تركیه سال 1396 ساخت دیواری را در مرز ایران و تركیه؛ در محدوده آذربایجان غربی كه دو كشور حدود 500 كیلومتر مرز مشترك دارند، آغاز كرد. هرچند این دیوار با هدف امنیتی و به منظور كنترل ترددها در این منطقه ایجاد شد اما این دیوار اكنون مسائل محیط زیستی متعددی برای دو طرف به وجود آورده و دوستداران محیط‌زیست ایران و تركیه خواهان برطرف كردن این مشكلات هستند.
«فاطما وارانك» معاون وزیر محیط‌زیست و شهرسازی تركیه كه اخیرا به ایران سفر كرده بود در دیدار با عیسی كلانتری معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست درباره این دیوار مرزی گفت‌وگو كردند.
مدیر اكوسیستم‌های تالابی سازمان حفاظت محیط‌زیست روز چهارشنبه دراین‌باره به خبرنگار علمی ایرنا گفت: در این دیدار پیشنهاد شد تا كمیته محیط زیستی مشتركی میان دو كشور تشكیل شود و در آن به موضوع دیوار مرزی پرداخته شود.
مسعود باقرزاده كریمی با اشاره به سابقه احداث دیوار مرزی تركیه توضیح داد: تركیه با توجه به سیاست‌های داخلی خود برای افزایش امنیت مرزهایش از سال 1396 اقدام به احداث این دیوار كرد.
وی افزود: البته این دیوار كامل در مرز ایران و تركیه نیست بلكه حدود 200 متر داخل خاك تركیه است یعنی هدف از آن تعیین مرز نیست، بلكه برای كنترل ترددها احداث شده و بیشتر جنبه امنیتی دارد.
باقر زاده كریمی ادامه داد: در این قسمت كه بیشتر آذربایجان غربی را در برمی‌گیرد ایران با تركیه دارای حدود 500 كیلومتر مرز مشترك آبی و خاكی است و رودخانه و تالاب‌های بزرگ و كوچكی در آن وجود دارد كه این دیوار می‌تواند اكوسیستم‌های منطقه را از نظر اكولوژیكی و محیط زیستی تحت تأثیر قرار دهد.
وی اظهار داشت: تاكنون یك‌سوم از دیوار را در مرز مشترك ساخته‌اند اما قرار است در تمام طول مرز این دیوار ایجاد شود و ما در نشست كمیسیون مرزی مشترك دو كشور ایران و تركیه در آنكارا كه دارای قدمت بیش از 100 سال است، موضوع دیوار مرزی را مطرح كردیم تا مسائل محیط زیستی آن را در نظر بگیرند.
باقر زاده به دیدار فاطما وارانك معاون وزیر محیط‌زیست و شهرسازی تركیه با عیسی كلانتری رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست و برگزاری جلسه‌ای با حضور حمید ظهرابی معاون محیط‌زیست طبیعی محیط‌زیست اشاره كرد و گفت: در این نشست گزارشی از مسائل محیط زیستی دیوار مرزی ارائه كردیم كه مورد استقبال طرف تركیه‌ای قرار گرفت، آنها با این قول كه به دغدغه‌های طرف ایرانی توجه خواهند داشت، اعلام كردند كه دیوار به صورت بلوك بلوك ساخته شده است ازاین‌رو قابلیت جابجایی دارد و اگر در آینده دیگر موضوع امنیت مطرح نباشد قابل جابجا شدن است.
وی درباره مشكلات محیط زیستی دیوار مرزی گفت: این دیوار در برخی نقاط تالاب‌ها را قطع می‌كند بنابراین نباید در آنجاها ساخته شود یا باید طراحی دیگری برای آن در نظر گرفته شود تا تالابی را از بین نبرد یا قطع نكند، همچنین باید فكری هم برای رودخانه‌ها بكنند، آبگذرهایی كه برای دیوار طراحی كرده‌اند نیز بسیار كوچك است و اگر سیل بیاید جریان آب نمی‌تواند از آن عبور كند این مسئله برای تركیه هم مشكل‌ساز خواهد بود زیرا موجب آب‌گرفتگی می‌شود.
باقر زاده كریمی افزود: این دیوار مرزی می‌تواند چرخه هیدرولوژیكی منطقه را تحت تأثیر قرار دهد و سیلاب‌ها را به تالاب‌ها نرساند، از طرف دیگر این دیوار باعث قطعه‌قطعه شدن زیستگاه‌ها می‌شود كه بر مهاجرت فصلی حیات‌وحش اثرگذار است.
وی با اشاره به اینكه در این بخش چهار منطقه حساس اكولوژیكی وجود دارد، گفت: تالاب «بورآلان» و رودخانه «قره‌سو» مشترك میان ایران و تركیه، تالاب «یاریم قیه» و رودخانه «ساری سو» مشترك میان دو كشور، تالاب «آغ گول» واقع در محدوده سرزمینی ایران و پارك ملی «آغری داغ» (كوه آرارات) در پهنه سرزمینی تركیه قرار دارد.
باقر زاده كریمی با تاكید بر اینكه زیستگاه‌های ایران و تركیه پشتیبان هم هستند، گفت: كوه آرارات در سمت تركیه محل مهاجرت حیات‌وحش است، به‌عبارت‌دیگر تابستان‌گذرانی در مناطق تركیه و زمستان‌گذرانی در مناطق ایران انجام خواهد شد این‌چنین مهاجرتی بین دو طرف مرز وجود دارد كه باید در ادامه روند ساخت این دیوار مرزی مورد توجه قرار گیرد.
مدیر اكوسیستم‌های تالابی سازمان حفاظت محیط‌زیست افزود: هیات تركیه‌ای تمام این نظرات و پیشنهادات را قبول كردند و گفتند كه همه را در آن كمیته مشترك با دقت بررسی می‌كنند، البته شاید هم بازدید مشتركی انجام شود تا مسائل كاملاً به‌صورت فنی دنبال شود.
وی در پاسخ به این سوال كه آیا در زمان شروع ساخت به این مسائل فكر نشده است، گفت: از آنجا كه ساخت این دیوار با هدف امنیت طراحی شده بود، به سرعت اجرا شد؛ حتی محیط‌زیستی‌های تركیه هم می‌گویند آنها هم غافلگیر شدند اما اكنون درصدد رفع مشكلات محیط زیستی دیوار هستند زیرا بخش‌های ساخته نشده زیادی باقی مانده است و بخش‌های ساخته‌شده نیز قابلیت تغییر دارد.
علمی** 9014** 1055
تهران- ایرنا- مدیر اكوسیستم‌های تالابی سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت: قرار است كمیته محیط زیستی مشتركی میان ایران و تركیه تشكیل شود كه در آن مسائل محیط زیستی دو كشور از جمله دیوار مرزی تركیه از جنب محیط زیستی مورد بررسی قرار گیرد.
