هر چند در دنیای ماشینی كنونی اغلب حرفه ها به نوعی در معرض پوست اندازی و تغییر ماهیت قرار می گیرند و راهی جز همراهی با ذائقه های مخاطبان بازارهای امروزی ندارند اما آن چیزی كه می تواند این حرفه ها را از اصل و نسب خود دور كند و در عین حال پاسخگوی ذائقه و نیازهای نسل امروزی نباشد را می توان ناشی از كج سلیقگی های برخی متولیان امور دانست.
به فرض مثال زمانی كه در اثر خلا كارگاه های ریسندگی و رنگرزی در منطقه ای چون سیرجان استان كرمان كه مرغوبیت پشم آن از دیر باز زبانزد عام و خاص بوده این روزها كه تن به صدور خام آن به عنوان مرغوب ترین مواد اولیه در فرش بافی می دهیم باید از آینده این هنر اصیل كرمانی هم بیمناك باشیم.
به گفته بافندگان قالی و فرش كرمان، پشم سیرجان از مهم ترین مواد اولیه در تولید فرش دستباف مرغوب در كرمان است كه متاسفانه صادر شدن این ماده اولیه به دلیل نبود كارگاه ریسندگی و رنگرزی به بیرون از كرمان خود موجب پر شدن بازار از مواد نامرغوب شده و همین امر كیفیت فرش كرمان را تا اندازه ای زیر سووال برده است .
به گفته آنان، سلیقه یابی و غفلت استفاده از نقشه های قدیمی نیز كه می تواند در كنار حفظ كیفیت و مرغوبیت این كالا مورد توجه دست اندركاران قرار گیرد نیز دو عامل دیگری هستند كه این روزها موجب كاهش تقاضای فرش كرمان در بازار جهانی شده است .
قالی بافی بی تردید در تاریخ سرزمین ایران نقش بسیار مهمی داشته و دارد و یكی از هنرهای قدیم و اصیل است كه آن را از گذشته تا به امروز به ایرانیان نسبت داده اند و هم اكنون این هنر جزو میراث فرهنگی و ملی ایران به شمار می رود.
قالی كرمان در این میان یكی از نفیس ترین صنایعی است كه توانسته است با دارا بودن كیفیت و مرغوبیت بالا شهرت های جهانی بسیاری را در گذشته كسب كند.
آنچه پیداست تاریخ فرش كرمان سابقه ای 500 ساله دارد كه در عهد صفویه این هنر به اوج شكوفایی خود رسید و در اوایل دوره قاجار و شروع انقلاب صنعتی با ورود پارچه های نساجی و ماشینی یك دوره كاهش تولید انواع منسوجات دستی را تجربه كرد و این خود عامل تشدید گرایش به سمت این هنر شد و بعد از انقلاب صنعتی اروپا، یكی از پررونق ترین دوره های قالیبافی در كرمان آغاز شد.
دقت و ظرافت در نقش، رنگ، بافت و نوآوری ها در قالیبافی سبب سبقت از دیگر رقبا شد و موجب گردید تا كرمان قالی های نفیس و با ارزش و بی مانندی را به بازار خارج از كشور نیز ارایه دهد.
طراحان و تولید كنندگان معروفی در كرمان داشتیم كه با طرح های گل فرنگ، گلدانی و ظل السلطان با رنگ های لاكی سیر و روشن، بِژ، عنابی، مِسی، آبی سیر و روشن، سُرمه‌ای، صورتی و سبز سیر و روشن كه در هر قالی به طور متوسط بین 15 تا 30 رنگ به كار می رفت فرش كرمان را به برند جهانی تبدیل كرد.
شركت سهامی فرش كرمان نیز با بیش از 60 سال سابقه از قدیمی‌ترین تولیدكنندگان فرش‌های اصیل كرمان است كه در آن طرح های سبزی كار، تصویری و افشان استفاده می شود و مهم ترین طرح های سبزی‌كار؛ طرح حافظ، لیلی، مجنون، خیام و منظره است كه در حوزه قالیبافی راور كه تاریخچه بافت در آن به سال 1866 میلادی برمی گردد بافته می شود.
شهر بابك، سیرجان، بافت، رابر، نواحی غرب جیرفت، بیلوردی، اسعدی، بیلری، كوتلو، سرآباد، دشتاب، پاریزی، ده‌شتران و دحلج از جمله مراكز بافت قالیچه های افشار در كرمان هستند كه نقش مرغ یا ترنج بر متن ساده و درختانی كه گاه از گلدان سر برآورده اند و پرندگانی كه بر روی این درختان نشسته اند از زیباترین نگاره های به كار رفته در آنهاست.
و آیا این همه وصف و تمثیل ها كافی نیست برای یك انسجام بخشی و یك وحدت اورژانسی كه فرش كرمان احیا شده و جایگاه واقعی خود را به دست آورد؟!! آیا یك لحظه را می شود از دست داد و كرمان را معطل تصمیم گیری ها و ناهماهنگی ها و بدسلیقگی های بعضی افراد كرد؟!
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت شمال استان كرمان گفت: نداشتن مدیریت واحد یكی از مهم ترین عناصری است كه در ركود فرش نقش داشته و استاندار كرمان نیز آن را مورد تاكید قرار داده است كه اعمال مدیریت واحد برای صنعت فرش دستباف كرمان اولین قدم در به دست آوردن جایگاه اصلی آن در استان می باشد.
مهدی حسینی نژاد با اشاره به وجود 40 هزار بافنده فرش در استان كرمان گفت: كارگاه های متمركز و نظارت كمیته متمركز از جمله عواملی است كه می تواند در رسیدن فرش كرمان به جایگاه واقعی خود موثر عمل كند.
وی به 30 میلیون دلار صادرات فرش استان در سال گذشته اشاره كرد و گفت: فرش كرمان یكی از برندهای مهم فروش در دنیاست و با توجه به پتانسیل این صنعت، می توان با برگرداندن این فرش به اصالت رنگ، طرح و بافت خود صادرات را افزایش داد.
مهدی طبیب زاده رئیس اتاق بازرگانی استان كرمان نیز وجود انجمن تخصصی فرش دستباف را در استان برای 4 گروه طراح، تولید كننده ، بازاریاب و خریدار لازم دانست و گفت: از آنجا كه فرش در شروع تجدید حیات است وارد كار شدن افراد جوان و خوش فكر به این انجمن می تواند موفقیت آن را تضمین كند.
مدیركل كمیته امداد استان كرمان نیز گفت: هم اكنون سه هزار و 700مددجوی این نهاد قالیباف هستند كه 400 نفر آنها بیمه نیستند و با مشكل مواجهند.
یحیی صادقی افزود : 14 هزار مترمربع فرش در سال گذشته توسط مددجویان كمیته امداد بافته شد كه از محل فروش آن ها حدود 17 میلیارد تومان برای آن ها كسب درآمد شده است .
وی گفت : در سالجاری كه به نام رونق تولید نامگذاری شده باید ساز و كاری فراهم كرد تا در خصوص بیمه و تسهیلات دیگر تمهیداتی برای این هنرمندان اندیشیده شود.
منوچهر مظفری از اساتید دانشگاه باهنر در بخش فرش ، مشكل فرش كرمان را نبود كیفیت عنوان كرد و گفت: امروز فرش خوب در بازار سفارشی و یا اتفاقی است و 95 درصد تولید فرش دستباف در كرمان با مواد نامرغوب و رنگ های بی ثبات انجام می گیرد كه این نه تنها برند كرمان بلكه برند كشور را زیر سئوال می برد.
وی تصریح كرد: البته نباید فراموش كرد كه فرش با كیفیت با این مواد اولیه ای كه در بازار موجود است امكان تولیدش وجود ندارد .
مظفری با اشاره به پشم سیرجان كه یكی از مواد اولیه مرغوب در تهیه فرش است گفت: پشم سیرجان بهترین پشم برای بافت قالی است كه تمامی آن متاسفانه به جای استفاده در بافت قالی كرمان، صادر می شود و پشمی كه در بازار وجود دارد از مرغوبیت كافی برای بافت قالی برخوردار نیست.
وی در ادامه احیای صدور شناسنامه و استاندارد سازی را نیز یكی از كارهای اثر گذار در مرغوبیت قالی دست باف عنوان كرد و گفت : نقشه، مواد و بازار مطابق ذائقه سه اصل هستند كه اگر با هم جلو بروند می توان در این زمینه به توسعه رسید.
آنچه از گفته های مسئولان و صاحبان حرفه فرش و قالی بافی كرمان برمی آید این هست كه به علت كم توجهی ها این صنعت دستباف كه زمانی بازار جهانی را مسحور تارو پودها و نقش و نگارهایش كرده بود این روزها در سراشیبی فراموشی قرار گرفته كه در سالجاری كه رونق تولید نامگذاری شده همت مدیران و تصمیم گیران این بخش می تواند به احیای دوباره گذشته با عظمت فرش در دیار كریمان كمك كند.
9889/ 5054
كرمان - ایرنا - فرش كرمان كه روزگاری به لحاظ كیفیت و خوش منظری آوازه اش زبانزد هر كوی و برزن بود و در تمثیلات روزانه رواج یافته و به قول امروزی ها به یك برند جهانی تبدیل شده بود، این روزها در اثر بی توجهی ها از صفا و جلای تارو پودهای گذشته اش در حال فاصله گرفتن است.
