به گزارش ايرنا دوازدهم فروردين 98 بود كه خبر فرو ريختن يخدان ميرفتاح تيتر يك اخبار خبرگزاري ها و سايت هاي خبري شد، تخريب يكي از آثار تاريخي و ملي ايران كه زير بار سنگين بارندگي ها تاب نياورد و با بيش از يكصد سال ايستادگي در برابر ناملايمات طبيعت، شانه خالي كرد و فرو ريخت.
تخريب اين بناي خشتي بازتاب گسترده اي را به دنبال داشت در حاليكه تمام تلاش ميراث فرهنگي و دست اندركاران براي حفاظت، مرمت و بازسازي از اين بنا بود، دست طبيعت زخمي ديگر بر پيكر يخدان ميرفتاح انداخت و دل هزاران ملايري و علاقه مند به تاريخ و فرهنگ را به درد آورد.
يخدان ميرفتاح از آثار به جا مانده از دوره قاجاريه است كه تخريب بخش عمده اي از آن تاكنون هجمه هاي خبري زيادي را به دنبال داشت و دلايل كارشناسي متفاوتي براي تخريب اين بنا مطرح شده است.
بلافاصله پس از تخريب اين بناي خشتي و بازديد فوري مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان همدان، نمايندگان ملاير، فرماندار ويژه ملاير و جمعي از مديران مرتبط و ثبت عكس هاي خبري توسط عكاسان، «علي مالمير» قول مساعد داد كه مرمت اين بنا يكي از اولويت هاي مهم و نخست اين سازمان در سال جديد باشد.
مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري همدان پس از اين بازديد اعلام كرد: مرمت يخدان ميرفتاح ملاير اولين پروژه مرمتي ميراث فرهنگي در سال ۹۸ است و اين اطمينان را دارد كه اين بنا بزودي و با بهره بردن از بهترين اصول سنتي معماري و روش‌هاي مدرن مرمت و احيا شود.
«علي مالمير» با اشاره به تشكيل نشست شوراي فني به همراه متخصصان و مشاوران دانشگاهي براي مرمت يخدان ميرفتاح اين مطلب را عنوان كرد كه قبل از حادثه فروردين امسال، مشكلي در بافت گنبد مانند ناپايداري، تَرَك يا تغيير شكلي كه در اثر آسيب باشد، مشاهده نشده بود و احتمال ريزش بنا را نمي داديم كه بخواهيم بر اساس آن اقدام مرمتي خاصي انجام دهيم.
به تازگي نيز فرماندار ويژه ملاير تاكيد كرد: يخدان ميرفتاح يكي از بناهاي تاريخي مهم و ارزشمند اين شهرستان است كه تمامي اقدامات لازم براي مرمت و بازسازي دوباره آن انجام مي شود.
باب الله فتحي در مصاحبه خبري اعلام كرد: براي مرمت و بازسازي يخدان ميرفتاح هشت ميليارد ريال اعتبار برآورد شده است و در اولويت كاري اين شهرستان در سال جاري است.
اهميت بناي يخدان ميرفتاح براي حفظ و نگهداري آن از آنجا مشخص است كه طبق اعلام ميراث فرهنگي، سال 1370 با رايزني هاي صورت گرفته با مالكان محوطه يخدان ميرفتاح، بخش اعظمي از خاك مُرده اين بنا برداشته شد و مرمت هاي اضطراري روي يخدان انجام شد.
اين در حاليست كه در اين زمان بخش هاي زيادي از بنا تخريب و مخروبه اي بيش نبود و به دليل تجمع معتادان، معضلي براي اهالي منطقه و كشاورزان شده بود كه بلافاصله پس از مرمت اضطراري و نصب در ورودي، تعمير قسمت هاي ريخته شده فوري انجام شد.
بر اساس اين گزارش در سال 1380 ديواره بيروني و داخلي بنا به طور كامل مرمت و بازسازي شد و پس از آن اداره ميراث فرهنگي ملاير نسبت به خريداري زمين هاي اطراف بناي يخدان اقدام كرد و با هزينه زياد و مساعدت مالكان پيرامون بنا راه خاكي دسترسي به هر 2 سمت، كمربندي ايجاد شد.
در سال 1397 قسمت هاي كف بنا پاكسازي و خاك اضافه و انباشت شده از آن خارج شد و به منظور دسترسي به قسمت هاي پاييني بنا، نرده و راه پله چوبي نصب شد.
به گفته رييس اداره ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري ملاير با رايزني هاي صورت گرفته توسط فرماندار ملاير و اداره مسكن و شهرسازي، نسبت به پياده راه سازي معبر دسترسي، سنگ فرش و كف سازي حريم اطراف يخدان اقدام شد كه اين طرح همچنان در حال اجرا است، در عين حال كه شهرداري ملاير نيز به جد در حال پيگيري براي ايجاد بوستان ميرفتاح در اين منطقه است.
ابراهيم جليلي در اين باره به ايرنا اظهار داشت: سازه قسمت بالايي بناي يخدان ميرفتاح از تركيب خشت خام و آجر ساخته شده و با توجه به بارندگي هاي اخير فرو ريخت.
وي ادامه داد: طبق نظر كارشناسان فني ميزان بارش هاي فروردين در يكصد سال گذشته بي سابقه بود و با توجه به بارش متوالي و چند روزه باران، موجب سيراب شدن بناي يخدان ميرفتاح شد و بارش برف سنگين نيز افزايش وزن زيادي روي بنا تحميل كرد كه خشت هاي خام و آجرها توان جمع شدن و انتقال آب را به قسمت پايين نداشت و سنگيني بيش از حد آب و برف موجب تخريب يخدان شد.
رييس اداره ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري ملاير بيان كرد: با نگاهي به آثار تاريخي موجود در استان همدان مي بينيم كه هيچ بناي خشتي با عمر بيش از 150 سال در اين استان وجود ندارد، در حاليكه خشت هم مانند تمام مصالح به كار رفته در معماري داراي عمر مشخص و محدودي است.
جليلي يادآور شد: با توجه به اهميت و ضرورت مرمت يخدان ميرفتاح، جلسه كميته فني استان همدان در اين شهرستان و پس از بازديد از يخدان با حضور مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري همدان و به منظور بررسي تمامي موارد و عوامل مرمت با حضور چند تن از اساتيد دانشگاهي برگزار شد.
وي خاطرنشان كرد: در همين راستا بررسي هاي اوليه، ضرورت ها و پيش نيازهاي مرمت بنا پيش بيني شده و مستند نگاري فتوگرامتريك، حصار كشي و تخليه خاك هاي آوار با قيد فوريت در حال عقد قرار داد و اجرا است.
رييس اداره ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري ملاير همچنين به ساير اقدامات در سال گذشته در راستاي مرمت و بازسازي بناهاي تاريخي اين شهرستان اشاره و اظهار داشت: در حال حاضر يازده طرح فعال در اين شهرستان در دست اجرا است كه در اين زمينه سال 97 يكي از فعال ترين دستگاه هاي اجرايي شهرستان بود.
جليلي افزود: تاكنون با جذب اعتبار و عقد قرارداد بخشي از مرمت بسياري از آثار تاريخي را در شهرستان به اتمام رسانده ايم و زير ساخت هاي لازم در بخش گردشگري ايجاد شده است.
وي برگزاري دومين جشنواره ملاير، شهر ملي منبت ايران زمين، نهمين جشنواره شيره پزي روستاي هدف گردشگري مانيزان، نقش پررنگ در ثبت جهاني نظام توليد انگور دره جوزان، برگزاري نمايشگاه هاي صنايع دستي و شركت در نمايشگاه هاي بين المللي گردشگري و معرفي ظرفيت هاي ملاير را از مهمترين اقدامات در زمينه رونق صنايع دستي و گردشگري اين شهرستان برشمرد.
جليلي با اشاره به تشكيل دبيرخانه ستاد اجرايي خدمات سفر نوروزي با حجم كار بسيار گسترده گفت: نوروز امسال با وجود بارندگي ها و سيلاب ها، به بيش از 23 هزار مسافر خدمات اقامتي ارايه شد و بيش از 232هزار مسافر از اماكن تاريخي و جاذبه هاي ديدني اين شهرستان بازديد كردند.
رييس اداره ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري ملاير چاپ 6 هزار پوستر از 6 بناي ارزشمند شهرستان، چاپ بيش از 30 هزار نقشه و بروشور گردشگري، پرداخت بيش از200 مورد تسهيلات به كارگاه هاي كوچك و بزرگ صنايع دستي به مبلغ بيش از 70 ميليارد ريال، صدور و تمديد بيش از 2 هزار پروانه توليد كارگاهي و انفرادي و انجام امور بيمه اي هنرمندان صنايع دستي را از ديگر اقدامات عنوان كرد.
جليلي گفت: سال گذشته يك دفتر خدمات مسافرتي و جهانگردي راه اندازي و يك خانه بوم گردي در روستاي هدف گردشگري مانيزان افتتاح و بيش از 370 فرصت شغلي براي هنرمندان ملايري ايجاد شد.
وي همچنين به برگزاري بيش از يكصد برنامه فرهنگي، سركشي به بيش از 6 هزار و 800 مورد از بناهاي تاريخي، 19 مورد اخطاريه و جلوگيري از تعرض و تخلف، دستگيري 16 تن از متجاوزان به ابنيه تاريخي، كشف 926 اشيا ارزشمند و 2 دستگاه فلزياب به عنوان ديگر اقدامات در سال گذشته اشاره كرد.
رييس اداره ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري ملاير بيان كرد: در راستاي حفاظت از بناهاي تاريخي، به صورت شبانه روزي از ارگ باستاني نوشيجان و موزه ملاير مراقبت مي شود و براي سال گذشته سايت گردشگري اين شهرستان راه اندازي شد.
جليلي عكاسي و مستند نگاري از اماكن گردشگري ملاير، كاوش و تعيين حريم پنج اثر تاريخي در روستاهاي انوج، پري، كرتيل آباد، كسب و ناميله، چاپ كتاب نفيس گردشگري ملاير، چاپ كتاب سيماي گردشگري شهرستان و مرمت اضطراري بناهاي تاريخي ملاير به عنوان اقدامات گردشگري برشمرد.
محوطه سازي ورودي ارگ باستاني نوشيجان، آماده سازي ورودي شهر زيرزميني سامن، آسفالت معبر عمومي روستاهاي هدف گردشگري پري و مانيزان، ساخت جايگاه و سرويس بهداشتي در روستاي هدف گردشگري مانيزان براي جشنواره شيره پزي و لوله كشي آب به قلعه مانيزان پس از 35 سال از اقدامات مرمتي بود كه جليلي به آن اشاره كرد.
وي گفت: تاكنون مرمت مسجد تاريخي پارك سيفيه، مسجد تاريخي روستاي ننج، مرمت و بازسازي نماي بيروني حمام بلور ايماني، كف سازي و تعمير كف موزه لطفعليان و عمارت مصدقي، احياي اصطبل خانه عمارت مصدقي، رفع خطر و مستند نگاري تپه انوج، نقشه برداري و مستند نگاري حمام تاريخي روستاي علمدار و آماده سازي پرونده ثبتي بنا انجام شده است.
جليلي همچنين به تهيه مستندات لازم و ارسال به استان و سازمان ميراث فرهنگي براي ثبت جهاني منبت ملاير، آموزش دوره مقدماتي و تكميلي منبت سوزني، برگزاري دوره هاي آموزشي قلم زني، مرواربافي، برند سازي، بازاريابي، همايش منبت كاران، پيگيري و تكميل پرونده ثبت جهاني نوشيجان اشاره كرد.
رييس اداره ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري ملاير ادامه داد: اين اداره در سه حوزه تخصصي و گسترده فعاليت مي كند، در حاليكه بدون نيرو، اعتبار و امكانات مورد نياز در اين سه حوزه است.
جليلي ضمن تقدير از حمايت هاي مسئولان اين شهرستان، نمايندگان مجلس، تاسيسات گردشگري و سمن ها تاكيد كرد: كاركنان اداره ميراث فرهنگي ملاير با تمام توان تلاش مي كنند تمامي شرح وظايف اين نهاد را به خوبي انجام دهند.
با اين اوصاف پس از تخريب بناي يخدان ميرفتاح، تمامي هجمه ها سوي ميراث فرهنگي بود و بسياري اين نهاد را مقصر فرو ريختن اين بناي تاريخي مي دانستند كه جليلي در اين باره خاطرنشان كرد: هر رخدادي مجموعه اي از اتفاق هاي بهم پيوسته است كه منجر به يك رويداد يا حادثه مي شود و اينكه تمام عوامل موجود را كنار گذاشته و تنها از يك وجه به موضوع نگاه كنيم، شايد انصاف نباشد.
7528/2087
همدان- ايرنا- بسياري از شهروندان ايراني سال جديد را متفاوت از سال هاي گذشته آغاز كردند، سالي كه اگرچه با نزولات آسماني و بارش هاي الهي همراه بود، اما خسارت هايي را بر جاي گذاشت كه شايد جبران آن غيرممكن باشد.
