تور خبری در روستای جهانی «توبافی»

به گزارش ایرنا، دی ماه سال 97 براساس اعلام شورای جهانی صنایع دستی، روستای خراشاد به عنوان روستای جهانی «توبافی» معرفی شد.
تور رسانه ای خراسان جنوبی برای انتقال اثرات و پیامدهای جهانی شدن توبافی و واكاوی مشكلات راهی این روستای جهانی شد.
بعد از طی مسیر حدود 20 كیلومتری از جاده بیرجند - سربیشه با طی كردن مسیر فرعی كوتاهی به روستای خراشاد رسیدم كه به دلیل قرار گرفتن در رشته كوه باقران، دارای آب و هوایی معتدل و كوهستانی است.
در ابتدای ورود به این روستا ساخت و ساز ویلاهای تفریحی و اقامتگاهی بیشتر از سایر روستاها نمایان بود و سرسبزی و زیبایی و نیز وجود كوه‌های سبز رنگ افیولیتی باعث شده كه این روستا چهره‌ای ییلاقی و تفرجگاهی به خود بگیرد.
روستایی كه علاوه بر ظرفیت های بی نظیر گردشگری به عنوان روستای جهانی توبافی در سطح جهان مطرح شده و صدای چیلیك چیلیك دارهای توبافی از 170 كارگاه فعال این روستا بعد از سه قرن به گوش می رسد.
امروز تولیدات توبافی زنان این روستا از حوله فراتر رفته و تولید پارچه های نخی، شال، روسری، پوشش نوزاد و حتی لباس احرام باعث شده كه خراشاد به قطب پارچه بافی سنتی در جهان تبدیل شود.
امروز بیش از گذشته نخ های باریك توبافی بند اقتصادی زندگی خیلی خانواده ها را محكم تر كرده و باعث مهاجرت معكوس به خصوص در ایام تابستان شده است.
توبافی اشتغال زایی پایدار در روستا را در پی داشته و به گفته خراشادی زاده یكی از اعضای شورای اسلامی روستا، اشتغال در این صنعت نیاز به 2 میلیون تومان هزینه دارد و در صورت تمام وقت برای هر بافنده ماهانه بین سه تا پنج میلیون تومان درآمدزایی دارد.

**مهاجرت معكوس در تابستان
در ابتدای ورود به روستای خراشاد یكی از اعضای شورای اسلامی به استقبال خبرنگاران آمد و در بازدید یكی از كارگاه های توبافی به خبرنگاران گفت: به دلیل جهانی شدن این روستا امروز بسیار از اهالی به دنبال راه اندازی اقامتگاه بومی گردی هستند و به دنبال احیا خانه های پدری خود هستند.
حسن رضا خراشادی زاده افزود: امروز نه تنها حوله ای روی دست بافندگان روستا نمی ماند بلكه برخی مشتریان در صف خرید این حوله هستند و پیش سفارشات زیادی از نقاط مختلف كشور و كشورهای اروپایی داریم.
وی عنوان كرد: تولید حوله برای زنان این روستا درآمد زیادی دارد به صورت متوسط ماهانه برخی زنان 2 تا پنج میلیون تومان از این محل درآمد دارند.
خراشادی زاده بیان كرد: بعد از ثبت جهانی توبافی، تولید حوله و تعداد بافندگان این محصول در این روستا افزایش یافته و افراد مقیم روستا در سایر شهرها از جمله بیرجند نیز برای بافت حوله آستین بالا زده اند.
وی افزود: همزمان با جهانی شدن روستای خراشاد، جمعه بازاری نیز در میدان ورودی روستا راه اندازی شده كه ماهانه در این جمعه بازار به صورت میانگین 60 تا 70 میلیون تومان انواع حوله، صنایع دستی، محصولات كشاورزی و دامی به فروش می رسد.
عضو شورای اسلامی خراشاد اظهار داشت: در فصل زمستان تعداد افراد ساكن روستا حدود 150 نفر هستند كه در فصل تابستان به دلیل مهاجرت معكوس جمعیت روستا به بیش از 500 نفر افزایش می یابد.
بعد از صرف پذیرایی قرار شد كه خبرنگاران به همراه عضو شورای اسلامی روستا از محله قدیمی، ظرفیت های گردشگری و كارگاه های توبافی روستا بازدید كنند و مشكلات و موضوعات مختلف را مورد پوشش و واكاوی قرار دهند.
بازدید از چند خانه تاریخی و وجود قبرستان زرتشتی ها (گبرها) در نزدیكی كاریز خراشاد نشان از تاریخ چند هزار ساله این روستا داشت.
همچنین تونل های زیرزمینی كه قلعه روستا را در این طرف دره به برجی در آن سوی دره متصل می كرده برای مقابله با یورش تركمن ها در گذشته ساخته شده‌ است.
آسیاب آبی غیر فعال و قدیمی نیز در بافت قدیم روستا وجود داشت كه خراشادی زاده عضو شورای اسلامی روستا در خصوص راه اندازی مجدد این آسیاب گفت: این آسیاب آبی مالك شخصی دارد و اعضای شورای اسلامی پیگیر هستند كه این آسیاب را راه اندازی كنند تا به یكی از ظرفیت های گردشگری احیا شده روستا تبدیل شود.

**قطعی مكرر آب
در مسیر حركت به سمت میدان اصلی روستا، خبرنگاران پای صحبت های یكی از اهالی روستا نشستند و از او می خواهند كه مشكلات روستا را بازگو كند.
محمدرضا خراشادی زاده مهم ترین مشكل روستا را نبود مدرسه شبانه روزی در مقطع متوسط اول و دوم ذكر كرد و گفت: در هشت سال گذشته مدرسه شبانه روزی در روستا وجود داشت كه به دلیل تعداد كم دانش آموزان تعطیل شد.
وی اضافه كرد: هم اكنون دانش آموزان این روستای و روستاهای بالادست باید مسیر 25 كیلومتری به مركز استان را برای ادامه تحصیل طی كنند.
خراشادی زاده افزود: در گذشته دانش آموزان روستاهای اطراف نیز برای تحصیل به خراشاد می آمدند كه هم اكنون آنان نیز در مدارس شبانه روزی مركز استان تحصیل می كنند.
وی بیان كرد: با توجه به تعداد زیاد دانش آموز مقطع متوسطه در خراشاد و روستاهای اطراف باید مدرسه شبانه روزی روستا راه اندازی شود.
خراشادی زاده از قطعی مكرر آب و نبودن آب در برخی روزهای هفته و به خصوص در فصل تابستان گلایه كرد كه خبرنگاران در خصوص این مشكل با مدیرعامل شركت آب و فاضلاب روستایی خراسان جنوبی تماس گرفتند.
مهدی صفوی نژاد در این تماس تلفنی گفت: مشكلی اصلی كمبود آب روستای خراشاد هدرفت زیاد آب در شبكه ها است.
وی یادآور شد: در روستای خراشاد به اندازه كافی آب در شبكه وجود دارد اما به دلیل هدرفت بالای آب در برخی روزها قطعی آب وجود دارد.
صفوی نژاد در خصوص بازسازی شبكه های فرسوده روستا گفت: در شهرستان بیرجند 120 روستا وجود دارد كه بر اساس درصد تخصیص اعتبارات بازسازی شبكه های فرسوده در دستور كار قرار می گیرد.
وی عنوان كرد: طرح آبرسانی به روستاهای بالادست خراشاد نیز در حال انجام است كه در صورت تنش آبی در این روستا می توانیم با برنامه ریزی از این شبكه برای حل مشكل تنش آبی خراشاد استفاده كنیم.

**هجوم كرم سرشاخه خوار با باغات
خبرنگاران در گذر از كنار باغات و مزارع روستای خراشاد با پدر شهید محمد خراشادیزاده كه مشغول آبیاری باغ و مزرعه خود بود، هم كلام می شوند.
غلامرضا خراشادی زاده به هجوم كرم های سرشاخه خوار در باغات روستا اشاره كرد و گفت: این آفت دسترنج 50 ساله كشاورزان را نابود كرده و خسارت هنگفتی روی دست كشاورزان روستا گذاشته است.
وی بیان كرد: این آفت تمام درختان میوه این روستا را مورد هجوم قرار دارد و بیشتر از مهم درختان گردو را نابود كرده است.
خراشادی زاده با بیان اینكه در گذشته سالانه بیش از 30 هزار گردو داشته ام و الان باید گردوی مصرفی خود را از شهر تهیه كنم، اضافه كرد: اكثر درختان این روستا بیمه نبوده و هم اكنون هیچ نهادی پاسخگو نیست.
وی گفت: الان بیش از 10 تن تنه و چوب درخت در باغ وجود دارد و هر دفعه به باغ سر می زنم با دیدن چوب های دپو شده، آتیش می گیرم كه روزی با دست خود كاشتم و روزی هم با دست خود قطع كردم.
وی یكی دیگر از مشكلات اهالی روستا را تملك اراضی دیم توسط منابع طبیعی ذكر كرد و گفت: در دشت خراشاد به همراه پدرم سال ها برای روی زمینی كشت دیم داشته ایم كه به دلیل خشكسالی در 20 سال گذشته رها شده است.
خراشادی زاده عنوان كرد: الان منابع طبیعی زمین ارث پدری ام را تملك كرده و در صورت گواهی تعدادی شاهد در دادگاه مبنی بر اینكه این اراضی متعلق به من است و در پایان هم رای دادگاه به نفع منابع طبیعی صادر شد.
وی اضافه كرد: تنها دلیل اینكه منابع طبیعی برای تملك زمینم این بوده كه این زمین دارای هیزم و خوار و خاشاك و شكل مرتع دارد، هر زمینی وقتی 20 تا 25 سال رها شده بود به حالت مرتع بر می گردد.

** نبود نانوایی دائمی
در میدان مركزی روستای خراشاد و در محل جمعه بازار این روستا یكی دیگر از اهالی روستا گفت: این روستا فاقد سرویس ایاب و ذهاب به بیرجند است كه باید اعضای شورای با تشویق بخش خصوصی سرویسی برای رفت و آمد راحتر مردم به شهر راه اندازی كنند.
حسن خراشادی زاده افزود: در این روستا نانوایی تنها 2 روز در هفته فعال است و مردم باید برای تهیه نان خود به شهر مراجعه كنند این موضوع در شورای آرد و نان بیرجند هم مطرح شده و تاكنون مشكل حل نشده است.
وی اظهار داشت: تنها حمام این روستا فاقد گازكشی و با كپسول كار می كند و نیار است تدبیری برای گازرسانی به این حمام اندیشده شود.

**برندسازی و برگزاری جشن ثبت جهانی توبافی
در پایان برگزاری این تور رسانه ای رئیس شورای اسلامی خراشاد در محل اقامتگاه بوم گردی خانه پدری این روستا در جمع خبرنگاران حاضر شد و گفت: جشن ثبت جهانی «توبافی» روستای خراشاد به زودی و بعد از ماه مبارك رمضان در این روستا برگزار می شود و لوح جهانی شدن توبافی در میدان مركزی روستا نصب خواهد شد.
مسعود پورصدری گفت: با پیگیری های صورت گرفته روستای خراشاد در آذرماه سال گذشته به عنوان روستای هدف هنر دستی « توبافی» (حوله بافی) به ثبت جهانی رسید.
وی اضافه كرد: بعد از جهانی شدن توبافی خراشاد متقاضی خرید حوله تولیدی این روستا بیشتر شد و امروز نه تنها هیچ حوله ای روی دست بافندگان نمی ماند بلكه پیش سفارش هایی هم از كشورهای اروپایی و به خصوص آلمان داریم.
وی ادامه داد: جهانی شدن توبافی خراشاد نقش مهمی در ایجاد اشتغال و افزایش درآمد مردم این روستا داشته است.
رئیس شورای اسلامی روستای جهانی خراشاد بیان كرد: به دنبال برندسازی حوله تولیدی روستا هستیم و كار برندسازی در مرحل پایانی قرار دارد.
پورصدری عنوان كرد: این هنر با ارزش نیازمند بروز رسانی و از جمله تولید محصولات متنوع است، در تلاش هستیم تا با راه اندازی كارگاه رنگ ریزی سنتی محصولی كاملا طبیعی و ارگانیك تولید كنیم.
وی اظهار داشت: با توجه به خشكسال های اخیر در منطقه باید از ظرفیت پارچه بافی روستا برای افزایش توان اقتصادی مردم بیشتر بهره ببریم و هر خانه به یك بنگاه اقتصادی صنعت پارچه بافی تبدیل شود كه این موضوع در راستای رونق تولید است.
وی از راه اندازی فروشگاه مجازی برای فروش تولیدات زنان خراشاد خبر داد و گفت: برای هر خانه ای كه توبافی در آن انجام می شود یك كد اختصاص تهیه شده تا در این فروشگاه مجازی در هر نقطه ای از جهان بتوانند محصولات خود را به نمایش و فروش برسانند.
پور صدری از اداره كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان خواست در خصوص راه اندازی كارگاه های تجمیعی توبافی در روستا با مردم همكاری كنند، راه اندازی این كارگاه ها باعث ماندگاری جمعیت و مهاجرت معكوس می شود.
وی با اشاره به اینكه اینترنت موجود در روستا جوابگو نیست، افزود: باید این مشكل رفع شود چرا كه وقتی گردشگران به این روستا مراجعه می كنند نیاز به اینترنت دارند و این مشكل به استانداری هم منتقل شده است.
رئیس شورای اسلامی خراشاد ادامه داد: همچنین شبكه دیجیتال این روستای نیز دچار مشكل است كه باید صدا و سیما این مشكل را رفع كند.
پورصدری عنوان كرد: نانوایی روستای تنها 2 روز در هفته فعال است و درخواست انتقال به بیرجند را دارد از سایر اهالی روستا و حتی روستاهای اطراف تقاضا راه اندازی نانوایی داشته ایم كه تاكنون هیچكس مراجعه نكرده است.
وی با اشاره به مشكل مردم روستا با منابع طبیعی در خصوص تملك اراضی شان گفت: باید منابع طبیعی مراعات كشاورزان منطقه را داشته باشند و خراسان جنوبی را با استان های شمال كشور یكسان نبیند.
پورصدری با بیان اینكه احیای كارگاه آهنگری و آسیاب آبی روستا در دستور كار قرار دارد، اضافه كرد: یكی از دیگر مشكلات اصلی روستای نبود مدرسه متوسط شبانه روزی است.
وی عنوان كرد: مدرسه شبانه روزی و غیر انتفاعی در این روستا قدمتی 80 سال دارد و با كمك خود اهالی مدرسه شبانه روزی فعال بوده اما در چند سال گذشته به دلیل تعداد كم دانش آموز تنها مدرسه شبانه روزی روستا تعطیل شده است.
رئیس شورای اسلامی خراشاد گفت: اهالی روستا حاضرند كمك كنند تا دوباره مدرسه شبانه روزی راه اندازی شود و دانش آموزان روستاهای اطراف هم از این مزیت بهره مند شوند.
پورصدری به كمبود و قطعی آب شرب در روستا اشاره كرد و افزود: شبكه های فرسوده باعث هدررفت آب روستا می شود با پیگیری های صورت گرفته آب و فاضلاب روستایی قول داده كه آب موجود در شبكه های روستا را افزایش دهد.
وی عنوان كرد: همچنین با پیگیری های صورت گرفته از طریق اداره كل آموزش و پرورش خراسان جنوبی موافقت اولیه برای راه اندازی هنرستان توبافی در خراشاد را گرفته ایم.
پور صدری بیان كرد: همچنین در گذشته حلوایی بومی در خراشاد از شیره توت درست می شده كه به دنبال تولید و فروش این شیرینی بومی روستا هستیم.
خراشاد در 25 كیلومتری جنوب شرقی بیرجند واقع شده و از مناطق خوش آب و هوای خراسان جنوبی است.
پارچه بافی یا توبافی در این روستا ریشه تاریخی دارد و قرن ها است كه این صنعت رواج دارد، همچنین توبافی خراشاد سال 95 ثبت ملی شد. قدمت برخی كارگاه‌های پارچه بافی در خراشاد به بیش ‌از یك قرن می‌ رسد.
گزارش سفر از حكیمه مصطفایی
7556* 6054