نیز در ادامه این همایش در سخنانی به معرفی منطقه محروم بشاگرد پرداخت و گفت: بشاگرد در جنوب شرقی استان هرمزگان واقع شده و با شهرستان های میناب، سیری، جاسك و همچنین استان سیستان و بلوچستان هم مرز است. این شهرستان دارای 3 بخش، 3 شهر، 6 دهستان، 202 آبادی است كه از این تعداد 166 آبادی آن دارای سكنه و مابقی خالی از سكنه است.
وی اضافه كرد:جمعیت بشاگرد، 6.5 درصد از جمعیت استان را به خود اختصاص داده و حدود 35 هزار و 85 نفر جمعیت دارد. پراكندگی جمعیت در شهرستان بشاگرد در هر كیلومتر مربع تقریبا 3.8 دهم نفر در یك كیلومتر مربع است. در واقع به خاطر همین پراكندگی و صعب العبور بودن راه های مواصلاتی باعث شده است كه فقر و محرومیت در آنجا نمود بیشتری داشته باشد و محرومیت زدایی در بشاگرد با مشكلات و موانع زیادی همراه شود.
دادی زاده ادامه داد: وضعیت بشاگرد امروز به گونه ای است كه ضریب پوشش تحصیلی آن در دوره ابتدایی 99 درصد است كه از این تعداد در پایه ابتدایی حدود 98 درصد و نرخ جذب نوآموزان 96 درصد است. اما به دوره های متوسطه اول و دوم كه می رسیم نرخ پوشش تحصیلی به یكباره كاهش می یابد. درصد پوشش تحصیلی در دوره متوسطه اول حدود 64 درصد در متوسطه دوم حدود 69 درصد است كه این كمتر از میانگین استان هرمزگان است.
وی با اشاره به وضعیت صعب العبور بودن راه ها و پراكندگی جمعیت در این منطقه خاطرنشان كرد: این وضعیت باعث شده، خانواده ها به خاطر مشكلات خود در تامین درآمد، در تامین هزینه های تحصیلی دانش آموزان مثل كتب درسی، پوشاك، ایاب و ذهاب نیز به مشكل برخورده و از طرفی نبود هنرستان های فنی و حرفه ای شبانه همه دست به دست هم داده تا پوشش تحصیلی در دوره های متوسطه اول و دوم این منطقه كاهش یابد.
مدیرعامل آموزش و پرورش هرمزگان تاكید كرد: وضعیت آموزش و پرورش بشاگرد قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در شهرستان بشاگرد، مناسب نبود و ما فقط 7 دبستان در 71 روستای این منطقه داشتیم. در نتیجه به خاطر كمبود واحدهای آموزشی دانش آموزان پس از پایان تحصیلات ابتدایی مجبور به ترك تحصیل می شدند. به همین دلیل تقریبا بالای 95 جمعیت منطقه بشاگرد افرادی بودند كه از كمترین سواد برخوردار نبودند.
وی با اشاره به وضعیت بشاگرد بعد از انقلاب گفت: بعد از پیروزی انقلاب، توجه ویژه به مناطق محروم، باعث شد تا مدارس ابتدایی به صورت كپری در روستاها دایر شود. پس از آن نیز به همت مرحوم حاج عبدالله والی كه به كمك آموزش و پرورش آمد، ساخت مدارس ابتدایی در روستاهای بشاگرد شكل گرفت. در این میان غیر از مدارس راهنمایی در خمینی شهر بشاگرد،مدارس متوسطه اول و دوم نیز به صورت شبانه روزی دایر شدند.
دادی زاده خاطرنشان كرد: با این وجود و با كمك خیرین و سایر نهادها، تا سال 1384 بیش از 73 مدرسه كپری و كانكسی در بشاگرد وجود داشت كه در سال 84 جشن برچیدن مدارس كپری و كپرزدایی در بشاگرد انجام می شود. بعد از آن با توجه به خشكسالی های متعددی كه در استان هرمزگان به خصوص در بشاگرد به وجود آمد، خیلی ها از این منطقه مهاجرت كرده و در روستاهای جدیدی كه امكان ادامه حیات داشت ساكن شدند.
وی افزود: به همین دلیل امروز در بشاگرد 3 مدرسه كپری و 8 مدرسه كانكسی دارد و امروز تعداد واحدهای آموزشی در این منطقه به 319 واحد ارتقا یافته است. تعداد زیادی از این مدارس توسط خیرین، اعتبارات استانی و ملی ایجاد شده است. همچنین در 40 سال گذشته بشاگرد 130 دانش آموز داشت اما امروز تعداد آنها به 8 هزار 944 نفر رسیده است كه این نشان دهنده افزایش رشد فرهنگی در این منطقه است و امروز 65 درصد مردم باسواد هستند.
دادی زاده با بیان اینكه 18 مدرسه شبانه روزی در این منطقه وجود دارد كه بالغ بر دو هزار دانش آموز را در خود جای داده گفت: یكی از عواملی كه باعث كم شدن تعداد افراد بی سواد در بشاگرد شده، وجود همین مدارس شبانه روزی است. با این حال اما جای خالی مدارس استثنایی برای افرادی كه دارای شرایط ویژه هستند، احساس می شود.
مدیركل اموزش و پرورش هرمزگان تصریح كرد: تردیدی نیست كه توسعه انسانی بنیان توسعه پایدار است.
وی در پایان گفت: تامین امكانات كمك آموزشی و تجهیزات آزمایشگاهی و كارگاهی برای مدارس موجود در سطح شهرستان جهت ارتقای كیفیت آموزشی دانش اموزان، تامین نیروی انسانی تحصیلكرده و مجرب كه یكی از ضرورت های تحقق عدالت آموزشی است، ایجاد زمینه مناسب برای تحصیل برای بازماندگان از تحصیل كه معضلات اجتماعی و فرهنگی و تلاش برای امرار معاش مانع حضور آنها در مدرسه شده است، ایجاد مدارس شبانه روزی از جمله مواردی است كه می تواند به رشد و ارتقا فرهنگ منطقه و تحصیل بیشتر دانش آموزان كمك كند.
همایش «بشاگرد ومحرومیت: رهایی یا تثبیت؟» عصر چهارشنبه 4 اردیبهشت ماه در محل آمفی تئاتر جهاد دانشگاهی صنعتی شریف برگزار شد.
6048
بندرعباس- ایرنا- مظهر توسعه یافتگی بشاگرد، خانه هایی است كه با سلیقه بنیاد مسكن ساخته شده، ما در همه روستاها خانه ساخته ایم و بشگردی ها، در كنار همان خانه یك كپر ساخته اند چون كپر سنت و فرهنگ آنها است و به آنها می گوییم محروم.
