به گزارش روز دوشنبه خبرنگار اقتصادی ایرنا، نخستین مرحله از آغاز فعالیت بورس نفت مربوط به بهمن ماه سال 1386 است كه با عرضه فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی شروع شد؛ در آن زمان طبق صحبت های انجام شده قرار بر این بود تا نفت خام ایران در سومین مرحله از عرضه ها تحت معاملات بورسی قرار گیرد كه این اقدام تا سال 90 به حالت اجرایی در نیامد.
سرانجام در سال 90 نفت خام در بورس كالا عرضه شد اما به دلیل بالا بودن قیمت پایه با خریدار چندانی روبرو نبود و این امر منجر به توقف عرضه این كالا در بورس شد.
عرضه نفت در بورس به باد فراموشی سپرده شده بود كه در نهایت در روزهای ابتدایی آبان ماه سال 97 پس از اخذ مجوزهای لازم از شورای هماهنگی اقتصادی سه قوه نخستین دوره از عرضه نفت در بورس انرژی به میزان یك میلیون بشكه نفت خام سبك ایران انجام شد كه از این میزان 280 هزار بشكه به فروش رفت و مرحله دوم عرضه پس از چند ماه وقفه در بهمن ماه همان سال صورت گرفت.
از آن روز به بعد مقرر شد تا عرضه نفت خام در بورس انرژی سه شنبه هر هفته صورت گیرد كه این اقدام تا به امروز ادامه داشته است اما نكته حائز اهمیت عدم استقبال مشتریان نسبت به عرضه این كالا در بورس انرژی و نیز عدم موفقیت در معاملات آن بوده است.
** ابهام در معاملات نفتی بورس انرژی
«سعید اسلامی» در گفت و گو با خبرنگار ایرنا به علت عدم موفقیت معاملات نفت خام در بورس انرژی اشاره كرد و گفت: اطلاعات معاملات نفت كه دفعات گذشته در بورس انجام شد بنا به مسائلی كه مربوط به كشور است افشا نشد بنابراین صحبت در مورد دلیل عدم موفقیت معاملات نفت در بورس انرژی كمی پیچیده و مبتنی بر حدس و گمان ها است.
وی در ادامه بیان كرد: در صورت كسب اطلاعاتی مبنی بر چگونگی فرآیند تسویه و نیز افرادی كه اقدام به خرید و فروش كرده اند بهتر می توان در مورد علت این مورد صحبت كرد.
** اطلاعاتی از معاملات بورس انرژی وجود ندارد
اسلامی به افزایش ابهامات اقتصاد ایران به ویژه در حوزه تجارت بین الملل تاكید كرد و گفت: احتمال زیادی وجود دارد كه برخی از این كمپانی ها به دلیل عدم اطمینان و نامشخص بودن فرآیند بعد از معاملات، از ورود به این بازار سرباز می زنند.
این كارشناس بازار سرمایه معتقد است كه اكنون هیچ اطلاعاتی از چگونگی تسویه معاملات پیشین و سرنوشت نفتی كه فروخته شده است وجود ندارد.
وی اظهار داشت: معاملات نفت از نظر حجم ریالی و دلاری به عنوان یك معامله بسیار برزگی تلقی می شود به همین دلیل نیاز جدی به كاهش ریسك هایی كه كشور با آن مواجه است وجود دارد.
** اشتیاق نهادهای دولتی به معاملات نفتی
به گفته اسلامی، در حال حاضر بیشتر نهادهای دولتی و حاكمیتی مشتاق به این معامله هستند كه آن نهادها هم با مشكلات فروش پس از خرید مواجه هستند.
این كارشناس بازار سرمایه خاطرنشان كرد: ما همیشه اعلام كرده ایم بازارهایی كه كارا هستند به تعداد زیادی خریدار و فروشنده نیاز دارند اما اكنون در مورد نفت نه تنها در مورد خریدار بلكه در خصوص فروشنده هم انحصار وجود دارد.
** عرضه نفت در بورس انرژی اتفاقی تاریخی است
همچنین «علی علیزاده» كارشناس بازار سرمایه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینكه عرضه نفت خام در بورس انرژی از جمله اتفاقات بسیار بزرگی بود كه انجام شد، گفت: در صورت تداوم این عرضه در بورس و استمرار معاملات، می توان از این اقدام به عنوان یك اتفاق تاریخی یاد كرد.
وی به اقدامات كارشناسی كه برای عرضه نفت در بورس انرژی انجام شد، اشاره و بیان كرد: معامله نفت با دیگر فرآورده های نفتی متفاوت و به دلیل وجود پیچیدگی و نیز حجم معاملات بالا از مشتریان خاصی برخوردار است.
علیزاده با اعتقاد بر اینكه طبیعی است كه در شروع كار معاملات چندانی انجام نشود و عرضه ها به ظاهر موفق نباشند، گفت: این موضوع تابع برخی از دلایل خاص است، تاكنون برای تاجران یا شركت های دیگر این فرصت را مهیا نكرده بودیم كه بتوانند به سادگی وارد تریدر نفت شوند بنابراین به دلیل جدید بودن این اقدام مدتی زمان می برد تا مشتری و بازار خود را پیدا كنند.
كارشناس بازار سرمایه اظهار داشت: شركت ملی نفت نسبت به این موضوع واقف است كه افزایش میزان معاملات نفت در بورس زمان بر و موضوع تحریم تا حد زیادی از معاملات نفت را پیچیده كرده است.
** رونق معاملات نفتی نیازمند زمان است
وی به چالش های موجود در معاملات نفت اشاره و بیان كرد: جابه جایی پول ، تحویل كالا، بیمه و موضوع حمل و نقل كه از جمله جزییات فرآیند این معامله محسوب می شود از جمله مشكلات ناشی از تحریم است كه خریداران برای رفع این مشلات راه بسیار زیادی را باید طی كنند.
علیزاده با تاكید بر تداوم عرضه ها از سوی شركت نفت گفت: نفت به زمان بیشتری برای رونق معاملات نیاز دارد كه در صورت گذشت زمان می توان امیدوار به موفقت عرضه های نفت، میعانات گازی و نیز معاملات آنها بود.
این كارشناس بازار سرمایه با بیان اینكه شركت نفت زمینه تسهیل شرایط معاملات را فراهم كرده است، افزود: در صورت جذاب تر شدن قیمت ها ، مشتریان نسبت به معاملات علاقه مند می شوند اما جذاب كردن قیمت ها هم تبعاتی را با خود به همراه دارد كه به هیچ عنوان صلاح به عرضه نفت در بورس انرژی با قیمت پایین تر نیست زیرا این موضوع ممكن است با سیاست كلی فروش نفت مغایرت داشته باشد.
** تعامل مابین بورس انرژی و شركت ملی نفت ایران
وی اثرگذارترین اقدام را تعامل مابین بورس و شركت نفت دانست و گفت: به منظور برطرف شدن موانع پیش روی مشتریان است كه اكنون این تعامل با وجود نماینده شركت ملی نفت در بورس انرژی برقرار شده است.
علیزاده در پایان خاطرنشان كرد: به هیچ عنوان نمی توان عدد مشخصی را به عنوان قیمت ثابت برای نفت در بورس انرژی در نظر گرفت بلكه این موضوع بسته به شرایط بازار باید تعیین شود.
** آشنایی با محصولات جدید در بورس زمان بر است
پیش از این تعدادی از كارشناسان و مسئولان بازار سرمایه علت عدم موفقیت عرضه نفت در بورس انرژی را مورد ارزیابی قرار داده بودند كه برخی از آنها زمان بر بودن آشنایی با محصولات جدید در بورس را علت ناكامی عرضه نفت رد بورس انرژی مطرح كردند.
«بهادر بیژنی»، مشاور رئیس سازمان بورس در این رابطه به خبرنگار اقتصادی ایرنا اعلام كرده بود كه نه تنها در ایران بلكه در كل دنیا آشنایی مصرف كنندگان كالا با ساز و كار و عرضه كالاهای جدید به بورس زمان بر است.
وی با بیان اینكه در خصوص اوراق هم وضعیت بازار بدین صورت بود، افزود: آمار مشتقات بعد از آشنایی سهامداران و فعالان بازار با این اوراق افزایش پیدا كرد.
بیژنی خاطرنشان كرد: یكی از دلایل مهم در زمینه استقبال اندك عرضه نفت در بورس انرژی این است كه این بازار بعد از سال ها انتظار ایجاد شده اما قرار گرفتن آن در مسیر رونق مانند دیگر كالاهای عرضه شده در بورس كالا و یا بورس انرژی نیازمند زمان است.
مشاور رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار ساز و كار معاملات نفت در بورس را مطابق خواسته مشتریان اعلام كرد و گفت: این موضوع از جمله نكات مثبت عرضه این كالا به بورس انرژی است.
** شرایط خرید نفت برای متقاضیان باید تسهیل شود
همچنین «سید علی حسینی» مدیر عامل بورس انرژی به خبرنگار اقتصادی ایرنا گفته بود: بورس و شركت ملی نفت شرایطی مناسب برای ورود خریداران نفت به بورس را فراهم كرده اند اما این شرایط می تواند بیش از این تسهیل شود.
وی ادامه داد: شرایط خرید نفت باید برای متقاضیان در بورس تسهیل، تا از این طریق انگیزه لازم برای شركت در این معاملات دربورس انرژی فراهم شود.
مدیر عامل بورس انرژی بیان كرد: شركت ملی نفت انعطاف و شرایط لازم برای خریداران ایجاد كرده است اما باز هم در صورت وجود نقطه نظر برای اصلاحیه عرضه، می توان آن را در دستور كار قرار داد.
حسینی به عامل دیگر نبود خریدار در عرضه روز سه شنبه نفت اشاره و بیان كرد: اكنون در ابتدای سال قرار داریم و هنوز فعالیت های اقتصادی و كسب و كارها با رونق چندانی همراه نشده است.
** نفت در بورس انرژی تا كی خریدار ندارد؟
به گزارش خبرنگار ایرنا، كارشناسان معتقدند زمانی می توان نسبت به موفقیت عرضه نفت در بورس انرژی امیدوار بود كه این عرضه به صورت منظم ادامه داشته باشد چراكه بی‌نظمی و مستمر نبودن عرضه، موجب عدم اطمینان بخش خصوصی برای خرید نیاز نفتی خود در بورس می شود، بنابراین حال باید دید توصیه های مطرح شده از سوی كارشناسان به منظور بهبود وضعیت معاملات نفت در بورس انرژی از سوی مسئولان بورس انرژی و شركت ملی نفت حالت اجرایی به خود می گیرد یا خیر؟
اقتصام ** 9206 **9189
تهران- ایرنا- عرضه نفت در بورس انرژی به منظور دور زدن تحریم های آمریكا و نیز تلاش كشورهای بیگانه برای كاهش و لغو صادرات نفت ایران مورد بحث مسئولان قرار گرفت كه هر یك از كارشناسان بازار، راه حل هایی را جهت رفع مشكل موجود پیش روی مسئولان بورس قرار دادند.
